Cyaw-tow.ti.pang-to-na喬托·迪·邦多納

喬托·迪·邦多納（義大利語：Giotto di Bondone，約1267年－1337年1月8日），義大利畫家與建築師，被認為是義大利文藝復興時期的開創者，被譽爲「歐洲繪畫之父」、"西方繪畫之父"。

Cya-tow.ti.Png-tow-na “I-ta li a kamu, Giotto di Bondone, i 1267 a mihcaan katuku 1337 a mihcaan 1 a bulad 8 a demiad”, I-ta-li nu mikulitay atu patizengay misangaay a sayhu, mapahiza u I-Ta-li nu nalimaan a misulitay u kacumelakan a ziday nu misanga’ay, pangangan han “u wama nu mikulitay nu Ow-cow”, nu “si-bang wama nu mikulitay” han.在英文稱呼就如同中文一樣，只稱他為Giotto（喬托）。藝術史家認為喬托應為他的真名，而非Ambrogio（Ambrogiotto）或Angelo（Angiolotto）的縮寫。

i A-mey-li-ka a pingangan malecad tu nu Hulamay, pangngan han tu “Cyaw-to” Giotto. kucungay laylay ahicasa sakay tu makay Cyaw-tow, makayzaay tu tatenga’ay a nganga niza, acaay ka ci Ambrogio “Ambrogiotto” ancaay ci Angelo”Angiolotto” nisaadidi’ a sulit.

nikauzip生平

1300年代初期，喬托陸續畫了相當多的宗教壁畫，如阿西西教堂裡聖方濟的宗教故事壁畫；聖十字教堂巴第禮拜堂中的宗教故事壁畫（約為1319年－1328年畫成）。

1300 a mihcaan tu saayaway a ziday, ci Cyaw-tow lalid sa yadah ku nu tinsikiwya a nikulitan tu nu cabengay kiwkay, mahiza labu nu A-si-si a kiwkay tu Sen-bang-ci a kiwkayay tu nu cabengay a nikulit a kungku, kamisama a ziwzika a kiwkay Pa-ti a pilihayan tu nu kiwkayay nu cabengay nikulitan a kungku “pakala tu 1319 a mihcaan katuku 1328 a mihcaan kya malepun makulit”.

其中聖方濟的宗教壁畫在西方繪畫史上占有極重要的地位，史家以此認為喬托是第一個企圖畫出有透視感和深度空間的畫家。

zuma Sen-bang-ci nu kiwkay a nikulita tu nu cabeng i A-mey-lika a nikulitan i lalay u kasatiman, mutesekay tu lalay tuyni ahicasa ci Cyaw-tow u saayaway nu sibalucu’ay nikulitay tu mahapinangan maazih atu mutesek kasilaeday nu  mikulitay.在喬托的其他作品當中，也明顯的看出他對於畫作中真實空間的表達相當努力，有些壁畫甚至還搭配了真實教堂內部的透視感來構圖。除了壁畫外，喬托也有很多單幅的蛋彩畫作品。

nu zumaay a nikulitay ni Cyaw-to, mahapinangay a maazih niza sakay nikulitay tatenga’ silaeday ku nipatahkal tu nisaicelang, uzuma nikulitan tu nu cabengay  tuwaca patatungus tu tatengna’ay labu nu kiwkay tu hapinang amisabacu. caay ku pikulit tu cabengay dada’,

ci Cyaw-tow yadah aca ku cacayay a nikulitan nipalamelan a nikulitan.

nikauzipan生平

喬托出生於義大利佛羅倫斯韋斯皮亞諾村中，據知他的家庭背景比較卑微，父親是農夫出身。童年時的喬托要做很多粗活，如放羊，到處幫工等。

青年時期，喬托拜義大利畫家契馬布埃為師（有一說是契馬布埃路過他家，看到10歲的喬托在石頭上畫羊群的樣子，發掘了他的天份），

Cyaw-tow lecuhan i I-ta-li nu Bow-low-lun-s-Wi-s-pi-ya-nuo a niyazu’an, tu tineng u labu nu luma’ niza caay ku kakitaan, u malukay ku wama. yu adidi’ henay ci Cyaw-to hatu u malelu’ay ku kawaw, mahiniay u pakanay tu sizi, tacuwacuwa mi’dapay ku kawaw. masakapah henay, ci Cyaw-tow nu I-ta-liay nu mikulitay ci Cye-ma-pu-ay ku saydan “sikamu micaliway ciniza tu luma’ ni Cye-ma-pu-ay, maazih ku 10 a mihcaan ci Cyaw-tow i ba’tu mikulit mahizaay u maluyaluyay a sizi, makutkut ku tining niza”.

在1280年-1290年間向他學畫，主要是學畫宗教畫，然而他並不喜歡僵硬的拜占庭藝術繪畫風格（ltalo-Byzantine），他認為宗教人物如聖母和耶穌，也是有血有肉的人，因此他特別加強了人物畫中的肌理和陰影感，也將過去平板的金或藍色背景改為透視畫法的一般風景。

i 1280 a mihcaan katuku 1290 a mihcaan minanam mikalit cinizaan, angangan minanam mikulit tu nu kiwkayay, saca caay ku kanamuh ciniza tu ateka’kay

“Pay-can-tin”, kucungay wayway nu pikulit “ltalo-Byzantine” saciniza nu kiwkay a tademaw mahiniay ci Maliya aci Ye-su, u siizangay siheciay a tademaw, namahiza micidek misaicelang mikulit ciniza tu nu tademaway ;I labuay atu I hekalay a hici nu uzip, nu ayaway tu nu kimay anucaay sa su sumilaway ku zikuzan sumad han u maazihay tu a pikulit.

此突破獲得宗教界的喜好，使他大受歡迎，並被委託其他很有名的畫。 1290年-1295年，他跟著契馬布耶到阿西西的聖方濟大教堂上院畫了三十六幅壁畫，這些壁畫，讓他走出了自我風格。之後1296年-1299年，他再到聖方濟大教堂繪有28幅聖方濟歷史。

macaliway makaala tu namuh nu kiwkayay, u sakanamuhan tu ciniza, a papipatududen tu nu zumaay u singanganay a nikulitay. 1290 a mihcaan katukuh 1295 a mihcaan, miladay ciniza ci Cye-ma-pu-yean tayza i A-si-si a Sen-bang-ci a tabakiay a kiwkayan 36 ku nikulitan tu nu cabengay, uyni cabengay a nikulitan, u teked tu nu wayway niza. zikuz tu 1296 a mihcaan katukuh 1299 a mihcaan, muliya tayza i Sen-bang-ci tabakiay a kiwkay 28 ku nikulit niza tu Sen-bang-ci a likisiay.

kabalaki tu晚年

喬托晚年時畫風有點改變，當時哥德式藝術盛行，宗教人物的身長都一律加長並增加飄浮感，但他著名的透視背景畫風依然沒有改變。他死後因黑死病在歐洲盛行，因此到李奧納多·達·文西的時期，約有100年的斷層。

kabalakian tu ni Cyaw-tow masumad tu ku wayway nu nikulitan niza, itawya mabangbang ku nu Ke-teay a nalimaan, kiwkayay a tademaw a katayayu’ nu uzip malecad amina pataynayu’ a micudus tu mahiza mapawpawway tu, nika u singanganay niza u mahapinangay maazih ku nikulitan mahiza tu caay ka sumad. mapatay tu ciniza zayhan u libung ku imelang niza i tini i Ow-cow malalalid. namahiza katukuh ci Li-aw-na-tow.Ta Wen-si a zidayan, pakala tu 100 ku nikaketun.