numilenemay i nanum nu balungaan

numilenemay i nanum nu balungaan潛艦

milenemay i nanum nu balungaan, pangangan han u milenemay i nanum nu balungaan, taneng i nananuman muculilay nu balungaan. yadah ku masadumaay nu milenemay i nanum nu balungaan, caay namin kalecad, saadidiay u kikayay atu tusaay a tademaw ku pacunaay, pisakakawawan nu tukian a adidiay nu sapilenem piadihan, anu tabaki taneng mitupin tu pinaay nu lasubuan nu tademaw, matulin ku nuculilan nu balungan makaala tu tulu –enem a buladan nu E’-luo-se baliyusan nu sapilenem tu nanum a balungaan. u udip nu balunga makakenih sa “ angangan un hitay” adidi a tudi atu adidiay “ masaadidi’tu nu milenemay tu nanum a balungaan, sapilenem nu kikayan” atu sakatasasa i nanum nu ziting a kikayan. sakay bayu nu sapilenem utiih a kiliman, sapilenem i nanum nu balungaan yu mahida idaw tu nu miculimekay mitupinay a balungaan.

潛水艇／潛水艦，簡稱潛艇／潛艦，是能夠在水下運行的艦艇。潛艦的種類繁多，形制各異，小到全自動或一兩人操作、作業時間數小時的小型民用潛水探測器，大至可裝載數百人、連續潛航3-6個月的俄羅斯颱風級核潛艦。按體積可分為大型（主要為軍用）、中型或小型（袖珍潛艦、潛水器）和水下自動機械裝置等。由於潛伏於海中而難以探測的特性，潛艦也是較早期就有的匿蹤載具。

tabakiay nu pileneman a balungaan u mamulmulay namin ku cuked, taban nu balunga idaw ku nipatideng tu sasedayan nu kakuan “ sakaypaypay”, sumamad pangangan han u “ pitudawan”, paypay u yadahay nu mapatelekay a masasalusalusay nu hekal, sumamad u masakayakayay, ilabu idaw ku sapatelay i hekal, tiyung han masuni tu, sapiadih tu batad nu dadingu atu sapikuwan naw a sangaan.

大型潛艦多為圓柱形，船中部通常設立一個垂直結構（帆罩），早期稱為「指揮塔」，帆罩多具有平直的矩形截面，早期多為階梯形，內有通訊、感應器、潛望鏡和控制設備等。

sakinacacay nu nikalepacawan, sapilenemaw i nanum nu balungaan sawsawni cukaymasan, mikawaw tu tabakiay nu kaygungan a angangangan, sakay miedis tu ada nu hitayan a balungaan atu sapilenemaw i nanum nu balungaan, sapidiputaw tu macapiay, mipeci’ tu nipitengan, mikinsa atu sapaceba tu micidekay nu muculilay nu hitayan. milenemay nu balungaan alahican caay sipakayda i nu hitayan a micukaymas. mahida u sakay bayuan nu pikinkiwan, mamialaw tu tuu’dan, mikutkut tu sakay ilabuay nu nanuman, kesye pikiliman, sapidiputaw a tuudan, sapikilim miala, sakay sasa nu bayu misangan tu tabakiay nu telay, pacakayay tu dukuan, sakay nanum nu miliwkuay, sakaycudadan nu nipikisaan, u tada kalimucisangay a tademaw micukaymas tu sapileneman nu balungaan tu sakay nanum nu mabulaway a lumaan.

自第一次世界大戰後，潛艦得到廣泛運用，擔任許多大國海軍的重要裝備，其功能包括攻擊敵人軍艦或潛艦、近岸保護、突破封鎖、偵察和掩飾特種部隊行動等。潛艦也常用於非軍事用途，如海洋科學研究、搶救財物、勘探開採、科學偵測、維護設備、搜索援救、海底電纜維修、毒品走私、水下旅遊觀光、學術調查等，超級富豪甚至運用潛艦作為海下移動豪宅。

hatidaay tu nu nananuman a balungaan saan u sakay lepacawan a duguan, itini i nipiwada tu hitay atu nipicunus tu hitayan a nikasasakamuan u angangan ku nuheni. mikinkiw tina sapilenem nu balungaan a talakaw atu mahamin a kugayan, ayda caay tu ka pina ku misikiay nu kanatalan atu misangaay tu sakay hitayan nu balungaan.

多數潛艦被認為是一種戰略武器，在裁軍或擴軍談判中有舉足輕重的地位。研發潛艦需要高度和全面的工業能力，目前只有少數國家能夠自行設計和生產軍用級潛艦。

sakalahat nu likisi發展歷史

sumamad nu likisi早期歷史

sayaway a sapilenemaw nu balungaan taneng patalaayaw ku sausi i 15—16 a secian nu Li-aw-na-tuo. Ta-wen-si. sakamusa ci nida tu nisimsiman “ taneng i nananuman muculilay nu balungaan”. nika mahiniay saan kutaw u “ la’cusay”, sisa caay pisiki ci nida tu mahiniay a pikulitan. Katukuh i kalepacawan, mahiniay nu balungaan pala “ caay kaw kapahay nu waywayan” nu sakalepacaw duguan, hakiya cumudan tu mikukungay i labu nu balungaan.

潛艦最早可追溯到15－16世紀的李奧納多·達文西。據說他曾構思「可以水下航行的船」，但這種能力向來被視為「邪惡的」，所以他沒有畫出設計圖。直至一戰前夕，潛艦仍被當成「非紳士風度」的武器，其被俘艇員可能被以海盜論處。

sabaw enem nu secian, tatengaay a imian nu sakay nanum nu balungaan tahekal tu. caylimpicwal mihcaan , miasipay nu sitangahay a tademaw nu In-kuo ci Wi-len.Puon a cudadan “ mikinkiw atu misiki” sakamusa tu sapilenemaw tu nanum nu balungaan. caylimtusep mihcaan, sayaway idaw ku sisulitay “ taneng sakay nanumay nu balungaan” “ submerible vehicles” u iluc nu He-lan In-kuo a tademaw ci Ke-ni-li-e’-s.Ya-pu-se-cung,Tay-puo-e ku patidengay, miduducay tu angangan nu nipisikian, micuduh u tademaw ku misakakawaway. saan ku duma a tademaw uyda u “ sakay sasa nu namum nu masuniay a linlin sa” caay kaw u tatengaay a sakay nanum nu balungaan, idaw ku tusaay nisumadan itida i caylimlusep mihcaan atu caylimtusip mihcaan itida i Tay-u-se nanuman mikinkiw. tusepseptu mihcaan, In-kuo kusi tahekal i tilibi sakamusa “Building the Impossible”, ci Ma-ke.Ay-de-hua-ce kusi sakamusa tu tawyaay a nipisikian tu nipatideng nu tusaay a tademawan a Tay-puo-e balungaan, malaheci muculil itida i Yi-tun a Duo-ni-banawan.

16世紀，真實意義的潛艦出現。1578年，英國數學家威廉·伯恩著書《發明與設計》描述潛艦。1620年，首艘有文字紀載的「可以潛水的船隻」（submerible vehicles）由荷蘭裔英國人克尼利厄斯·雅布斯縱·戴博爾建成，主要即依據前者的設計，推進力由人力操作的櫓產生。但有人認為那只是「縛在水面船隻下方的一個鈴鐺狀東西」，根本不能算潛艦，它有兩種改良型於1620年和1624年在泰晤士河上進行了實驗。2002年，英國廣播公司播出的電視節目「Building the Impossible」中，馬可‧愛德華茲公司根據當年的設計圖建成了一艘可搭載兩人的戴博爾型潛艦，並成功潛航於伊頓的多尼湖。

“taneng i nanumay nu balungaan, taneng miadih tu sasa nu kitakidan a tuudan, nika sakay nu hitayan amelik kaadihan tu. caylimsipwal mihcaan, u kiwsama ci Ye-han. Wi-e-cin-se nicudadan “ sapiasip nu tizinaan” “Mathematical Magic” saan tu sakay leneman nu balungan nu hitayan a nikakapah:

sakaya nu udipan: mutayda i dumaan nu capian a kitakidan, caay ka adih nu taw.

sakay anzing : u miubiay atu kukung utiih a tasasa mialaw tu tuud nu balungaan: ka kelahan atu picidekan nu bali atu udad caay ka lawlaw nu sasaay a bayuan tu 25-30 kun-ce, kasisuledaan atu atekakay nu suledaan caay pakaedis tu balungaay nu tademaw, kanahatu i timul wali nu bayuan.

idaw ku laheci miwawies tu ada nu kaygung, mipeci’ atu paenep tu balungan.miedap tu malawaay nu nanum atu micapiay tu nanuman, naynai’ ku sunisuni patayda tu tuudan.

「可潛水船隻」能夠探索水下世界，但其軍事價值很快就被發掘。1648年，切斯特主教約翰·維爾金斯著書《數學魔法》（Mathematical Magic）指出潛艦在軍事戰略上的優勢：

私密性：前往世界任何海岸附近，並且不被發現或被制。

安全性：海盜和劫匪無法搶劫水下船隻；無常潮汐和強烈風雨無法影響海面下25-30英尺（5-6 paces）；冰和霜凍也無法危及潛艦乘員，即便在南北極海域。有效抵抗敵人海軍，破壞和擊沉水面船隻。支援被水環繞或接近水的地方，無聲無息運送補給品。

caywalsepsep mihcaan ing-u-luo-haw 1800年的鸚鵡螺號

itini i likisi saayaway nu micukaymasay nu hitay a milenemay nu balungaan itini i Amilika tu nika sacacay sa malepacaw. Amilika nu Ye-lu tabakiay nu cacudadan a ci Ta-wi. Pu-si-e ku patidengay tu Hay-kua-haw, ilabu cacay ku tademaw ku mipacunaay tu handulu atu kulupila. caypicpiclim mihcaan, ina hay-kua-haw midebung milepacaw tu Ing-kuo-hun-cia kaygung nu law-ing-haw “HMS Eagle”, nika mademec. Itini i liksian malaheciay namibakuhac tu balungaan itida i Amilika nu timul amis a nikalepacawan. ci He-zue-se.Law-sen.Han-li patideng tu han-li-haw pileneman nu balungaan, mikacaway nu tademaw walu ku tademaw, limaen nanay ku sapacuna. i nu ayawan idaw ku muculalay nu sapibakuhac nu lacuna, anu lalitemuh sa mabakuhac tu. caywallimsip mihacan tusa bulad caypic demiad labii siwaay ku tuki, malaheci nida mabakuhac malenem ku amisay a haw-sa’-tuo-ni-haw “USS Housatonic” nu hu-wi-balungaan, nika ci nida mabakuhac tu malaadiyuc lenem satu.

史上第一艘用於軍事的潛艦出現於美國獨立戰爭。美國耶魯大學的大衛·布希奈爾建成海龜號，內部僅容納一人操作方向舵和螺旋槳。1776年，海龜號企圖攻擊英國皇家海軍老鷹號（HMS Eagle），但失敗。史上第一艘成功炸沉敵艦的潛艦在美國南北戰爭。何瑞斯·勞昇·漢利建成漢利號潛艦，乘員八人，手搖柄驅動。其前端外伸一個炸藥包，碰觸敵艦即爆炸。1864年2月17日晚上9時許，它成功炸沉北方聯邦的豪薩托尼克號（USS Housatonic）護衛艦，但自己卻也因爆炸產生的漩渦而沉沒。

kalepacawan a zitayan nu De-kuo U-9 balunga一戰時期的德國U-9潛艦

nu ayawan a caywallimlu mihcaan, Fa-kuo mipadeng tu sapipenecaw tu bali a kawawan misumad tu tademaw, patideng tu sayaway nu balungaan tu caaayay kaw u tademaw ku mikawaway nu balungaan “milenemay tu nanum a haw”. caywalpicsiw mihcaan, buksi nu Ing-kuo ci Ciw-se.Cia-le-te’ patideng tu “hu-huo-haw”, tanayu makaala tu 15 mi, teban u makimulmulay a kakuan, tasay a tapiingan makimulmulay nu kakuan. anu muculil i nanum u lahud ku sapicuduh, anu milenem tu u sasangasiban nu liwan a lahud, nu sayaway a akutiay nu saculi a milenemay nu balungaan.

此前的1863年，法國首先以儲放壓縮空氣的方式取代人力，建成第一艘非人力驅動潛艦「潛水者號」。1879年，英國牧師喬治·加勒特建成「復活號」，長約15米，中間圓柱形，兩端圓錐形。其航行水面用蒸汽推進，潛水用鍋爐中的剩餘蒸汽，是第一艘熱機驅動的潛艦。

sabaw siwa a seci walu a bataan nu mihcaan, kapah kapah ku nipisangan tu sapilenem nu balungaan, mamin tu matineng ku kanakanatal tu tapangan. Amilika, Ing-kuo,Fa-kuo,Zue-tin, Yi-ta-li, De-kuo atu E’-kuo manamuh namin mikinkiw. caywalpicwal mihcaan, Ing-kuo iluc nu Amilika ci Ye-han. Hei-li-pu.Huo-lan mikabu tina kawawan. caysiwsepsep mihcaan sepat a bulad, Amilika syehu micakay tu nipikinkiwan a sapilenem nu balungaan u huo-lan-haw, malaAmilika nu kaygungan. namahini, hidasatu malakayngung nu balungaan. caywalsiwwal mihcaan, Fa-kuo ci Ma-ke’-si-mu. Law-puo-hu saayaway misanga tu tusaay a udipan nu balungaan misangan “ yi-ciaw-cin-hau”, misuped tu nanum i labu nu tusaay a tungduhan, sakapahay sa sapicunus tu sakabawbaw. uynihan mala Su-e’ pileneman nu balungaan.

19世紀80年代，潛艦技術日益進步，各國逐漸認識其重要性。美國、英國、法國、瑞典、義大利、德國和俄國等都熱衷於研發。1878年，英裔美國人約翰·菲利普·霍蘭投入此項工作。1900年4月，美國政府購買其研製的潛艦霍蘭號，並編入美國海軍。從此，潛艦正式成為一種海軍艦艇。1898年，法國人馬克西姆·勞伯夫首創以雙殼體結構建成「一角鯨號」，儲存壓艙水在兩層船殼之間，優點是浮力大增。這後來成為蘇俄潛艦的一種類型。

https://zh.wikipedia.org/wiki/%E6%BD%9B%E8%89%87