Kuke a tademaw
Kuke”kuke a kamu: کوردluma a :Kurd” umaudipay i siyaa pahutinau a binacadan, i tipan tu timulan yakutesetan a kitidaan nuytiniay a tademaw. 德族(庫德語:کورد,羅馬化:Kurd)是一個生活於西亞的遊牧民族,為西南亞庫德斯坦地區的基本居民。
pulung nu tademaw tulul malebut aemang, sayadahay nikalakalak i tualci, siliya,yilake, yilang sepat a liwliw nu kanatal , idaw adidi’ i yasaypayzan atu yamayniya e u nu timulan, yiseliy a kitidaan. I cungtung malusasa nu alapu tualci, atu puse ku tademaw,sakasepat a binacadan, malu maminay nu kitakid inayay ku kanatal nu binacadan sayadahay ku tademaw.
總人口3000萬,主要分佈在土耳其、敘利亞、伊拉克、伊朗四國境內,有少數分佈在亞塞拜然和亞美尼亞、歐俄南部、以色列等地,在中東是人口僅次於阿拉伯、土耳其和波斯的第四大民族,同時是全世界沒有國家的民族中人口最多的。
Kute a binacadan u icungtungay a tademaw aydaay sa tenesay a binacadan , tusamalebut tu kumihcaan katukuh ayda sa itini tu i kutesetan a buyu’buyu’an ku kitidaan a musaungay, u pahutin ku kawaw nu heni atu hida uhitay ku nikaudip, nudukudasa saahebal sa pakaynien i liwliw nu kakitidaan a mubuwah,capi nu ayda a mihcaan maydih patideng tu nu heni a kanatal , nika sawsawni puluan bu tulci, siliya, yilake a kanatal apenecan, alahican idaw ku kavalilaw tu masasu ada atademaw , duma mikuliay nu sihang a kanatal palu sakatalawan a tademaw han..
庫德族是中東地區現存最古老的民族,兩千多年來一直都在庫德斯坦的山區活動,過去都過著遊牧或者僱傭兵的生活,後來不斷向周邊地區擴散,近年來庫德族已有獨立建國的聲浪,但屢屢遭受土耳其、敘利亞、伊拉克等國的壓迫,偶有極端獨立分子激烈衝突,部分工人黨成員還被西方國家列為恐怖份子。
Itini i hahuyceasate a nikuwanan nu siliya, kute a binacada a dikuc , ulisin atu kute ani patahekal tu cudad mausaw haminen apuluan; kyu u tulci kinapana maydih palekal masasuada tu tanuidang sa tu,
在哈菲茲·阿薩德治下的敘利亞,庫德民族服飾、節日與庫德語出版物遭到了全面禁止;而土耳其亦數次血腥鎮壓了庫德起義。
1991 “akute” nuayawan a mihcaan, akamu u sakaedengan nu tualci, kute hida hantu “buyu’ay atademaw kani pangangan.
1991年之前,「庫德」一詞本身即是土耳其國內的禁忌,庫德族只能以「山地土耳其人」自稱。
Nikuwanan nu satamu nu yilakepasayda i kute a binacadan mangaleb ku pisawacu, nakakyni palekal tu nu “alapu sa” ahulic, i yilaku katuud ku kute abinacadan haminen amubahbah patayda i yilang, anu caay sa kasenunhan mupatay.
在薩達姆治下的伊拉克對庫德族的迫害達到了高潮,因其掀起的「阿拉伯化」政策,伊拉克許多庫德族被驅逐到伊朗,或直接被殺害。
u mikingliway nu kute a binacadan udip itawya kuwanan nu yilang italakaway a enal miti a tademaw ku kakawsan sa,
主流學者甚至庫德族自己都認為當年統治伊朗高原的米底人便是其的祖先的主體。
Pulung nu mihcaan enem ay asiki, miti makuwan nu puseti lusetati, miti atademaw atu puse a tademaw malalamel mala aydaay nu kute a binacadan .
公元前6世紀中期,米底被波斯帝國居魯士大帝征服,米底人與波斯人的融合形成了今日的庫德族。
Kute a binacada nikaudip kitidaan nu heni i pulung nu mihcaan sepat a siki nudikudan tu katukuh oitu asiki nadikuda makuwan nu sayliwkuwang,ansitiku,limatiku,sasanpuse,tunglumatuku.yumahida kute a binacadan caay pakatidenh ku heni tu nu udip tu a sapikuwan,nika mademec tu nu icelangay a duma a binacaday, kyu hidasatu ku ngangan nu heni.
庫德族生活的地區於公元前4世紀末期至公元7世紀先後被塞琉古王朝、安息帝國、羅馬帝國、薩珊波斯、東羅馬帝國征服並統治,期間庫德族並未能夠建立屬於自己的大一統政權,而是不斷地被強族征服,而處於從屬的地位。
pulung nu siki i mautang tu, baluhay a alapu atademaw lekeb han nuheni ku siya, kitidaan nu kuteabinacadan kinacacay aca a pasatedep, nipasatedep amasasuada kilusa tu u pipenec nu yiselan, kyukute abunacadan mademec nu alapu kyu milahay tu yiselan.
公元7世紀晚期,新興的阿拉伯人橫掃西亞,庫德族所在地區再次被征服,這次征服伴隨著武力掃蕩而來的是高壓的伊斯蘭化,於是庫德 族在阿拉伯征服後開始信奉伊斯蘭教。
alapu a kanatal nu dikuda malengat, telaymu a tademaw patideng sat u payi, tawya sa 945 amihcaan katukuh 1055 amihcaan kuwanan nu yilang nu tipan atu yilake mamin.