Macaran

makayzaay i Wikipitiya

Macaran[mikawaway-kalumyiti | mikawaway tu kalumyiti sakatizeng bangu]

u suilt nu Halum: 旭海/馬查蘭部落

Pingtung Mutan sian Shihay chun. inuayaw sa, Shihay inayi' ku niyazu' itiza, katuhuh kalipunan, izaw ku yincumin militangah i Puyuma a zazan. matalaw ku pacakayay a tademaw. napasakamuwan nu Lipun, sisa tayza patadas (開墾) atu mueneng itiza ci Panwuncye tumuk. sisa, izawtu ku Shihay niyazu' itiza.

屏東縣牡丹鄉旭海村旭海原本是沒有固定部落的無人海岸,直到日治早期,卑南道沿途仍有原住民伺機出草,影響過往商旅安全,因此在日人勸說下,由住在滿州的「恆春下番社大頭目」潘文杰,派遣長子潘阿別,率同包含排灣族、阿美、漢人在內的族親,入墾旭海,從此才有旭海部落。資料來源:http://www.tipp.org.tw/tribe_detail3.asp?City_No=17&TA_No=7&T_ID=70

u siwkay nu niyazu'[mikawaway-kalumyiti | mikawaway tu kalumyiti sakatizeng bangu]

i Pingtung a kuwan nu Kalinku ku niyazu’ nu Macaran. u kasalumaluma’ nu Macaran sa, 193 ku luma’. kumud nu kasabinawlan sa, 420 ku tademawan. kasabinawlan nu Ingcumin sa, 333 ku tademaw, pakalatu 79%. u zuma sa, cay ku Ingcumin, 87 ku tademaw, pakalatu 21%.

u asip nu cidekay a tademaw[mikawaway-kalumyiti | mikawaway tu kalumyiti sakatizeng bangu]

u kasabinacadan, Pangcah (Amis) 50%, Paywan (Paiwan) 27%, zumazuma 2%.

u niyazu’ nu Paywan (Paiwan)[mikawaway-kalumyiti | mikawaway tu kalumyiti sakatizeng bangu]

u niyazu’ nu Paywan (Paiwan) kuyni, katuud ku Paywan (Paiwan) itini mueneng. u zuma a tademaw sa u Yuwatan (Bunun). inayi' tu ku zuma cidekay a tademaw itini mueneng.

排灣族(排灣語:Payuan,書寫系統制定前慣以 Paiwan 拼寫)為台灣原住民,發源於北大武山(Kavulugan)一帶,屬於南島民族。目前居住在海拔1,000公尺以下的山區。以台灣南部為活動區域,分布北起三地門鄉,南達屏東縣恆春鎮,東到台東縣太麻里鄉以南海岸。包括屏東縣、台東縣境內,為台灣第二大原住民族,總人口約十萬餘人。擁有台灣原住民特有的部落領袖、貴族、勇士、平民的階級制度,並以巫術及工藝文化出名。

u niyazu’ nu Paywan (Paiwan) kuyni, katuud ku Paywan (Paiwan) itini mueneng. u zuma a tademaw sa u Pangcah (Amis). inayi' tu ku zuma cidekay a tademaw itini mueneng. Paywan (Paiwan, Payuan) a cideaky sa, u Taywan Yincumincu, nalemangaw nay Amis-Tawu buyu' (Kavalugan). ayzasa, mueneng isasa' 1000m bayu-talakaw. saungay i timul nu Taywan. mikitinay ku Timul Subal kamu cidekay. satimul katukuh Henchun zen, saamis katukuh Santimen siang, sawali sa katukuh Tamali siang timulan. yamalyilu ilabu nu Pingtung sian atu Taytung sian, u sakatusa tabakiay a cidenay nu Taywan Yincumincu, izaw maka mangasiw cacay bataan a mang ku tademaw. saca uzamaay a mililiday nu niyazu', matekesay (貴族), makapahay atu habutud binawlan, uzumaay a selal-hecek (階級制度). singangan nu mapalaway atu nalimaan lalangawan.     

u Sakizaya a tademaw[mikawaway-kalumyiti | mikawaway tu kalumyiti sakatizeng bangu]

inayi' ku Sakizaya a tademaw mueneng itini, hakay izaw tu, caay henay misumad ku cidekay a ngangan nu Sakizaya.

u cidekay nu Taywan yincumin[mikawaway-kalumyiti | mikawaway tu kalumyiti sakatizeng bangu]

cidekay 民族別 cidekay 民族別
Sakizaya 撒奇萊雅族 Rukay 魯凱族
Pangcha (Amis) 阿美族 Cou 鄒族
Tayan (Tayal) 泰雅族 Saysia 賽夏族
Paywan (Paiwan) 排灣族 Kabalan 噶瑪蘭族
Yuwatan (Bunun) 布農族 Tau/Yami 雅美族
Sejek (Sdeeq) 賽德克族 Saw 邵族
Taluku (Truku) 太魯閣族 Kanakanabu 卡那卡那富族
Puyuma 卑南族 Laaluwa 拉阿魯哇族

u siwkay nu Yincumin[mikawaway-kalumyiti | mikawaway tu kalumyiti sakatizeng bangu]

u Yincumin sananay, u saayaway a muenengay a tademaw itini, itini uyiniyan a subal. u sasubana'ay (學術) a kamu sa, Taywan Yincumin sa mikitinay "Timul Subal kamu cidekay (南島語族)" saan. u niyazu' sa, u luyaluy nu tademaw, pulung muengeneng, u kabana' kami, hina u lalumaay amin i niyazu', caay kayadah ku ihekalay a tademaw. silecaday a lalangawan, lisin, kamu, atu kabanaan. si kalilidan (Tumuk) saca babalaki mililid tu niyazu'. i Taywan Yincumin, izaw ku 16 cidekay puluung sa 748 a niyazu', maka 55 a mang a tademaw. satabakiaya a cidekay ku Pangcah (Amis), saadidi'ay a cidekay ku Laaluwa. u tabakiaya a niyazu' sa, ku Tapalong, u niyazu' nu Pangcah (Amis). situlu ku kakuniza nu Yincumincu, sakacacay ku ibukelalay, sakatusa ku ibuyuay, sakatulu sa ku tangbulanay.

tademaw nu Yincumin, pulung sausi katukuh 2018 a mihca 1 a bulad[mikawaway-kalumyiti | mikawaway tu kalumyiti sakatizeng bangu]

pulung sausi Pangcah Tayan Paywan Yuwatan Rukay Puyuma Cou Saysiat Yami Saw Kabalan Taluku Sakizaya Sejek Laaluwa Kanakanabu zuma
559,918 208,761 89,741 100,317 58,210 13,287 14,081 6,641 6,593 4,592 778 1,460 31,375 924 9,942 393 329 12,494
271,910 102,171 42,514 48,539 28,049 6,425 6,789 3,149 3,166 2,272 374 717 15,161 465 4,961 205 167 6,786
288,008 106,590 47,227 51,778 30,161 6,862 7,292 3,492 3,427 2,320 404 743 16,214 459 4,981 188 162 5,708

tademaw nu Yincumin, pulung sausi katukuh 2018 a mihcan 6 a bulad[mikawaway-kalumyiti | mikawaway tu kalumyiti sakatizeng bangu]

pulung sausi (562,395), Pangcah (209,851), Tayan (90,309), Paywan (100,872), Yuwatan (58,509), Rukay (13,326), Puyuma (14,199), Cou (6,632), Saysiat (6,624), Yami (4,615), Saw (788), Kabalan (1,471), Taluku (31,552), Sakizaya (944), Sejek (10,046), Laaluwa (401), Kanakanabu (338), zuma (11,918)

malalitin tu ihekalay atu zumaay a natinengan[mikawaway-kalumyiti | mikawaway tu kalumyiti sakatizeng bangu]