Kuy-li-san-suy
Kuy-li-san-suy / kuy-li buyu'tu nanum 桂林山水
kuy-li buyu'tu nanum u sapakay ni aaidanga nu kuy-lin kyu hini kuni pangangan , u tudu nida sa ahebal , yadah ku cancanan , kuy-li-sa-suy u “buyu’,nanum,buhang,baetu kyu singangan , uaaidangan sa u buyu’ nanum,umsahicahicaay a baetu nu pungkang,umalimanay a luma’ nu mukasi acancanan .
桂林山水是對桂林旅遊資源的總稱。其所指的範圍很廣，項目繁多。桂林山水一向以「山青、水秀、洞奇、石美」著稱，景觀包括山、水、喀斯特岩洞、古蹟和石刻等。
2014 a mihcaan 6abulad 24 ademiad , i kuwang-si kuy-lin atu kuy-cu se-pin,cung-cin cin-hu-san,kuwan-si-huwan-ciyang saka luwal nu kitakit uliwa nupasubelid a zaysang milubang mala nu cung-ku timulay a masahicaay a baetu mapulung sipasimel hatu situngusay .i kitakit nu hekal danany a nisubelidan a zaysang .
2014年6月24日，廣西桂林與貴州施秉、重慶金佛山、廣西環江在第三十八屆世界遺產大會上一起作為中國南方喀斯特的組成部分增補入世界自然遺產名錄。
u nanum nu kuy-ln itini nu kanatal masasibayay tu ky sapatucek tu kapah nu nanum , tamelac sa kunanum .
桂林的水大都在國家二級水質標準以上，水質清澈透明。
Kuy-lin tu nanum atu buyu’nu aadihan nu hekal, u buyu’atu nanum .桂林的水與山結合成的景色，即山水。
u buyu’ nu kuy-li idaw aca ku nanu sapacabay , u nanu maydih pacuungan .桂林的山需要水的襯托，水需要山的點綴。
kyu, i kuy-lin buyu’nanu sa , buyu’atu nanum umasasitidungay nasasuala kyu malecad因此，在桂林山水中，山和水是相輔相成的。
u tatelungan nu kuy-lin a nanum nu aadihan u li-ciyan, tu ku nanum sip ku banaw桂林主要的水景有灕江、兩江四湖等。
nu sayawa nu kuy-lm-se nayi sinilaculay a sin u nani’ a buyu’ , nu cu-ciyang a nannum , pakay timumalan malikid kunanum macaliway I kuy-lon,yang-su a sin-se, malakuwit ku li-pu kyu u kuy-ciyang han , ledu sa tatimul malikid katukuh i u-cu atu si-ciyang malalikeluh , mamin ku tanayu’ 426 a kuli .
發源於桂林市資源縣的貓兒山，屬珠江水系，向南流經桂林、陽朔等縣市，過荔浦後稱桂江，繼續南流在梧州與西江匯合，全長426公里。
u li-ciyang a nanum tamelac , bangcal ku hekal , i kuy-lin katukuh i yang-su ninaputun u sabangcalayaadihan .
灕江水質清澈，風光秀麗，以桂林至陽朔段為佳。
kapah ku cilal atu li-ciyang mahida misupiyay tu balucu’ nu tademaw , maadiadih ku kanawlan , mahida u muculilay ku udip i kasauncungan nu buyu’buyu’an nu teban; misaliyut ku wacah tu udad mahida u caykadih nu bahal , maekek masakaydih aca , mahda micumuday i nisulita tu nikilitan micumud tu nu dungi akitidaan .
陽光明媚的灕江會讓人心情舒朗，看得透徹而又精彩，仿佛是自己遊走在群山峻岭之間；煙雨繚繞的灕江則讓人感覺神秘新奇，看得驚異而又沉迷，仿佛進入詩進入畫進入了人間的仙境。
Kuy-lin a buy utu nanum a lalangawan桂林山水的文化
Icuwacuwaay nu buyu’ atu nanum a kungku nulaylay sakamu sa , idaw kya cacayay a aidangan idaw ku lu tu sip a sasakamun a kungku , duma akungku sa malecad tu namin , nu kuy-lin a buyu atu nanum nu lalangawan atu tademaw itini naming nu tademawan , umisulitay atu midangay a yademaw namiadih tina hekal nu aaidangan sa maseneng , ya niadihan nu heni ibalucu’ nuheni pasayda tu hekal maekek , pakaynu nikaadihan pulung tu nabalucu’an atuydih mahicay hakiya ku nabalucu’ .
tu cuwacuwa namakayni nu nanum atu buyu’ asasakamun nu laylay sa , alahica l ulu kumusakamuay tinakungkuan , nikamalecad naming ,
在於各種關於山和水的傳說，有時一處景致有三至四個故事，有的故事之間大相逕庭；桂林山水的文化還在於文人、詩人和遊人們在觀乎聖景後發出的感慨，他們將自己的遭遇寄於景中，藉助景物抒發自己的義憤和感情。
kuy-lin buyu’ atu nanum nu laylay ledusa palaylay tu patasasa amududuc, mielul tu palaylay , u palaylayay tu lalangawan musakamu tu “kuy-li-sa-suy-ciya-tin-saiya” sa u tungus tu nuheni kuyi a ngangan hini hatu a mukilul a palaylay.
桂林山水的文化一代又一代地傳承著，傳承著的文化也勢必將「桂林山水甲天下」的「招牌」延續下去。
u kuylon nu cung-ku ni catsep aaidangan nu cay , idaw ku “kuy-li-sa-suy-ciya-tin-saiya” sananay akamu , sisa u kuy-lin ya nanum atu buyu mahida ku tatelingan .桂林山水是中國十大風景名勝之一，素有「桂林山水甲天下」的說法，可見桂林山水的地位。
u kuy-lin san-suy nu sitangahay aimi itini i kuy-lin yang-su nu masa pucuay a baetu masaupu itini kyu sapaseneng , kya maadih nu kitakit kinamicidekaqy a baetu u kitakit tatenga patucek tu cikiw tina pupu’cu’an a baetu masadumaay a malamikutayay , u nu kitakit nu caledesay a kitidaan nu masapucu’ay a pasa ucungay a kitidaan u malecaday naming ku kaku.
桂林山水的科學含義在於桂林陽朔型峰林岩溶地貌的集中表現，其被國際岩溶學界公認是全球峰林岩溶地貌的典型代表，也是世界熱帶亞熱帶峰林地貌的一種模式。
u masa aaidanga 愚自樂園
“u masa aaidanga” mitudung misanga tu aydaay a aaidangan ng lalangawan .「愚自樂園」雕塑園是桂林的一個現代文化景觀。
ina kuy-lin naemekan nu ayawan nu naynayay a nalumaay a kitidaan , nu taywan misiwbayay ani patahekalan tu kalisiw anisangaan patideng , idaw ku “walian a manabaway a luma’” sananay angangan ,這座桂林歷史上空前的藝術殿堂，由台商曹日章斥巨資打造，有「東方羅浮宮」的美譽。
1977 amihcaan katukuh ayda ,inaaaidangan mikawaw kina walt u mikawaw tu nu kitakit mitadasay tu cancanan a kawaw , namakay kitakitay a tusep a kanatal atu kitidaan mitudungay misanga pahelak sa mikingkiw a kakawaw idaw ku nitadasan misanga 150 a cancanan nisangaan a mahedekay tu .
1997年至今，樂園已舉辦了八次國際創作活動，來自世界20多個國家和地區的雕塑大師到桂林創作了150多件雕塑作品。
in u-ce-le-yin sadikuday nu pamataan sa u sapi “tadas tu milecaday tutun-huwang a baetu milecad tu bangcal , kya masasualw tu aydaay a yademaw nikaudip atu naemekan nu buhang a kitidaan” .愚自樂園的最終目標是要「創造一個可與敦煌石窟相媲美，能反映當代人類生活的歷史洞窟」。
u laylay nu kamu傳說
kuy-lin u laylay nu kamu桂林山水傳說
u malikatay a kitidaan nu lalangawan , u kamu nu laylay sa bangcal micucuk ibalucu’ nu mitengilay , kutakutay han nu musakamuay ku kungkung hanu lawayn amusakamu , mangaleb aca ku asu’ atengilan sakanawlan sa .
燦爛的文化中，傳說是美麗而又動人的，他們被人一代又一代地口頭傳誦，更添神奇與趣味。
Kuy-li-buyu’ atu nanum namakacuwa kusasakamun ; sakamu sa u kuy—li ananum atu buyu’ nu ipabaway ci cang-ey nalimaan ni cang-ey sa kukamu .
桂林山水的由來：傳說中的桂林山水是由嫦娥一手造就的。
mitanam panukas tu takini’atu udu’ ; sakamusa u hu-pu a buyu itpal nu banaw idaw ku budawan a luma’ nu labu idaw ku balakiay a lung-wang atu papadenag t ulu-ti nu baetu u lung-cu budawan akamu sa , malaliday katukuh tu epahay a buyu’,timulan asauwac,munabaway a gaciu,panukasay a buhang .
試劍還珠：說的是伏波山旁伏波潭水晶宮裡老龍王和他放在蘆笛岩中龍珠的傳說，涉及到了酒壺山、南溪山、浮鵝洲、還珠洞。
nisinga tu budawan ; ci cang-ye palu budawen nida k ulu-ti a mahidaay u cucu’ a baetu sa ku kamu , malalid katukuh tu se-ce padungus tu lawbang,lu-ti a baetu .蘆笛藏寶：嫦娥將珍寶化成蘆笛岩鐘乳石的傳說，涉及到了雄獅送客、蘆笛岩。
nu dungi a misapudahay ; nu tulik a masatalay, u zu atu cu cangye nu sasakamun tu sapalaylay asasakamun , macalap ku pic a baetu, zu abuyu’,ya zu abuyu’ nu sasingaan aluma’ tuluk a buyu .神象叛主：雉妖、大象和嫦娥之間的傳說，涉及到了七星岩、象山、象山上的寶塔、雉山。
paengaay tu acawa a baetu; u kapahay kubalucu’ a maleacawaay , macalap ku takuliyaway a masakatalanay a diheb, masatuduay a likelikenan, nu dungiay a baetu, sapaengaw tu acawa .望夫石：好心腸的夫婦的故事，涉及到了黃牛峽、斗米灘、仙人石、望夫石。
numakulitay a masaapukay a baetu, cu cang-ye atu bunawlan idaw ku kamu sapalaylay sakamu sa , macalap ku matatihepaaya buyubuyu’an, bali nu buhang, nu kilang a lung a buhang, salengacay a badakuwang, u kakunas a baetu, kitidaan nu lung .
彩錦化石：嫦娥與百姓一同降妖的傳說，涉及到了疊彩山、風洞、木龍洞、白鶴洞、蛤蟆石、木龍塔。
u si-san ayda ; ya kuwanin at ulu a dungi , selepan ni cangye sananay akungku sakamu sa, macalap ku milimekay a buyu’ nem ku buhang, u misubayuay a babalaki, u tungdu nu kuwan a buyubuyu’an .西山今昔：觀音和三位仙姑、嫦娥降妖的傳說，涉及到了隱山六洞、牧馬老人、觀音峰。
u kulit ni cang-ye lim atu siw a kulit ;nikulitan ni cang-ye “siw a kulit” sakamusa ; macalap ku nipelaan nu kelekelenga a buyu’, miabibi tu ciyak ku ungay,siw a buyubuyu’an a nikatatungdud . 嫦娥五易九馬圖：嫦娥畫《九馬圖》的傳說，涉及到了雷劈山、猴子抱西瓜、九峰山。
kuhkuh a tatayna milaliw tu siacawa; kuhkuh a tatayna milaliw tu kakikungan a kamu tu sapalaylay sa ; macalap ku bangcalay a tatayna mibahun, u kuhkuh a buyu’ bangcalay a tatayna nu buyubuyu’an .螺女逃婚：螺女逃婚的傳說，涉及到了美女梳妝、螺螄山、美女峰。