Lebanon

Lebanon (黎巴嫩)

Lebanon (黎巴嫩)

u Lebanon (黎巴嫩) sa ilabu nu Asia, itiza i 33 50 N, 35 50 E,

u ahebal nu lala’ mapulung sa 10,400 km²

u ahebal nu lala'ay sa 10,230 km², u ahebal nu nanumay sa 170 km²

hamin nu tademaw sa 6,237,738.

kakalukan umah sa 63.30%, kilakilangan umah sa 13.40%, zumaay henay umah sa 23.30%.

tapang tusu nu kanatal (首都)

u tapang tusu nu kanatal sa u Beirut.

kakininan nu kanatal demiad (國家紀念日)

kakining nu kanatal demiad sa 22 bulad 11 demiad.

tabakiay a tapang nu kanatal (元首)

u tabakiay a tapang nu kanatal (congtung) ayza sa ci Michel Aoun (Misiyeel．Awen 米歇爾·奧恩), 1933 a mihca 9 a bulad 30 a demiad nalecuhan. u tabakiay a tapang nu kanatal (congtung) nu Lebanon (黎巴嫩) ayza, micakat a demiad sa i 2016 a mihca 10 bulad 31 demiad.

kakitizaan (地理)

Lebanon u nu masaupuanay a kanatal, mapangangan i hekal sa u Lebanon han i kitaki, u eneng sa i Ya-cuo kalanutipan micapi tu nutimulan (Si-ya), i tukus nu walianay a sadipasan nu Ticung-hay, u nina sa sakay nu Cungtung a nikasa kanatal. sawalian kalaamisan sa macacapi tu ya Sili-ya a kanatal, u sakaytimul atu ya Ise’liye/ Pale-setan malbiyaw, nutipan sa mililis tu Ticung-hay. sakay nu laylayay a masakiketay nu kalalacalan u nu Ciwlu a kiwkay sikangaay, itini i Cung-tung a kenis caayay ka hacica nu kaidaw nu kapulungan nu kanatal sa, u saadidingay a mapacamul nu Amuhuwanay a kanatal kasahida. i labu nu kanatal sa idaw ku nu sakay tademaway a nisubelitan a nalimaanay a tuse, atu sakasingangan i kitakitay a tuudtuud nu zaysan, u sakay tenesay a mihcaan sa idaw ku lima a malebut i likisi mapadih, i nu sapaidang a sasikawaw sa u laluunge aca nu labang.

(u kamu nu Hulam sa: 黎巴嫩共和國，通稱黎巴嫩，位於亞洲西南部（西亞）、地中海東岸，習慣上歸屬於中東國家。東北部與敘利亞接壤，南部與以色列/巴勒斯坦為鄰，西瀕地中海。黎巴嫩歷史上與基督教關係密切，是中東地區為數不多的共和國和西化的國家之一。境內有人類最早一批城市與世界遺產，最古老者有5,000多年的歷史，在旅遊業中相當著名。)

sakay lekal nu nakamuwan(語源)

i na Lebanon a nipangangan sa sikayda i nu kitidaanay nu kanatal ya buyu nu Lebanon. “Lebanon ) a ngangan sa namakay nu ya San-huyini-ci a kamun masalamitay nu sulit sa; l-b-n, ya imi sa u salengacay sananay, mzhidz u nikasalengacan niya buyu nu Lebanon tamelac sa ku sulda i tatungduh nu tungu a sakasingangan.

(u kamu nu Hulam sa: 黎巴嫩國名源自境內的黎巴嫩山。「黎巴嫩」之名源於閃語族腓尼基語字根：l-b-n，意思是白色，似乎是從黎巴嫩山白雪皚皚的頂峰得名。)

likisi (歷史)

kalumanay a nikaidaw a ngangan ya ngiha sa u Lipanen han, u matenesay tu a nikaidaw kinakenis i likisi, ina mapanganganay nikaadih sa i ayaw nu 25- atu i ayaw nu 23 seci, ya aypu-la masulitay i labu nu cudad (nipatudu sa i Lebanon ya Aypula kasumamaday a kakitidaan nikadihan, idaw ku ulicay a cudad sananay.)

(u kamu nu Hulam sa: 黎巴嫩舊譯利巴嫩，是一個歷史非常悠久的地區，此名最早見於前25-前23世紀的艾布拉文書（指在敘利亞艾布拉古城中發現的，有文字的書。）)

i ayaw nu 2000 hakya a mihcaan, ya Huyini-ci a tademaw sa itini tu a kakitidaan a maudip, nu aydaay a masaadidiay nipatiyam nu Lebanon sa, sanisani kasiduma a han sa maadih tu ku nisangaan tu nu nalimaan nu Huyini-ci namakay nipitudungan. u Huyini-ci a tademaw sa u malasayaway a pabalunga musaliyut tu Huyi-co a binacadan, u nuheni ku pakaidaw tu sulit atu kamu nu udip.

(u kamu nu Hulam sa: 早在2000多年前，腓尼基人就生活在這片土地上，現在黎巴嫩小店裡經常可以看到出土的腓尼基小人的仿製品。腓尼基人是第一個環非洲航行的民族，發明腓尼基文字。)

ina Lebanon i mzhidz sa nayadah ku nipaluma tu kasaneng kan bangesisay a kilang taneng a saidaen nu sakacaay ka lahul nu tuudtuud, ina mahiniay a kilang sa namakayda amin i capianay a kanatal, u sakahenulan amin tu sasangaan tu luma a zayliw. u sakasan tuyni a nisulitan sakay nu Lebanon a mucebang. taneng amin sipakay nu malumanay a debaybo sikaadih. nudikudan sa, ya lomaay nu hungtiay a kanatal kadebungan kina cebisan lebanon, kyu idaw ku nipisangaan tu sakatinengan nu kitakitay ya Pa’el-piy-ke hananay a kaladi’tuan a biyu’, ya biyu’ sa u sakay nu Lomaay a nisangaan, i kitakit sa mala u nu sakasiwantan malasakapahay a nipisupet a nanisangaan.nasikelec ku siayaw tu i Yahuiy a kaidaw nu sakahenulan a kakaydaan nu kalalais a cacaliwayan, kyu siduma sa ku caay kalecad nu binacadan tayni a mudebung micalap.

(u kamu nu Hulam sa: 黎巴嫩過去曾經盛產香柏，這些參天巨樹都是鄰近國家的重要建築材料。這些有關黎巴嫩的零散記錄，都可以在舊約聖經裡看得到。後來，羅馬帝國占領黎巴嫩，並修建舉世聞名的巴爾貝克神廟，該神廟是世界上保存最為完整的最大的羅馬古建築之一。由於黎巴嫩扼守亞非歐戰略要道，所以不少民族都曾經占領過黎巴嫩。)

2006年以黎衝突 ni Kanangayaw sasulaecus atu Israel

i 2006 a mihcaan ya Lebanon a kalalaisan, singangan han tu ya 2006 a mihcaan ili hananay a nikalpacaw, i nu Israel a nipangangan sa u sakatusaay a nikalalaisan tu Lebanon han, i nakamuan nu Lebanon sa u pituay a bulad a kalalais sa, nasipakay sanu singguay tu masakaputay nu Lebanon a hitay, atu nu Israel kanatalay a hitay ku kalalacus a nikangangayaw, u nikalawilawan a kenis sa, i sakaamisan nu Israel atu Lebanon.

(u kamu nu Hulam sa: 2006年黎巴嫩戰爭，又稱2006年以黎衝突，在以色列被稱為第二次黎巴嫩戰爭，在黎巴嫩被稱為七月戰爭，是一連串由黎巴嫩真主黨所屬軍隊和以色列國防軍兩方正在進行中的軍事衝突，主要的影響地區範圍是在以色列北部和黎巴嫩。)

i 2006 a mihcaan pitu a bulad sabawtusa nu demiadan, ya Cengcu-tang hananay a hitay malingatu tu palekal tu ya kakutayan a kawaw (u manunengay hananay a paybalucuay a sasikawaw) tu sakay nu hitayay a situdung, tangsul han kya saamisan nu Israel mingayaw, sikapatay nu heni kalaidaw nu waluay a hitay nu Israel, dakepan nu heni ku tusaay a hitay nu Israel. inani pisawacu a kasenun sananay a kawaw sa, sikaucung nu Israel, kyu nudikudan sa kasilacul tu nilasulan tiya, mapanganganay a kawaw (u sapalucekan a sasikawa ) nika (caay katenes sa ina kawaw sipasumaden aca tu ya pasaliyut a saungay) han nu hitayay a sasungayaw paculi.

(u kamu nu Hulam sa: 2006年7月12日，真主黨所屬軍隊展開了一項代號名為「誠實的許諾行動」的軍事行動，突然襲擊了以色列北部，打死8名以色列士兵，俘虜2名以色列士兵。此項行動引起以色列的不滿，隨後即展開一項代號名為「正義報酬行動」（稍後此行動被改名為「變向行動」）的軍事行動，進行反擊。)

nanikahidaan sa mahtatusaay a nikangangayaw katenesan tu, mapatayay atu madukaay katuud satu, caay kau itini i Cungtung a kenis adada ku mabiyalaway, sakay nu kitakitay a simal malawilaw ku sikacakat ku aca, mapacekcek tu ku nipalumata nu kitakitay tina nu hitayay a kalpacawan, kyu miteka tu a maypulu tu sakangaay nu kawaw, pasu milusimet tu sakay paliyas nu udipay a binacadan tu kawaw.

(u kamu nu Hulam sa: 由於兩方交戰多日，死傷多人，不僅引起中東地區情勢不安，還導致國際油價上漲，使得國際上對此軍事衝突事件相當注目，開始了調停、撤僑的動作。)

sakay nu aidangan (旅遊)

u Lebanon a kanatal sa nayay ku kasienawan atu kalakuwitan tu kacaledes nu demaadan, sasitundus tu sakay aidangan. i lalud sa kitidaan a aidangan idaw kya mizulasian nu tademaw a kilang, atu ya Katisa hananay a sikasinggu a dihep. i kasienawan sa matatungus tayda misaselic i kaidaw nu sulsuldaan. tuyda sa itini a nikalcapuan tu sakay nu kiwkayay sa, u nu ciwluay a kiwkay atu ya Ise-lan a kiwkay taneng a idaw, sipalalecad tu nu dumaay nu Ala-po a kanatal sa, ina Lebanon a kanatal sa kalalidan tu nu Amuhuwanay a nina ku sakaudip, sakaidaw nu masangangan tu ya (cungtungay a Siyaw-pali han) kasenengan a ngangan. i Lebanon a kanatal sa idaw ku satabakiay masupeday nu kasubelid a nueneng ya Pale-pike, u kasingangan sa taneng a palu u nu Lebanonay a (katanayuan a nisalangat).

(u kamu nu Hulam sa: 黎巴嫩沒有嚴寒及酷暑的氣候，適合旅遊。夏季旅遊景點有雪松山和卡迪沙聖谷。冬季適合滑雪。此外這裡基督教和伊斯蘭教並存，相比其他阿拉伯國家，黎巴嫩非常西化開放，素有「中東小巴黎」的美稱。黎巴嫩擁有世界上現存規模最大的羅馬遺址巴勒貝克，它堪稱黎巴嫩的「長城」。)

sakasilasul tu 7000 a malebut nu mihcaan nu tademaw lalitilitin saan a mueneng itini, nu laylayay a Pipulu-se ya huyini-ci hananay a nipasilad, tu ya tusa a bataan idaw ku tusa a sulit kaidawan a kakitidaan, ina kasaidaw nu 22 a sulit sa sanu aydaay ya Sipolay hananay a sulit, atu Alapo, Sila, Latingay a sulit nikapulungan a angangan.

(u kamu nu Hulam sa: 具備7,000年人類連續居住歷史的比布魯斯是腓尼基22個字母的誕生地，這22個字母是現在的希伯來字母、阿拉伯字母、希臘字母、拉丁字母等的共同源頭。)

Pipulu-se a minatu sa u masasumamaday a katenesan tuway a nikakitidaan nu dutucdutuc, masakala idaw nu mukasiay atu nu aydaay ku kasacacay nikacamulan, a sikasuayaw tu nipadih a niyadu', sipakay pinaayay tu a malebut nu mihcaan, nacaay pisengal a misakapah tuya dadipasanay a kakitidaan nu nilaliwan, mapatudu ku nu laylay a nakanusan atu nicaliwayan a likisi kalabangbangan a nikaidaw. uyni sa u sakahenulan sipaadih tu tayniay nu miidangay.

(u kamu nu Hulam sa: 比布魯斯的海港是一個融古代風情和現代浪漫為一體的海港小鎮，而幾千年不斷修建的海邊城堡遺址又印證著歷史的輝煌。)

malalitin tu ihekalay atu zumaay a natinengan

CIA
外交部
List of current heads of state and government
中文維基-黎巴嫩https://zh.wikipedia.org/wiki/%E9%BB%8E%E5%B7%B4%E5%AB%A9
中文維基-2006年以黎衝突https://zh.wikipedia.org/wiki/2006%E5%B9%B4%E4%BB%A5%E9%BB%8E%E8%A1%9D%E7%AA%81