Heping
Heping (和平區)
a sakuwan ku Taichung. kumud nu kalesakan, 1,006.12 km². （kalesakan nu linpanti 900.79 km², kalesakan nu pawliwti 62.11 km²）, u kasabinawlan, 6,503 ku tademaw. u kasalumaluma’ sa, 2,544 ku luma’. ilabu nu kasaniyazu’ nu siyang sa, 3,838 ku ingcumin a tademaw. u kasabinawlan, Pakalatu 59%(Tayal) ku kasabinawlan. u tademaw ilabu nu siyang u paylang ku alumanay.
nikasakuwakuwan[mikawaway-kalumyiti | mikawaway tu kalumyiti sakatizeng bangu]
Heping mala 8 a cuwen atu 13 ku niyazu’.
kina 13 a niyazu’sa, Sqoyaw（環山部落）,Tabuk（松茂部落）, Slamaw（佳陽部落）, Lilang（裡冷部落）, M’ihu（雙崎部落）, Tgbin（桃山部落）, L’olu（達觀部落）, Kling（竹林部落）, Pasing（南勢部落）, Slamaw（梨山部落）, Tbulan（松鶴部落）, S’yux（三叉坑部落）, Hrung（哈崙台部落）。
Hepin (和平區)[mikawaway-kalumyiti | mikawaway tu kalumyiti sakatizeng bangu]
和平區（賽考利克泰雅語：Pasing；臺灣客家語大埔腔：foˇ pinˇ ki+，四縣腔：foˇ pinˇ kiˊ；臺灣話：Hô-pîng-khu），是中華民國臺中市的一個市轄區，位居臺中市最東部，人口約1.08萬人，是臺中市面積最大、人口最少、人口密度最低的區，也是臺中市轄域內唯一的直轄市山地原住民區，其面積是全國最大且唯一一個逾1,000平方公里的市轄區，在全國所有鄉、鎮、縣轄市、市轄區之中，面積高居全國第四。
Hepin (和平區) Say-kaw-li-ke Atayal (賽考利克泰雅語), Pasing, Taywan Ngayngay a kamu tu ta-pu a ngiha foˇ pinˇ ki+ han, sepat a kuwan foˇ pinˇ kiˊ, Taywan a kamu u Hô-pîng-khu han, nu Cung-hua-min-kou Tay-cung a kenis u cacayay a sakuwan a kenis, tini i Tay-cung a kenis nusawalian, u tademaw pakala tu 1.08 a mang, u saahebalal a hekal, cayay kakatuud ku tademaw, u tademaw saadidiay a kakitizaan, nu Tay-cung a kinis labu nu sakuwan u sacacayay a sakuwan yincumin a kakitizaan, u hekal u satabakiay a hamin nu kanatal satu u cacayay malabas tu cacay malebut ping-bang-kung-li sakuwan akakitizaan, i hamin nu kanatal kenis, niyazu’ akuwan nu kenis, i sakuwan tu kenis u hekal sakasepat nu talakaway nu hamin nu kanatal.
和平區屬於直轄市山地原住民區，為具有公法人地位的地方自治團體，享有與鄉鎮市相當的地方自治權限，與臺中市其他市轄區的性質並不相同。和平區公所為和平區自治事項之行政機關，並非臺中市政府的派出機關，和平區民代表會則為和平區自治事項之立法機關。
Hepin (和平區) a kenis tungusay u sakuwan tu kakitizaan nu yincumin, sihulicay a enengan tu kakitizaan u pulung nu teked a sikuwan, situngus tu nu kenisay kakitizaan a sakuwan, Tay-cung a kenis nuzumaay a sakuwan a kenis caay kalecat ku kawaw, Hepin (和平區) a yakuba nu Hepin teket a sakuwan, caay kunu Tay-cung a zebu tu nu taylinay a kabut, tayhiw nu Hepin u Hepin (和平區) tu ku mikuwanay tu ni pahulicanay tu.
laylay (歷史)[mikawaway-kalumyiti | mikawaway tu kalumyiti sakatizeng bangu]
日治時期，屬台中州東勢郡蕃地，相關業務都有當時的警察綜理。泰雅族雙崎社引發了摩天嶺之役後，把全區編為三個外警區（埋伏坪、久良棲及佳陽），及十九個派出所、十個社，強制原住民集體移住，以利控制。
pikuwanan nu Lipun, nu Tay-cung-cuw Dung-se-cun a kenis banacadan a lala’, uynian a kawaw izaw tu ku itawyaay a Taylin milisimet. Atayal Suan-ciy a niyazu’ sikawaw tu a sakalahitay hawsa, hamin han ku kakitizaan palatusa tu ilikutay tu kakitizaan nu Atayal, May-bu-ping, Ciw-liang-si atu Ciya-yang, atu sabaw siwa a palaylinan cacay bataan ku niyazu’, pacici’han misanad ku yincumin palimat mueneng, kya a kapah mikuwan.
2010年12月25日，因為臺中縣、臺中市（省轄市）合併改制直轄市，改為臺中市和平區，失去原本作為鄉所具有的地方自治權和地方自治團體地位。
2010 a mihcaan 12 a bulad 25 a demiad, zayhan 臺中a kenis, Taycuw tuse a sakuwan papulung han misumad tu sakuwan, pasumad han ku Taycung a Hepin (和平區), maales tu nuyaanay tu akenis situngus tu nu teked a sakuwan atu teked masapungungay.
hekal a lala’ (地理)[mikawaway-kalumyiti | mikawaway tu kalumyiti sakatizeng bangu]
和平區位於臺中市最東端，北側由西至東分別與臺灣省的苗栗縣卓蘭鎮、泰安鄉、新竹縣尖石鄉、宜蘭縣大同鄉相鄰，東邊及南邊分別與臺灣省的花蓮縣秀林鄉及南投縣仁愛鄉、國姓鄉相鄰，西鄰新社區、東勢區。
Hepin (和平區) itini Taycuw unusawalian, nuwamisan makay satipan katukuh i nuwalian kakilac han tu Taywan-sen Miaw-li a kuwan Zuo-lan-cen a niyazu’, Tay-an a kenis, Sin-cu a kuwan tu Can-se a kenis, Yi-lan a kuwan malabelaw ku Ta-tung a kenis, sawalian atu nutimulan atu kakilac tu Tay-wan-sen a Nabakuwan Siw-lin a kenis atu Nan-tuw a kuwan Ren-ay a kenis malabelaw tu Guo-sing a kenis satipan a belaw u Sin-se a kenis , Dung-se a kenis.
和平區位於雪山山脈南側，有大甲溪貫穿，西半部氣候屬溫帶、東部為高地氣候，氣溫呈現西高東低的情況。特產有椪柑、高接梨、甜柿；和平區東部則盛產蘋果、梨、水蜜桃、高山茶葉、高冷蔬菜、蜂蜜等，為台灣高冷蔬菜的主要提供地。其中武陵農場七家灣溪流域是台灣櫻花鉤吻鮭的故鄉。
Hepin (和平區)a kakitizaan tini i Sue-san abutu’an tu nusatimulan, izaw ku Ta-cia a sauwac mibesul , satipan a demiad u tatungusay a akuti’ay nuwaliay, nuwalian akiti cuete tatungusay ku akuti’ tahkal kunu satipan satipan akuti’ nuwalian cuede, unipalumaan izaw ku mami’ nitulesan a nasi, alupal, Hepin (和平區) tu nuwalian yadah kunipalumaan tu lingu, nasi, lupas,uyya nu buyu’, lami’ nu buyu’,waneng nu wadu atuudan, u sienaw a lami’ u angangan sapawapen a lala’,u zuma Wu-lin a palimaan Ci-cia-wan a sauwac u kalikid nu Tay-wan yin-hua-cou-wen-kuy a buting a niyazu’.
- 高山：境內為雪山山脈與中央山脈分布，2000-3000公尺以上的山地密布，邊境上有許多3000公尺以上的山峰。
buyu’, ilabu nu Sue-san a buyu’ atu kalaliwasak nu Cung-yang-san-may, 2,000-3,000 a depahan mazeked (密布) u buyu’, tapingan a buyu’ izaw ku yadah ku 3,000 malebut a debah ku buyu’ katalakaw.
- 河流：境內眾多大小河流所生成曲流、沖積扇、河階、通谷、瀑布等地形景觀。本區位居大甲溪中上游，西北部自由里與達觀里則位於大安溪中、上遊河谷。
sauwac, i labu yadah ku adidi’ay tabakiay a sauwac a masa cipa’ u masaupuay masatukalay a sauwac papusutay a helung u cascas a mahiniay aazihan, uynian a katitizaan i tini i pabaw nu Ta-cya a sauwac satipan nuwamisan tu Ze-you-li atu Da-kuan-li i tini i Da-an a sauwacan, i pabaw u sauwac a diheb San-ku-ti.
- 溫泉：大甲溪谷關溫泉、裡冷溫泉、馬陵溫泉。
ungsin, Ta-yia a sauwac Ku-kuan a ungain i labu izaw ku cu’detay Ma-ling a ungsin.
- 思源埡口：位在臺灣省宜蘭縣大同鄉境內，但鄰近和平區邊界。為蘭陽溪及大甲溪之分水嶺。
Se-yung likecuay a buyu’, tini i Taywan yi-lan a kuwan labu nu Da-tung a kenis, nika capiay a Hepin (和平區) a lilis, nu Lan-yang a sauwac atu Da-yia a sauwac a kasananum.
ngangan nu niyazu’ (地名、聚落)
和平區位居山區，共分成平等里（環山、思源、武陵）、梨山里（青山、佳陽、梨山、松茂）、博愛里（裡冷、松鶴、哈崙台、谷關、馬陵）、天輪里（白冷）、南勢里（和平區治，稍來社）、中坑里（大雪山）、自由里（雙崎、三叉坑、烏石坑）、達觀里（雪山坑、摩天嶺）八個里。依據交通路線可分為三個區域。
Hepin (和平區) a kakitizaan i tini i buyu’ a kakitizaan, palalecad tu niyazu’ izaw ku “Huan-san, Se-yuan, Wu-lin”, Li-san ni niyazu’ izaw ku “Cin-san, Cia-yang, Li-san, Sung-maw”, Bu-ay ni niyazu’ izaw ku “Li-leng, Sung-he, Ha-lun-tay, Ku-kuan, Ma-lin”, Tyan-lun niyazu’ izaw ku “Bay-leng”, 、南勢里ni niyazu’ izaw ku（和平區治，稍來社）、ni niyazu’ izaw ku中坑里（大雪山）、自由里ni niyazu’ izaw ku（雙崎、三叉坑、烏石坑）、達觀里ni niyazu’ izaw ku（雪山坑、摩天嶺）walu a kasiniyazu’ duduc tu saculil tulu ku kakitizaan a zazan.