Dawkasecu
Dawka-secu 道卡斯族
[mikawaway-kalumyiti | mikawaway tu kalumyiti sakatizeng bangu]Dawka-secu “ Dawka-seyi a kamu Taukat, ingu a kamu: Taokas” u nganganaca u Duoke-cu, u Taywan yuncumincu nu binacadan, banacadan a ngihaan namakayda i Dipun nu sitangahay ci Yinen-ci ni kilukan tu “Taskas”, Yenen-yi nakamuan, lalangawan madiput tu sipasilud i Tangabulan a binacadan.
道卡斯族（道卡斯語：Taukat，英語：Taokas），又名斗葛族，為台灣原住民族群之一，族名音譯自日本學者伊能嘉矩記錄之「Taokas」，伊能依語言、文化保存程度將其歸類為平埔族群。
nay tida ku eneng i Sincu, Miwli, Taycuo a masaenalay nu dadipasan. “Duo-ke” ni kinkiwan namaka “Dawka-se”.
原居於新竹、苗栗、台中一帶的海岸平原區。「斗葛」一名據研究亦來自「道卡斯」。
Ciday Dawka-secuzen ku miliyas tunikalalebu a kawawan, pinaay nu binacadan a tademaw mabulaw taydan i Puli. Cincaw ciacen daw kun nina tusaay a zitayan (caysiw a seci), pasu Dawka-secu tebanay a Pinpu-cu nu bangsiaan atu binacadan a nikanengil a zitayan, tada mautang tu kunika datengan, amica kunikabulaw, nika caay tu kacelak ku binacadan, hidahida satu malawpes kina Dawka-secu labuay nu Tangabulan a lalangawan.清代道卡斯族人為避分類械鬥等因素，部份族人遷徙至埔里。清朝嘉慶道光兩朝時期（19世紀），是包含道卡斯族的中部平埔族群各社及族群的覺醒時期，但為時已晚大勢已去，雖然走上遷徙一途，但還是造成各社群的沒落，並造成道卡斯族在內的平埔族群文化消失。
aydaay a Dawka-secu malataywan tu naming, kumu nuhini mala layak tu amusakamu” mihida u Miwli Huo-lun bansiaan” atu ngayngay a kamuan “mahida u Sincu Cucen bansia, Miwli Mawke bansia nu miduducay” u tadakamu nu lalumaan, nika u babalaki nu itidaay matineng musakamu tunu Taywan a nakamuan sipalamel nida ku kamu tu Dawka-seyi.
現今道卡斯族高度漢化，並以臺灣閩南語（如苗栗縣後壠社），或客家話（如新竹縣竹塹社、苗栗縣貓閣社後裔）為主要家庭語言，但仍有部分長輩會在閩南語對話中參插道卡斯語單詞。
ayda nina Dawka-sezen mangalay patideng tu nuhenian, palekal tu lalangawan nuheni ayda.
現在道卡斯人正積極推動正名運動，並振復自身傳統文化。
kasinganganan nu likisi a kawawan 著名歷史事件
[mikawaway-kalumyiti | mikawaway tu kalumyiti sakatizeng bangu]Tacia-sise’ miwawies tu hulam a kawaw大甲西社抗清事件
[mikawaway-kalumyiti | mikawaway tu kalumyiti sakatizeng bangu]caypic-lucay nikudan tu nu mihcaan, Dawka-secu itida ku eneng i Tacia-si bansiaan a sakakaay nu mikuwanay tu tademaw tada yadah tu kuni papisakakawawan malinges ku katuuday sa miwawies paculi, ci Linuli ku palekalay tuna sapaculiaw a kawawan,tuduhen nuheni ku Taywan-hu a kakulian, katuud kuni Patayan nuheni tu hitay, katinengan milaliw ci Cen-hu-cen. nika lingatuan tina kawawan, sakakaay nina Taywan-cen cunpin ci Li-zui-lin tumian tayda nida tayda i amis Taywan, makatengil mabilil taluma’ taydan i Mawsi “ aydaay nu Miwli Yunli-cen” lawaan nu Yincumin. Kilul sa, lawaan ni Li-zui-lin taydan nida i Cenha, pasayda i Tawan-hu mikilim tu sakalahitay a tademaw mangalay midebung, caay henay ka hademhem ku balucu nida.
1731年末，道卡斯族位於大甲一帶的大甲西社因清廷官吏指派勞役過多而群起反抗，林武力發動武裝抗官行動，燒毀臺灣府淡水撫民同知衙門，殺傷衙役兵丁，同知張弘章逃逸。事發之初，時任臺灣鎮總兵呂瑞麟正好北巡到北台灣，聞變趕回貓盂（在今苗栗縣苑裡鎮），被原住民起事者圍困。隨後，呂某突圍入彰化縣治，並向臺灣府徵兵合攻，仍未平復。
caypic-lutu mihcaan tu waluay a bulat, si sikiningay milawlaway mialaway tu Tacia-si bansian a Hu-cen sakakaay tayning nida i Taywan ci Dawni-senkay a calekakaan nida mangalay tu asikawlah, patayen nida ku limaay mihaydacuay tu belac nu “kapahay a tademaw” “ Kuysun a yuncumin”, pacebaan nida nina limaay a tademaw u “misalawlaway” tu Tacia basiaay a tademaw han.
1732年八月，負責征討大甲西社亂事的福建分巡，臺灣道倪象愷的劉姓表親為求立功，竟將大肚社（在今臺中市大肚區）五名前來幫助官府運糧的「良番」（歸順的原住民）斬首，謊稱這五人是大甲西社的「作亂生番」。
nina kawaw kalingesantu nu Kuysun a Yuncumin, tayda namin i Cunhau paculi miwawies, paceba han nu i pabaway, malinges ku i Tatuay a yuncumin, sisa miawda tu i Natatu bansia, Salu bansia “ aydaay a Salu niyaduan”, Nenma-tuo bansia “ aydaay a Censuy niyaduan”, Puce-li bansia “ aydaay nu Taycun tunsi niyaduan, Tunsiw bansia “ aydaay a Miwli Tunsiw” Ali-se bansia “ aydaay a Taycun Tance niyaduan” nu sabaw nu pina a bataan nu Tangabulan a Yuncimin makaala tu tusa a malebut nu tademawan liwliwan nuhini ku Cenha, tuduhai ku micapiay nu lumaan, laliw sa tu namin kina layak maliwasak.
此事引起已歸順原住民的不滿，群湧彰化縣城理論抗議；知縣隨意敷衍，引起大肚社原住民不滿，於是聯合南大肚社、沙轆社（在今臺中市沙鹿區）、牛罵頭社（在今臺中市清水區）、樸子籬社（今臺中市東勢區），吞霄社（今苗栗縣通霄鎮）、阿里史社（今臺中市潭子區）等十餘社的平埔族群原住民約兩千餘人圍攻彰化縣城，焚燒附近數十里民房，漢人百姓逃散。
Cin-ten-ci, Dawka-sezen cukumisay u Cen-ten, tu mihcaan nu kaliwmahan nu kuyumian tu pitu a bulad sabaw tu lima a demiad katukuh tu walu a bulad sabaw tu lima a demiad sikawaw, binacadan misanga tu sakay pilisinan a payapay a cacay a bulad misangan, tanayu’ han makaala tu enem, pitu a kunce nu talakaw, tatulu kina mikapetay tu hata “ issama” pilisinan han apaen nuheni miliwliw muculil, nina mikapetay tu payapayan kanca idaw ku tatusaay nu mipadangay mikapet tu payapayan a tademaw, “ sakay tuas a payapay” mahida u talakaway ku tuas anipisinciaan, palutatenga kina binacadan anu maluyuh a laecu ku wenmi sa.
牽田祭：道卡斯人稱豐年祭為牽田，每年於農曆七月十五至八月十五舉行，族人需於1個月前製作「祖靈大旗」，全長約6、7尺高，由3名「舉旗手issama」在祭典時揹在背上於祭圈中行走，舉旗手兩旁各需一名護旗手協助行走，「祖靈大旗」象徵部落至高祖靈信仰，族人深信如果倒下會招來不幸。
牽田又分為做旗頭、做旗尾二個節日，各為三天，族人興致高時，則可由旗頭一苴做到旗尾，白天狩獵，晚上慶祝共同分享獵物。
sakay udad a lisin, nai ku tada demiad a misalisin, uyda a cacay anu makelah kiya sikawaw tina lisinan, u wayway nu Dawka-secu nu laylay a kawawan, uyni a kawaan inai' i nacudadan ni kilukan.
祈雨祭：是一個不定期的祭典，唯有乾旱時期才會舉辦的祭典，也是道卡斯族傳統祭典中，唯一不曾在文獻中或田野調查紀錄上出現的一個祭典。