"Korea, south" misumad laeday sasizuma

makayzaay i Wikipitiya
刪去的內容 新增的內容
Komod.tiwaysasukamu | paanin
無編輯摘要
Yiyang.sayionsasukamu | paanin
silsil 58: silsil 58:
==tabakiay a tapang nu kanatal (元首)==
==tabakiay a tapang nu kanatal (元首)==
u tabakiay a tapang nu kanatal (congtung) ayza sa ci [[Moon Jae-in]] (Wuen Cay Ying 文在寅), 1953 a mihca 1 a bulad 24 a demiad nalecuhan. u tabakiay a tapang nu kanatal (congtung) nu Korea, south (南韓, Nan-Han) ayza, micakat a demiad sa i 2017 a mihca 5 bulad 10 demiad.
u tabakiay a tapang nu kanatal (congtung) ayza sa ci [[Moon Jae-in]] (Wuen Cay Ying 文在寅), 1953 a mihca 1 a bulad 24 a demiad nalecuhan. u tabakiay a tapang nu kanatal (congtung) nu Korea, south (南韓, Nan-Han) ayza, micakat a demiad sa i 2017 a mihca 5 bulad 10 demiad.

== '''cunli (總理)''' ==
u cunli nu South Korea (南韓) ayza sa ci [[Kim Boo-kyum]] (金富谦), micakat a demiad sa i 2021 a mihcaan 5 bulad 14 demiad.


==malalitin tu ihekalay atu zumaay a natinengan==
==malalitin tu ihekalay atu zumaay a natinengan==

2021年7月7日 (sakatulu a demied nu lipay) 10:16 a sumad

Flag of South Korea.svg
u hata nu South Korea

u Korea, south (南韓, Nan-Han) sa i labu nu Yaco, itiza i 37 00 N, 127 30 E

u ahebal nu lala’ mapulung sa izaw ku 99,720 km2

u ahebal nu lala'ay sa izaw ku 96,920 km2, u ahebal nu nanumay sa izaw ku 2,800 km2

hamin nu tademawan sa 50,924,172.

kakalukan umah sa 18.10%, kilakilangan umah sa 63.90%, zumaay henay umah sa 18%

Da-Han-Min-Kwo, taneng tu Han-kwo han pangangan, atu Nan-Han han pangangan, i waliay-Asiya Caw-seng-band-daw nu timulay a Kung-He-Ce Kwo, u kahenulan a tukay u Sual. u lala’ nu Han-kwo tuluan tatuzu’an i bayu, i etip-timul sa u Sihay, wali-timul lingig Da-Han Hay-Sea, i walian  lingig tu Han-Kwo Dung-Hay, i amisan silahad tu 38 san, milingig tu Caw-sen mincu cu-i zen-min kung-he-kwo, ahebal nu lala’ pulung han 10 emang Ping-hun kung-li, hadiya nu Han-kwoay 45% kahebal nu lala’. u tademaw sa, u 5170 a emang katuud.

tapang tusu nu kanatal (首都)

u tapang tusu nu kanatal sa u Seoul (首爾).

DaHan-minKwo hansa ku kamu a tatatayay kami nu panganganan, u Han-Kwo, na maka i sumamaday a san-han kina ngangan, ya Caw-Sen-Min-cu-cu-i-zan-min-Kung-he-Kwo, u Bey-han han pangangan,

ya Caw-Sen-Min-Cu-Cu-i-Zen-Min-Kung-He-Kwo heni sa misakamu, ami ku cacayay a kanatal pangangan, heni sa Caw-Sen kami, u Da-Han-Min-Kwo pangangaan han Nan-Caw-San a kanatal.

kakininan nu kanatal demiad (國家紀念日)

kakining nu kanatal demiad sa 15 bulad 8 demiad.

San a kanatal.

lekisi (歷史)

Nan Bea Han ayaw nu laliyas (南北韓分治前)

nu malusulit, matenes tu i sumamad izaw tu ku tademaw i Caw-San band-daw muengen. Pinzan Sanuyenceng he-u-li tu nazikuzan, Zun-cin-nan-daw kung-zu Se-Zang-Li atu Ma-Yan a nazikuzan, Zun-cin-be-daw Sam-se-li atu bu-ten-li a nazikuzan izaw tu ku azihay namaka Ciw-se-ci a ziday i Caw-san-band-daw,i timul atu i amis izaw ku tademaw itiza mauzip. i Caw-san-band-daw a likisi saayaway ci kuliay a kanatal sa ci Ku-caw-san.

Caw-San a ngangaan azih sa i Zun-kwoay katelang a cudad:sanhaycin haynecin, i labu nu Dun-Hay, i kalimucu nu Be-Hay, u Caw-San pangangaan a kitakit. San-su-da-zuam heni sa zaw-ze-sing-min a imi. ku sumamaday a Zaw-san mapatizen i tan-cin Zaw-san atu Ci-ze Zaw-san tusaay ku kamu.

nu maka nusulitan nu Ci-zeZaw-san patelatay, mi sapaazih a saplekal caay kataneng atu i timul i amis min-cu-cu-i tu papisatiidan.nu maka Ci-ze Zaw-San a kamu paculian nu mabaladay.

izaw ku maheniay pizateng hansa u Ci-ze Zaw-san nu Han-se-cinay a Han-zen Hulam, a nu caay sa u nu zikuz a teluc pasaHulamay ku balucu’ nu tulik nu heni. i kung-yen 194 mihecaan nu ayaw, ci Wey-mam mihaka tu amibelin tu Ku-zaw-san mala sakakaay ciniza, tulisen niza ku ngangaan nu K-zaw-san, i Wey-man Zaw-san han. kun-yen nu ayaway 108 a mihecaan, ya W-mamZaw-san sakalawpes nu Si-han.

katukuh tu i 4 se-ci nu zikuzan,Kaw-ku-li i Ya-li-cyang mapacakep tu, maka amisay  a niyacu’, kanatal sa cacay han mikuwan, sakalawpes tu Han-se-cin. itip-timul, Bay-ci sakalawpes tu Ma-Han 54 Kwo. i waliay-timul ci Cen-han 12ay a kanatal u Sin-luw. Zaw-san-ban-daw izaw ku Kaw-kuw-li, Sin-luw, Bay-ci tuluay a kanatal, i likisi San-kuw-se-tay.

i kung-yen7 se-ci ya Sen-luw macabay tu Tan-zaw palawpes tu Bay-ci, atu Kaw-ku-li. 676 a mihecaan Sin-luw atu Tan-zaw palcawaw nu zikuzan sa, u Sin-luw ku mikuwanay tu Zaw-sen-ban-daw Tatung-cyang nu timul. Tatung-cyaang nu amisan a Kaw-kuw-li  makuwan nu Tan-zaw Behay kanatal mamicaluk. i 10 se-ci nu ayawan, pasacacayay a Sin-luw mapela tu tuluay a kanatal, ciho-Kaw-li, ho-Bay-ci, Sin-luw.

Kun-yen 918 mihecaan, u Kaw-Li ta-cyang ci Uwan-ceng masalawpesan ku Hau-San-kuw, ci Kaw-Li ku pangangaan. (Kaw-Li se-tay Alabul a sanzan-nu mietanay a tademaw) pahusu sa katukuh i uozu kitakit, manay izaw ku Koreya, Corea a kamu Kaw-Li.

i 1392 a mihecaan u Kaw-Li a ta-cyang ci Li-Teng-Key mihaka tu Kaw-Li mabelin niza sumaden tu Yen-ceng-kuw, i likisian Zaw-San-wang-zaw. ya Wang-zaw i zulu-cyaw a sapikuwan tu kanatal, lu-cyaw mikuday tu Budaay mala sakapahay a pikuwan tu kanatal. Se-cung-tay-wan han, u key-zay, lalangaw, nu hitayay gaga, sapalekal amin. mabulah ku yen-wen i labuay nu kanatal matineng tu lalangaw ku tademaw.

i zikuzan nu 16 seci atu ayaway nu17seci,Zaw-san-wang-zaw mangayaw nu Hu-Cing atu Wel ,manay lekecen mupupu tu kanatal.19 seci malingatu tu tasasa. 11876 mihecaan,Min-ze-uy-sing izekuzan ku Nipun, micangzay tu nu sihungay a baluhay  a uci,pacici han ku Zaw-sena misulit tu cyang-hua-daw-tiaw-ye, maala nu Nipun kapah sakusa i Zaw-sen-band-daway a minatu, linsezapancen, mawyi a tadungus.

malaliyasay tu timul, amis (南北分治後)

nipahezek nu sakatusaay ngayaw nu kitakit i 1945 mihecaan i waluay a bulad a  asa, malusulit nuYalda lubang pisilsilan, nu midebung nu Nipun i Zaw-sen sa u Sulan atu U.S.A. kapulungan mikuwan,Su-Lang sumanahay a hetay atu  U.S.Aa hetay u Pey-balattu38tuay sapiliyas malatusa tu,timul atu amis a  Zaw-san madebung tu nu tusaay akanatal. hezasa sa  ya pan-daw pelaan tu nu mitebungay. i amsay sa u Su-lan nu hetay ku mikuwanay, i temulay sa u  U.S.A. nu hetay ku mikuwanay. tukuh i 1948 miheca sacacay cacay sa mi sateked. nu amisay Zaw-sen-min-cu-cu-i-zen-min-Kun-he-kuw, i timulan sa  Da-han-min-kuw han pangangan.i1950 miheca enemay nu bulat tusaay abataan izaw ku lima ademiad, mapalcaw tu ku Han-kuw. na caay pikabu micumud Su-len atu Dun-uway a kanatal, sisa idawya u U,S.A. liliden a makapuday a kanatal paina mihaka paayaway tu Han-kuw, ya makapuday a kanatal ahitay,atu mihantayay tu Amilikaay Cung-Hal-zan-min-kung-he-kuw tuni paayaway tu Zaw-sen i zikuzan sa misulit tu a caay tu kangangayaw i 1953 mihecaan pituay a bulad tusaay bataan izaw tu pitu a temiadan. sisa Zaw-sen-pang-daw i 38tu balattu lilis han mapela tu tusaay a kanatal.

pala' (地理)

Han-kuw i wali-amisan nu Ya-zu, i timulan nu Zaw-sen -pan-daw, musuayaw tu tuluay tatuzu’an a bayu, i amis sa malalitin tu Zaw-sen,i dip sa Cung-kuw si laad tu Si-hay nu Han-kuw masasuazih tu.i walian atu wali-timulay mulaad tu Nipung a malabelaway a kanatal, ahebal nu lala tu 10 wang ping-huang kung-li, makaalatu 45% kaahebal nu pand-daw.

u pala’ nu Han-Kuw talakaw ku amisay isasaay ku timulay, talakaw ku waliay isasaay ku tipay, i labuay 60% ku buyubuyu’an. nu makaamis sa Hang-Lung buyu telek sa tu sadipasan nu waliay a Tay-bay-sanmay sa tanayuay a buyu’ nu Han-Kuw, 500km katanayu, palecad han makabayu  1000mi katalakaw, mala Pan-daway a kulul.micabiyas ku layin nu Dung-Hay  mabuhaw, mangay i waliay nu Tay-bay-san u dangkay atu ungcung a subal, i tip atu timul sulsul hennay, mala enal micapiay  ku yadahay tusubal atu minatu. i amisay nu Tay-bay-san a Siya-sen sa talakaway nu waliay nu Han-kuw a buyu’,1708 mi katalakaw, i pabaway nu buyu’ sa mihecaan izaw  ku lima, enem a bulad mapatahepu nu kuli azihan sanglac tu a ci ngangan, Tay-bay-san-may nu teban ila ku limaay a buyu’ masasengi azihan katalakaw pangangan han tu Wu-tay-san, u satalakaway Huy-lu-hung, 1563 mi katalakaw.

Tay-bay-san-may pasatip-timul mabayacay a buyu’, SiyawBay-san-may, 350 km katanaya, izaw ku Ze-i-san 1915 mi, Su-li-san 1058 mi, De-ye-san 1614 mi, Ca-ye-san 1430 mi  ahenawlan a buyu’. namaka i Wu-tay-san malingatu pasayda i tip-timul bayac han katukuh i cung-cing-nan-daw a buyu’ sa Ze-lin-san-may  220 km katanaya. i tebanay nu Ci-zuw-daw a Han-nu-san u satalakaway nu Han-kuw a buyu’,1950 mi hatila katalakaw. u Han-nu-san, Cing-kang-san, Ze-i-san nu Dituay a buyu’.

tabakiay a tapang nu kanatal (元首)

u tabakiay a tapang nu kanatal (congtung) ayza sa ci Moon Jae-in (Wuen Cay Ying 文在寅), 1953 a mihca 1 a bulad 24 a demiad nalecuhan. u tabakiay a tapang nu kanatal (congtung) nu Korea, south (南韓, Nan-Han) ayza, micakat a demiad sa i 2017 a mihca 5 bulad 10 demiad.

cunli (總理)

u cunli nu South Korea (南韓) ayza sa ci Kim Boo-kyum (金富谦), micakat a demiad sa i 2021 a mihcaan 5 bulad 14 demiad.

malalitin tu ihekalay atu zumaay a natinengan