"Paraguay" misumad laeday sasizuma
| silsil 156: | silsil 156: | ||
[[kakuniza: Habayiing]] |
[[kakuniza: Habayiing]] |
||
[[kakuniza:ling Habay]] |
|||
2021年10月12日 (sakatusa a demied nu lipay) 08:48 a sumad
Paraguay
u Paraguay (巴拉圭) sa i labu nu kateban atu kaetipan Amilikan, itiza i 23 00 S, 58 00 W.
u ahebal nu lala' mapulung sa 406,752 km2.
u ahebal nu lala'ay sa 397,302 km2, u ahebal nu nanumay sa 9,450 km2.
hamin nu tademaw sa 6,862,812.
kakalukan umah sa 53.80%, kilakilangan umah sa 43.80%, zumaay henay umah sa 2.40%.
tapang tusu nu kanatal (首都)
u tapang tusu nu kanatal sa u Asuncion(亞松森).
kakinginan nu kanatal demiad (國家紀念日)
kakinging nu kanatal demiad sa 14 bulad 5 demiad.
tabakiay a tapang nu kanatal (元首)
u tabakiay a tapang nu kanatal (congtung) ayza sa ci Mario Abdo Benítez (Maliaw．Abutuw．Pyenitese 馬里奧·阿夫多·貝尼特斯), 1971 a mihcaan 11 a bulad 10 a demiad nalecuhan. u tabakiay a tapang nu kanatal (congtung) nu Paraguay (巴拉圭) ayza, micakat a demiad sa i 2018 a mihcaan 8 bulad 15 demiad.
likisi (歷史)
巴拉圭原為印地安人瓜拉尼族定居之地，1525年由葡萄牙人阿雷荷·加西亞（Alejo García）發現，1537年西班牙殖民團體首建亞松森市。
Paraguay (巴拉圭) naw Indi’an (印地安) a tademaw kua-la-ni (瓜拉尼族) a binacadan ku muenenga tina niyaduan, cacay a malebut lima a lasubu tusa a bataan idaw ku lima (1525) a mihcan u Portugal (葡萄牙) a tademaw ci 阿雷荷·加西亞（Alejo García）maka adihay, cacay a malebut lima a lasubu tulu a bataan idaw ku pitu (1537) a mihcan Spain (西班牙) masakaputay a tademaw sayaway patideng tu Ya-sung-sen-se (亞松森市).
5年後天主教耶穌會傳教士也前往該地傳教並教授當地人農牧及手工藝。
lima a mihcaan sa tayni ku tinsukiway yasuhua (天主教耶穌會) tayda itida mitindu pasubana tuitidaay a tademaw tu sakaliyumah atu nalimaan a kawaw.
1767年西班牙殖民者把耶穌會教士驅逐。
cacay a malebau pitu a lasubu enem a bataan idaw ku pitu (1767) a mihcan Spain (西班牙) muenengay a tademaw bahbahen nuheni ku mitinduay nu yasuhua (耶穌會) a tadenaw.
18世紀，巴拉圭地區是南美洲最大的人口集中地區。
sabaw tu walu (18) a seci Paraguay (巴拉圭) niyaduay u Nan-mia-cuo (南美洲) satabakiya nu tademaw ka pulungan nu niyadu'.
1811年5月15日時巴拉圭脫離西班牙獨立，由羅德里格斯遂行獨裁統治。
cacay a malebut walu a lasubu cacay a bataan idaw ku cacay (1811) a mihcan lima a bulad sabaw tu lima a demiad sa, Paraguay (巴拉圭) miliyas tu Spain (西班牙) misiteked, u Luo-de-li-kese (羅德里格斯) sacacay sa micidek mikuwan.
1840年法學教授卡洛斯·安東尼奧·洛佩斯繼任後，始採較開放之政策，從事農工商業各項建設。
cacay a malebut walu a lasubu sepat a bataan (1840) a mihcan u tabakiya a cacudadan a saydan ci Kaluose.andonniaw.luopaiyse (卡洛斯.安東尼奧.洛佩斯) miliaw mala mililitay, malingatu pakunida han a kawaw, sikawaw tu mahicaay a sasiwbayan apatideng.
1844年巴拉圭再設議會，已初具獨立國家規模。
cacay a malebut walu a lasubu sepat a bataan idaw ku sepat (1844) a mihcan Paraguay (巴拉圭) patideng aca tu ihua, masitekeday tu kapahay a kanatal.
洛佩斯之子弗朗西斯科·索拉諾·洛佩斯於1862年繼掌政權，醉心軍國主義。
Luopaise (洛佩斯) a wawa ci Fuolansiseke. suolanuo. luopaise (弗朗西斯科.索拉諾.洛佩斯) itini i cacay a malebut walu a lasubu enem a bataan idaw ku tusa (1862) a mihcan matulin mikuwan tu kawaw, sakay balucuan nu cunkuocui (軍國主義).
1865年至1870年間，巴拉圭發動了拉丁美洲史上最慘烈的戰爭——巴拉圭戰爭.
cacay a malebut walu a lasubu enem a bataan idaw ku lima (1865) a mihcan katukuh cacay a malebut walu a lasubu pitu a bataan (1870) a mihcan, Paraguay (巴拉圭) miucul tu Ladinmacuo (拉丁美洲) saka labadesan ani kalepacaw—tu Paraguay (巴拉圭) ani kalepacawan,
在5年之間，巴拉圭因為與阿根廷、巴西和烏拉圭三國所合組的聯盟對抗作戰，折損了全國約2/3的成年男子人口與諸多領土，也造成該國在戰後半世紀經濟停滯。
itini i lima a mihcan, Paraguay (巴拉圭) atu Akenting (阿根廷), Brazil (巴西) atu Ulakuy (烏拉圭) nu tatuluay a kanatal mapulung masasuayaw a malepacaw. yadah ku mapataya nu tademaw makaala tuluay a sakatusa nu masasiningay a tatama nu tademaw atu lala, kalepacawan satu nikudan caaysatu ka celak ku sakaudip nu heni.
1932年至1935年的大廈谷戰爭中，巴拉圭戰勝玻利維亞，從玻國取得大片大廈谷地區。
cacay a malebut siwa a lasubu tulu a bataan idaw ku tusa (1932) a mihcan katukuh tu cacay a malebut siwa a lasubu tulu a bataan idaw ku lima (1935) a mihcan a Tasaku (大廈谷) anikalepacaw, Paraguay (巴拉圭) makaci tu Puoliwiya (玻利維亞), namakayda i Puoliwiya (玻利維亞) maala nuheni ku ahebalay nu Tasaku (大廈谷) a niyadu’.
翌年巴玻戰爭之統帥埃斯蒂加里維亞出任總統，旋於1940年8月重頒憲法，分區治理，政治漸上軌道。
saka tusa a mihcan Paraguay (巴拉圭) Puoliwiya (玻利維亞) nu sakakaay ci Aysediciwliwiya (埃斯蒂加里維亞) mala cungtun, i cacay a malebut siwa a lasubu sepat a bataan (1940) a mihcan walu a bulad pabaluhay yaca tu sinfa, mababenis mikuwan, hamaw sa akapah.
1947年，巴國發生為期六個月之內戰後由紅黨執政。
cacay a malebut siwa a lasubu sepat a bataan idaw ku pitu (1947) a mihcan, Paraguay (巴拉圭) makaala tu enem a bulad malepacaw i labu sa u hudan (紅黨) kumi kuwanay.
1954年，屬紅黨的斯特羅斯納將軍發動政變，同年9月當選總統，嗣獲一再連任迄1989年2月，始為羅德里格斯將軍發動軍事政變推翻。
cacay a malebut siwa a lasubu lima a bataan idaw ku sepat (1954) a mihcan, u huntan a Seteluosena (斯特羅斯納) nu hitayan a sakakaay palekal tu saka utiih nu hitay, tawya a mihcaan nu siwa a bulad maala mala cungtun, hidasatu matulin katukuh i cacay a malebut siwa a lasubu walu a bataan idaw ku siwa (1989) a mihcan tusa a bulad, malingatu ci Luodelikese (羅德里格斯) a sakakaay nu hitay palekal mibelin tu kawaw.
從此開始實行民主制度選舉總統。
namakayda malingatu misakapah tu kasasiduma tunipi sikiw nu cungtun.
kakitidaan (地理)
巴拉圭全國面積為406,752平方公里，恰巧位於南美洲的中心地帶。
Paraguay (巴拉圭) nu kanatal pulung nu kakitidaan sa 406,752 pinfun kunli, malucuk aca i Namiacuo (南美洲) teban a kitidaan.
雖然巴拉圭為內陸國家，但巴拉圭河從北到南貫通國土中央，為國家經濟及交通運輸起了重要作用。
amica ku Paraguay (巴拉圭) u nalu a kanatal, nika Paraguay (巴拉圭) sawac namaka amis katukuh i timul milawid tu kanatal ateban, u kanital a sakaudip atu saculil nu sapiwunpan sakaetiman a kawaw.
巴拉圭河將該國分為東西兩部份。
Paraguay (巴拉圭) a sawac palabenisan u wali nutipan tusa kuni kababenisan.
西半部是廈谷地區（Chaco），面積約247,000平方公里，佔全國總面積61%，這個區域是大片草原，與鄰國阿根廷、巴西、玻利維亞的草原地區構成大廈谷大草原。
nutipan nu pankiw u Sia-Ku (廈谷 Chaco) a niyadu’, nikaahbal nu lala han 247,000 pinfun kunli, miki kaka tu lala nu kanatal han enen a bataan idaw ku cacay a kilacan, nina niyadu' ahbal ku lutuklutukan, sibiyaw tu Akenting (阿根廷), Brazil (巴西) Puoliwiya (玻利維亞) a lutuklutukan a niyadu’ masa Tasaku (大廈谷) a ahebalay nu lutuklutukan.
東半部則以起伏的地形著稱，在一些河川下游區域多沼澤地及肥沃土地，並提供林業、農業與牛隻養殖業的優良環境。
wali nu pankiw u masa kubukubuay a lala kasinganganan, itida i sasa nu sawacan yadah ku lanulanuan atu sidamekay a umah, idaw ku kilakilangan, kaliwmahan atu papahabayan tu katalan nu sakapahay a kitidaan.
氣候方面，巴拉圭屬副熱帶濕潤氣候，年平均氣溫為24.5℃，夏季為每年10月至翌年3月底，平均氣溫達31℃，但偶爾會有幾天超過40℃。
damiad hantu, Paraguay (巴拉圭) han u caaya kaw caledesay a masengeday a demiadan, pulung nu caypiwac han 24.5 ℃, lalud tu mihcan namaka cacay a bataan a bulad katukuh tu sakatusa a mihcan nu tuluay a bulad, pulung nu caypiwac han 31℃. alahican mikaala tu 40 ℃.
冬季從6月至8月，平均氣溫在14.5℃左右。在伊泰普省及上巴拉那省等地區或會在夜間時低於攝氏零度。
kasienawan han namaka enemay a bulad katukuh tu waluay a bulad, pulung nu caypiwac itini i 14.5 ℃. itini i Etaypusen (伊泰普省) atu San-Pa-la-na-sen (上巴拉那省) a niyadu’ alahican tu labii sienaw sa makaala tu zelu ku caypiwac.
sakaudip (經濟)
內陸國巴拉圭有一個龐大的非正規因素分化市場經濟，把進口消費品轉口到周邊國家，包括數以千計的微型企業和城市攤販的交易。
nalu kanatal Paraguay (巴拉圭) idaw kucacay a tabakiya nu tatengaay anikababenis nu iciba a sakaudip, numak nutawan a kanatal micumuday nu cancanan pababelihen naca patayda i nutawan a kanatal, tada yadah tu ku adidiay a sakawawen atu icibaay anipacakayan.
1970到2009年以每年7.2％的平均增長率成為經濟增長最快的南美國家。
cacay a malebut siwa a lasubu pitu a bataan (1970) a mihcaan katukuh tu tusa a malebut idaw ku siwa (2009) a mihcaan tu mihmihcan a 7.2％ a kilac pulun nuni ka celakan mala sakaudip nu sakalamkammay a Namin (南美) a kanatal.
該國還擁有世界上第三大自由商業區：「東方市」，緊隨邁阿密和香港之後。
nian kanatal itini i kitakit hantu u saka tulu a satabakiya nu pakunida hananay a sasiwbayan : u(「Dunfunse」東方市) mikilul tu Maami (邁阿密) atu Hong Kong (香港).
另一個占人口很大比例特別是在農村地區，是來自農業活動的經濟，常常在生活的基礎上。
duma satu u tademaw miki kaka tu kaliwyumahan a kakitidaan, u namaka umahay matatungsay a sakaudip, u sakaudip nuheni kuydaan.
由於非正規因素占經濟的重要成分高，準確的經濟數據很難獲得。
caay kaw tatengaay nu sakaudip a sakatatungus, tadengaay nu sakaudip utiih asipan.
按人均計算，實際收入在1980年的水平停滯不前。
pasayda i tademaw misausi, tatenga nu lacul han itini i cacay a malebat siwa a lasubu walu a bataan (1980) a mihcaan cida satu caay celak.
在2003年和2008年之間巴拉圭經濟快速增長，世界商品需求增長與高價格和有利的天氣相結合，支持巴拉圭的商品擴大出口。
itini i tusa a malebut idaw ku tulu (2003) a mihcan atu tusa a malebut idaw ku walu (2008) a mihcan Paraguay (巴拉圭) kasenusa macunus ku sakaudip nuheni, kitakit nu cancanan a tuudan mucelaktu atu talakaway a aca atu nikakapah nu demiad mapulung ku kapah, palekal tu Paraguay (巴拉圭) a tuud misa ahebal ku saka tahekal nu cancanan.
巴拉圭是世界第六大大豆生產國。
Paraguay (巴拉圭) u kitakit nu saka enem a satabakiya nu lihum nu sakaasilaculan a kanatal.
2008年遭受旱災，在全球經濟衰退之前就開始農產品出口減少和經濟放緩。
tusa a malebut idaw ku walu (2008) a mihcaan makedal ku niyadu', itini i kanatal nunika tadikudan nu sakaudip a aayaw malinagatu tuku nikaliyumahan a sakatahekal mawada'tu atu sakaudip mahamawtu.