跳至內容

Maljipa

makayzaay i Wikipitiya

u sulit nu Hulam: 東源部落

Pingtung sian, Mutan siang, Tuyuan niyazu'. Tuyuan niyazu' a binawlan namueneng i Fangsansi(sa'wac) seci siang. i kalipunan a demiad, mapabulaw tayza i Mutan siang bukebukelalan, itawya sa u Mutanse ku ngangan. caay kayadah ku tayzaay a tademaw, sisa, makapah henay kya liwliw. u singanganay a banaw "muwangic banaw", kabangcal pamuwangic tu taw. azihen kya ngangan, hakay izaw ku paangic tu taway a kungku sa. u tatenga' sa, tina ngangan namakay Paywan binacadan a kamu "Kudku" a ngiha', kya sakaizaway sa u "masaupu ku sa'wac a kakitizaan". caay katabaki kya banaw, uyzasa, si kilangkilangan i liwliw, sayadah ku lemangwan. izaw ku tabakiay a tawha kilang. i balangbangan a demiad, izaw ku lalengac, sabangsis i bali, sisa, maydih muwangic tu tademaw.

屏東縣牡丹鄉東源部落。東源部落族人原本世居枋山溪上游獅子山鄉,日治時期 被遷移至平地的牡丹鄉,當時稱為新牡丹社。由於地處偏僻,除了部落族人,外人很少進入此境,因此保留了完整的自然生態。東源部落知名的「哭泣湖」,美到令人哭泣的湖泊。乍看名稱還以為有什麼哀哀泣訴的傳說, 事實上這名稱來自排灣族語「Kudji」 的音譯,意為「水流匯集之處」。湖泊面積雖不大,但周圍山林環抱, 植物生態豐富,湖邊樹林有著高大珍貴的桃花心樹,水中保留了瀕臨絕種的台灣水韭;秋季時,野薑花盛開,空氣中飄著甜 甜淡淡的清香,浪漫到讓人想哭。

資料來源:https://www.apc.gov.tw/portal/getfile?source=2D838540F5D6F659FAFB9859EF31AC3B381A272F479D65D98D902DFAAFC2E15428FFC60FB190448B41BCD13C6B0A94FB4421BB3A01E97D023B91B9DF71659F0C&filename=C10CBA59524C6FC15B8D4FBB21B5EF4015CC64FD89C3FA9715E6A529B9D3427D

i Pingtung a kuwan nu Kalinku ku niyazu’ nu Maljipa. u kasalumaluma’ nu Maljipa sa, 180 ku luma’. kumud nu kasabinawlan sa, 492 ku tademawan. kasabinawlan nu Ingcumin sa, 477 ku tademaw, pakalatu 97%.

u zuma sa, cay ku Ingcumin, 15 ku tademaw, pakalatu 3%.

u kasabinacadan, Paywan(Paiwan) 94%, Yuwatan(Bunun) 1%, zumazuma 2%.

u niyazu’ nu Paywan(Paiwan) kuyni, katuud ku Paywan(Paiwan) itini mueneng. u zuma a tademaw sa u Yuwatan(Bunun). inayi' tu ku zuma cidekay a tademaw itini mueneng.

排灣族(排灣語:Payuan,書寫系統制定前慣以 Paiwan 拼寫)為台灣原住民,發源於北大武山(Kavulugan)一帶,屬於南島民族。目前居住在海拔1,000公尺以下的山區。以台灣南部為活動區域,分布北起三地門鄉,南達屏東縣恆春鎮,東到台東縣太麻里鄉以南海岸。包括屏東縣、台東縣境內,為台灣第二大原住民族,總人口約十萬餘人。擁有台灣原住民特有的部落領袖、貴族、勇士、平民的階級制度,並以巫術及工藝文化出名。

u niyazu’ nu Paywan(Paiwan) kuyni, katuud ku Paywan(Paiwan) itini mueneng. u zuma a tademaw sa u Pangcah(Amis). inayi' tu ku zuma cidekay a tademaw itini mueneng.

Paywan(Paiwan,Payuan) a cideaky sa, u Taywan Yincumincu, nalemangaw nay Amis-Tawu buyu'(Kavalugan).  

ayzasa, mueneng isasa' 1000m bayu-talakaw. saungay i timul nu Taywan. mikitinay ku Timul Subal kamu cidekay.

satimul katukuh Henchun zen, saamis katukuh Santimen siang, sawali sa katukuh Tamali siang timulan.

yamalyilu ilabu nu Pingtung sian atu Taytung sian, u sakatusa tabakiay a cidenay nu Taywan Yincumincu, izaw maka mangasiw cacay bataan a mang ku tademaw.

saca uzamaay a mililiday nu niyazu', matekesay(貴族), makapahay atu habutud binawlan, uzumaay a selal-hecek(階級制度).singangan nu mapalaway atu nalimaan lalangawan.     

inayi' ku Sakizaya a tademaw mueneng itini, hakay izaw tu, caay henay misumad ku cidekay a ngangan nu Sakizaya.

cidekay 民族別 cidekay 民族別
Sakizaya 撒奇萊雅族 Rukay 魯凱族
Pangcha(Amis) 阿美族 Cou 鄒族
Tayan(Tayal) 泰雅族 Saysia 賽夏族
Paywan(Paiwan) 排灣族 Kabalan 噶瑪蘭族
Yuwatan(Bunun) 布農族 Tau/Yami 雅美族
Sejek(Sdeeq) 賽德克族 Saw 邵族
Taluku(Truku) 太魯閣族 Kanakanabu 卡那卡那富族
Puyuma 卑南族 Laaluwa 拉阿魯哇族

u Yincumin sananay, u saayaway a muenengay a tademaw itini, itini uyiniyan a subal.

u sasubana'ay(學術) a kamu sa, Taywan Yincumin sa mikitinay "Timul Subal kamu cidekay(南島語族)" saan.

u niyazu' sa, u luyaluy nu tademaw, pulung muengeneng, u kabana' kami, hina u lalumaay amin i niyazu', caay kayadah ku ihekalay a tademaw.

silecaday a lalangawan, lisin, kamu, atu kabanaan. si kalilidan(Tumuk) saca babalaki mililid tu niyazu'.

i Taywan Yincumin, izaw ku 16 cidekay puluung sa 748 a niyazu', maka 55 a mang a tademaw. satabakiaya a cidekay ku Pangcah(Amis), saadidi'ay a cidekay ku Laaluwa.

u tabakiaya a niyazu' sa, ku Tapalong, u niyazu' nu Pangcah(Amis).

situlu ku kakuniza nu Yincumincu,sakacacay ku ibukelalay, sakatusa ku ibuyuay, sakatulu sa ku tangbulanay.

tademaw nu Yincumin, pulung sausi katukuh 2018 a mihcan 6 a bulad

[mikawaway-kalumyiti | mikawaway tu kalumyiti sakatizeng bangu]

pulung sausi (562,395), Pangcah (209,851), Tayan (90,309), Paywan (100,872), Yuwatan (58,509), Rukay (13,326), Puyuma (14,199), Cou (6,632), Saysiat (6,624), Yami (4,615), Saw (788), Kabalan (1,471), Taluku (31,552), Sakizaya (944), Sejek (10,046), Laaluwa (401), Kanakanabu (338), zuma (11,918)

tademaw nu Yincumin, pulung sausi katukuh 2018 a mihca 1 a bulad

[mikawaway-kalumyiti | mikawaway tu kalumyiti sakatizeng bangu]
pulung sausi Pangcah Tayan Paywan Yuwatan Rukay Puyuma Cou Saysiat Yami Saw Kabalan Taluku Sakizaya Sejek Laaluwa Kanakanabu zuma
559,918 208,761 89,741 100,317 58,210 13,287 14,081 6,641 6,593 4,592 778 1,460 31,375 924 9,942 393 329 12,494
271,910 102,171 42,514 48,539 28,049 6,425 6,789 3,149 3,166 2,272 374 717 15,161 465 4,961 205 167 6,786
288,008 106,590 47,227 51,778 30,161 6,862 7,292 3,492 3,427 2,320 404 743 16,214 459 4,981 188 162 5,708

malalitin tu ihekalay atu zumaay a natinengan

[mikawaway-kalumyiti | mikawaway tu kalumyiti sakatizeng bangu]