salengacay a isu’ nacudadan

salengacay a isu’ nacudadan (kamu nu Hulam: 白鯨記)

《白鯨記》（Moby-Dick; or, The Whale）為赫爾曼·梅爾維爾發表於1851年的小說，被認為是美國最偉大的長篇小說之一。 《白鯨記》這個名字說的是一頭叫莫比·迪克（Moby Dick）的白色抹香鯨，並不是白鯨這個鯨魚物種。

"salengacay isu’ nacudadan" z9Moby-Dick; or, The Whale) nani He-el-man Mey-el-uye-el nipabinawlan iti 1851 a mihcaan nisulitan sapaadih a kungku, nisululan masa u nu Amilikaay sakasenengan masatanatuay nisulitan a kungku tu cacay. "salengacay isu’ nacudadan" ina ngangan nakamuwan idaw kya ci Mu-pi Ti-ke (Moby Dick) salengacay ku udip a mo-sian isu’, nika caay kau nu salengacay a isu’ mahiniay nu lihat ku sakasaan.

kungku (概要)

全書有442頁，共分成135章，而節選版只有84章，因為篇幅過度冗長，曾一度認為不適合青少年讀者閱讀，在英國多次被退稿，1851年出版，讀者反應十分冷淡，第一年只賣出5本，一直到《白鯨記》出版了七十年（1920年）後，梅爾維爾在美國文學的地位才獲得重新評價（可惜梅爾維爾已在1891年9月28日去世，無法看到自己的成就）。

ina cudad sa pulung han sa idaw ku 442 kayadah nu babeliha, pulung han sa idaw ku 135 kayadah nu palasican a ngatu nu ulic, nipapilian tu sa siliwan tu 84 nu ngatuan a ulic, sakasaan tadatanayu tu ku aadihan, kyu kinapinaay sipitapal nu hekalay u caayay katatungus sapaadih tu masakapahay miasip sa, iti Inggu a kanatal sa kinapinaan a sipananukas tu nasulitan, iti 1851 a mihcaan nipacudad a patahkal i hekal, u katuuday sa cu’ded ku nipacekilan, sayaway a mihcaan sa lima ku mapacakayay, sikatukuh tu ina "salengacay isu’ nacudadan" mapamelaw i hekal sa, ina sipatahkal a cudad kaidawan tu ku 70 a mihcaan (1920) sa, ci Mey-el-uye-el iti Amilika sakay nu ulicay a nikasaditan tu kasibihit, itawya a mapabaluhay muliyaw a mitapal tu tineng, (kasatiman sa ci Mey-el-uye-el iti 1891 a mihcaan 9 a bulad 28 a demiadan mabelec tuway, kyu caay pakadih tu nu udipay a nikalekuan).

福克納說過：「看完《白鯨記》，第一個想法是希望這本書是我寫的。」至今日，《白鯨記》已被視為美國文學史上最偉大的小說之一。

ci Hu-ke-na namusakamu tu: "namakadih tina "salengacay isu’ nacudadan" sa, sayaway a nidatengan sihedek tu nu makuay a nisulitan kina cudad a kungku sa." sikatukuh ayda sa, paadihen tu "salengacay isu’ nacudadan" ku nu Amilikaay nu paulicay, iti likisiay sa u sakasenengan a kungku nu ulic sa.

u kungku nu kangtanay a maylatuh (故事簡述)

《白鯨記》是一部以海上捕鯨為題材的小說，一位名叫亞哈（Ahab）的「裴廓德號」（Pequod，IPA:ˈpikwɒt）捕鯨船船長帶領全體船員，追捕一條叫做「莫比·迪克」（Moby Dick）的大白鯨的歷險過程。

tina "salengacay isu’ nacudadan" u tabayuay mibutingay tu isu’ ku sasulitan a kungku, u mamukeliday nu balunga ci Ya-ha (Ahab) tu Fey-ko-te miisu’ay a balunga (Pequod，IPA:ˈpikwɒt) ladayen nida ku kaput, milalaba tiya cacayay a isu’, nipangangan nuheni sa "Mu-pi Ti-ke" (Moby Dick)tuya tabakiay salengacay a mo-sian isu’ nikacaliwayan a pitanam tu sakatalwan.

亞哈是一名意志堅定的船長，聰明、自大，他在海上四十年，有十分豐富的航海和捕鯨經驗，對各個大洋的海況和鯨魚的分布都非常熟悉。在一次捕鯨過程中，亞哈被一條名叫莫比·迪克的抹香鯨咬斷了一條腿，從此決心一定要捕殺莫比·迪克。他說：「不要對我不尊敬，就算是太陽得罪我，我也會出手痛擊。」

ci Ya-ha sa u ahebetay ku balucu’ mamupabalunga a tapang, sipunu, nayay ku kitabakian miadih, iti bayuan a nutineng sepatay nu bataan a mihcaan, idaw ku sikatumes nu kalubican nu sakabayu atu pidakep tu sanglacay tu isu’ a nipitanengan, tuya masadumaay a silsil nu bayu atu caculilan pisilsil nu isu’maltasem amin cinida. iti nacacayay pibutingan tu isu’ sa, ci Ya-ha makalat nu singanganay a isu’ ci Mu-pi Ti-ke hananay maputun ku cacay a kuku’ nida, pakayni satu pabalucu’ cinida a milalaba tu midakep tiya isu’an ci Mu-pi Ti-ke. u kamu nida sa: "maydih caay kasikad i takuwan sa, kanahatu u cilal ku siiluay i takuwan, sikalcad tu a palimaan aku a mingayaw sa."

「裴廓德號」出航時聘僱了來自紐約的以實瑪利（Ishmael）和科科伏柯島（南太平洋上的一個島嶼）上食人族的王子魁魁格（Queequeg），以實瑪利厭煩了陸上枯燥乏味的生活，於是決定到海上冒險，在旅店中，認識了標槍手魁魁格，兩人一見如故，成為很好的朋友，並一起登上了捕鯨船「裴廓德」號。

ya Fey-ko-te a balunga nikatahkalan nu tatukian idaw ku pitakus tu piedap a musakawaw i balungaan, namakay i Niw-yokay a tademaw ci I-se-ma-li (Ishmael）ku ngangan atu ya ci Ke-ke-hu-ke a subal (satimulan nu bayuay a subal) ya mukanay tu tademaw a binacadan u mamuculukay a hungti ci Kuy-kuy-ke (Queequeg) ku ngangan, nakamuan sa malibuten nayay ku sakalaluwah sikaudip sa ci I-se-ma-li tu nu tukusay, sipanutek a tabayu mitanam, iti pininangan, masasuadih tiya mipacingay a tademaw ci Kuykuyke, tatusa kuyuheni mahida u matenesay tu ku nikasasuadi han, mala u sakapahay a cabay, mapulung a mukacaw tiya mibutingay tu isu’ a balunga ya Fey-k-te hananay.

對宗教、種族，以實瑪利有自己的認識，他說：「寧願與一個清醒的食人族土著同床，也不要與一個酗酒的基督徒交往。」整個故事幾乎是用以實瑪利為第一人稱來描述，本書第一章第一句是：「叫我以實瑪利（Call me Ishmael）」，這了成為文學史上最為著名的開場白之一。

misuayaw tu nu kiwkayay, masadumaay a binacadan, masa nu I-se-ma-liay sikatinengaw tu udipay, kyu u kamu nida sa: "kaydihan atu masamataay mukanay tu tademaw a binacadan mabi i kakabian, makayi atu sademiaday a mabusuk misinguay tu ciwlu a tademaw malcabay sa". kahaminan nina kungku sa mahida u sitatungus ci I-se-ma-lian masa u sayaway a sapangangan a misiwkay, ina kungku nu cudad sa sayaway a nakamuwan: "kau I-se-ma-li (Call me Ishmael) muawaw sa", uyni sa masa ina likisiay nu ulic sakasinganga a pitekaan a nakamuwan.

nipiisu’an a cudad (捕鯨的百科全書)

故事中有二分之一的篇幅是描寫捕鯨業的習俗，與鯨魚有關的文學、藝術，鯨魚的生理構造，例如鯨魚最大的弱點是無法止血，鯨魚的噴水有灼熱之虞等，以及水手如何屠宰鯨類獲取鯨油、龍涎香，藍鯨在《白鯨記》中被稱為硫磺底（Sulphur-bottom），因為硅藻附著在藍鯨的皮膚上，使得它們的下側呈現橘棕色或淡黃色。《白鯨記》可以算是一部捕鯨的百科全書。

ina kungku kasilaculan idaw ku tusa tu cacay a sikadihan tu nu nipalilidan tu mahica ku pidakepan tu isu’ a nina’ nu lisin, atu sakay nu isu’ay a buting masakiketay nu ulic, nalimaan, atu nu udipay a saditan, tinaku u isu’ sakatabakiay a kahumingan sa u caay pakapuut tu pisilsilan nu idang, mahica ku nipipespesan nu isu’ kaakutian a sikabiyalawan, atu mahica ku pisenat nu mibutingay tu isu’an a miala tu simal, ngangay nu kabangsisan, u samilaway a isu’ iti "salengacay isu’ nacudadan" ilabu nu nipanganga tu liw-huwang han (Sulphur-bottom) zayhan u damay mudepit i banges nu udip nu isu’, masa kamakama’an ku makay sasa’ay caay sa misengi tu kalawlaway  a kulit. "salengacay isu’ nacudadan" taneng a masausi u sakay pibutingaw tu isu’ay a wikipitiyat a cacudadan.

namakayiniay a nisulitan (參考資料)

中文維基網站-白鯨記：https://zh.wikipedia.org/wiki/%E7%99%BD%E9%AF%A8%E8%A8%98