Fuxing (Taoyuan)
Fuxing (復興區) a sakuwan ku Taoyuan. kumud nu kalesakan, 336.75 km². （kalesakan nu linpanti 195.32 km², kalesakan nu pawliwti 120.65 km²）, u kasabinawlan, 10,692 ku tademaw. u kasalumaluma’ sa, 3,655 ku luma’. ilabu nu kasaniyazu’ nu siyang sa, 6,817 ku ingcumin a tademaw. u kasabinawlan, Pakalatu 64%(Tayal) ku kasabinawlan. u Tayal ku sakalaniyazu’.
nikasakuwakuwan
[mikawaway-kalumyiti | mikawaway tu kalumyiti sakatizeng bangu]Fuxing mala 10 a cuwen atu 58 ku niyazu’.
kina 58 a niyazu’sa, Pyasan（比雅山(角板山)部落）, Rahaw（Takan）（溪口台部落）, Wsilung（詩朗部落）, Hbun（霞雲坪部落）, Hbun-sinqumi（合流部落）, Kinyawpan（羅浮部落）, Rangay（斷匯部落）, Kawbu’（高坡部落）, Khpan（大彎部落）, Raga’（楓香部落）, Rahu’（下宇內/小烏來部落）, Qapu’（卡普部落）, Qus（和平部落）, Yubang（上宇內部落）, Triqan（大利幹部落）, Zihing（義興部落）, Kayu-baliq（新村部落）, Kzyay（水流東部落）, Tuba（大窩部落）, Luhung（基國派部落）, Blhuy（枕頭山1部落）, Blhuy（枕頭山2部落）, Bilus（石門部落）, Qoyaw（下高遶部落）, Qoyaw（中高遶部落）, Silong（喜龍部落）, Qoyaw（上高遶部落）, Snazi（竹頭角部落）, Kin‘lwan（金暖部落）, Sqiy（志繼部落）, Cyasi（佳志部落）, Yuwhbun raka（優霞雲部落）, Kayway（卡外部落）, Qus（庫志部落）, Qmocyan（下奎輝部落）, Babau（中奎輝部落）, Qnau（上奎輝部落）, Ksunu'（嘎色鬧部落）, Qehuy（內奎輝部落）, Kuli（上高義部落）, Sbunaw（雪霧鬧部落）, Quri（下高義部落）, Uruw（中高義部落）, Tkasan（下蘇樂部落）, Raka（上蘇樂部落）, Piyaway（比亞外部落）, Tgleq（鐵立庫部落）, Saruc（砂崙子部落）, Twan nokan（武道能敢部落）, Zihing（爺亨部落）, Qrahu（嘎拉賀部落）, Tqwiy（哈嘎灣部落）, Ngurus（後光華部落）, Qphay（下巴陵部落）, Balung（中巴陵部落）, ‘Bu balung（上巴陵部落）, Qara（卡拉部落）, Quzi（中心部落）.
復興區（泰雅語：Pyasan）為中華民國桃園市下轄的一個市轄區，位於桃園市東南端，北鄰大溪區，東北鄰新北市三峽區、烏來區，東南接臺灣省宜蘭縣大同鄉，西南與西北鄰臺灣省新竹縣尖石鄉、關西鎮。面積約351平方公里（占桃園市總面積的七分之二），人口約1.2萬人[1]，為桃園市面積最大、人口最少、人口密度最低的行政區，區內居民多為臺灣原住民族泰雅族。
Fuxing (復興區) “Ataya a kamu, Pyasan” nu Cung-hua-min-cu Tau-yuan a sakuwan tini i nuwalian nutimulan nu Tau-yuan, nu wamisan a belaw u 大溪 a kakitizaan, nuwalian nuamisan belaw u 新北市三峽 a kakitizaan, 、烏來a kakitizaan, patatules nuwalian nutimulan 臺灣省宜蘭a kuwan 大同鄉 a kenis, satipan nutimulan atu satipan nuwamisan belaw u 臺灣省新竹 a kuwan 尖石鄉a kenis, 、關西鎮a kenis. ahebal nu hekal pakala tu 351 ping-bang-kung-li, “macalap(占) tu Tau-yuan pulung nu hekal a lala’ pitu hun tu tusa”, u tademaw pakala tu 1.2 bang satabakiay a hekal nu Tau-yuan, caay kaktuud ku tademaw, adidi’ ku sakuwan a tademaw, i labuay muenengay a tademaw hatu 臺灣原住民族泰雅 a binacadan.
依照《地方制度法》，復興區係直轄市山地原住民區，為具有公法人地位的地方自治團體，與桃園市其他市轄區的性質並不相同，準用鄉鎮市的地方自治權；復興區公所為其自治事項之行政機關而非桃園市政府的派出機關，並設置復興區民代表會作為其自治事項之立法機關。
kilul tu “hulic a lekec nu kakitizaaan” Fuxing (復興區) a sakuwan nu Yin-cu-min-cunay a sakuwan, nu sihulicay teked a sakaput a tademaw i Tau-yuan a kenis atu nu zumaay a sakuwan caay kalecad ku kawaw, nu kenisay akakitizaan u teked ku situngusay, 復興區a yakuba u teked amikawaw caay ku nu Tau-yuan caay kunipacuculan nu cenbu, a patizeng tu Fuxing (復興區) a dayhiwan tu pakaniay tu sateked a kawaw a pahulic.
laylay (歷史)
[mikawaway-kalumyiti | mikawaway tu kalumyiti sakatizeng bangu]舊名「角板山」，日治時代為新竹州大溪郡蕃地，戰後初設角板鄉。
地名由來1886年劉銘傳於當地視察，見大嵙崁溪兩岸河階地形如三角板，遂取名為角板山。[2]清末稱此地夾板山，這座山在泰雅語名字為Pyasan，意思是物品交易的場所。 另一說是泰雅語Pyasan(比亞山)，源出於一位泰雅族部落的頭目的名字，清末他為抵抗清軍的攻擊奮戰而亡，族人以其名紀念之。
malumanay a ngangan “Caw-ban-san” han, pikuwanan nu Lipun a ziday nu Sin-cu-cou Ta-si binacadan a lala’ zikuzan nu ngangayawan saayaway patizeng tu Caw-ban a kenis. u ngangan nu kakitizaana lalayan i 1886 a mihcaan ci Liu-min-cuan i tini amiazih, maazih kya Da-ke-kan a sauwac tusaay a tukus u satukay a sauwac mahiza u tuluay a kalimucu’ a sapad, pangangan han tu kalimucu’ buyu’ a sapad han. u zikuzaay nu kahung-tian a ziday,tiniay pangangan han tu Cya-ban-san, uynian a buyu’ i Atayla a ngangan Pyasan han, uyni a imi u sapabaliw tu kakitizaan a tuud, nuzumaan a kamu nu Atayla a kamu Pyasan “pi-ya-san” han, namakay nu Atayla a nuyazu’ tumuk a ngangan, sazikuzay nu hun-tu a ziday amitena’ tu kunu hulam midebung a mingayaw tu a mapatay, u sapakinin tu nu binacadan a tademaw a pangangan.
日治時期，總督府征服當地的原住民，將地名改為「腳板山」，示腳踏之板的蔑稱。從日治時期才出現的角板山一詞來看，所謂劉銘傳命名的說法，或為訛傳。
但是，1899年的「台灣協會會報」以假名標註角板山的讀音為台語的「カッバンソァン」，可知角板山之名在總督府理蕃之前的1899年已經存在。又，「腳踏板」亦非日文詞彙。
pikuwanan hena nu Lipun, mikantukay nu cebu midemec tizaay mueneng a Yin-cu-min, pasumad han ku ngangan nu kakitizaan tu “Ciyaw-pan-san” ngangan tu mizipa’ ku kuku’ i sapad. makay pikuwanan henay nu Lipun muculal tu ku masakalimucu’ buyu’ a sapad-piazih, hananay u kamu nipangangan ni Liw-min-cwn, atu kanu nu kamu,nika 1899 a mihcaan “Taywan syehuy pakatineng” u pacebaay a ngangan pabacu’ tu kalimucu’ sapad buyu’ u ngiha nu layakay tu “カッバンソァン” katineng tu ngangan nu kalimucu’ sapat buyu’ i pikantuk nu cenbu ayaw nu 1899 a mihca izaw tu. aca, “tazipaan a sapad” caay tu ku nu Lipunay a kamu.
sumad ngangan (改名)
[mikawaway-kalumyiti | mikawaway tu kalumyiti sakatizeng bangu]1954年10月31日更為復興鄉。據當時報紙所載，「原住民為慶祝總統華誕及象徵國家復興」，而由鄉公所決議呈請縣府核准，同時亦將角板國民學校改稱介壽國民學校。並選在蔣中正之生日始用。2014年12月25日，桃園縣改制為直轄市桃園市後，復興鄉亦改為市轄區復興區。
1954 a mihcaan cacay a bataan izaw ku tulu a bataan izaw ku cacay tu nu Bu-sin-syang. itawya nisutan i sin-bun,“Yin-cu-min a palimulak tu kalecuhan nu Cung-tung tungusay cumelak ku kanatal”. u yakuba ku paketunay misinsin i sey-bu a malaheci. namahiza i Cyaw-pan adidi’ay a cacudadan nu wawa pasumad han ku ngangan Cye-suw adidi’ay a cacudadan han, pili’ i pulecuhan ni Cyang-cung-cen miteka..2014 a mihcaan sabaw tusa a bulad tusa a bataan izaw ku lima a demiad, Taw-yen a kuwan sumad han tu Csya-se tu Taw-yen a kenis hawsa, Bu-sin a kenis pasumad han tu se-sya a kakitizaantu Bu-sin a kakitizaan.
panukas tu ngangan (復名運動)
[mikawaway-kalumyiti | mikawaway tu kalumyiti sakatizeng bangu]2014年「台灣原住民族部落行動聯盟」提案改名為「比亞外」或「比亞山」，更早前有提議改稱「角板」，但遭多數鄉民否決。
2014 a mihca "Taywan Yin-cu-min a niyazu’ mikawaw tu masasepaw” nipaketunan sumad tu ngangan “Pi-ya-way' hakiya “Pi-ya-san” nglab ayawtu izaw tu ku natatengilan misumad tu ngangan “Cyaw-pan han”, nika katuud ku paculiay a binawlan.
lalangawan (文化特色)
[mikawaway-kalumyiti | mikawaway tu kalumyiti sakatizeng bangu]ungsing (溫泉)
[mikawaway-kalumyiti | mikawaway tu kalumyiti sakatizeng bangu]日治時期，復興區開發有五處溫泉，分別為四稜溫泉、新興溫泉、高義溫泉、巴陵橋溫泉、小烏來溫泉，除了四稜溫泉和新興溫泉外，其他的溫泉在附近水利工程實施後淹沒於溪谷中，巴陵橋溫泉於1997年被重新發現，命名為爺亨溫泉。
pikuwanan henay nu Lipun, Bu-sin a kenis lima ku nipatadas tu unsing, macacidek u S-lin unsing, Sin-sin unsing, Kaw-i’ unsing, Pa-lin-cyaw unsing, Siw-u-lay unsing, cay ku Slin unsing atu Sin-sin unsing dada’, izaw hena ku zumaay a unsing i capi nu siy-li a sasanga’an namisanga’ maenip i diheb nu sauwac, Pa-lin a unsing i 1997 a mihca muliyaw makazih, pangangan han Ye-hen unsing.