Matin.lute

Matin.lute 馬丁·路德

Matin.lute

tabal nida nipicudadan 早年學業

Lute malaawsetin a sunghu 路德作為奧斯定會修道士

matinglute i mansehuylte a balaki, sasiwa ku heni a wawa sakakaay cinida. wina tu wama u maniketay a tademaw.

馬丁·路德在曼斯費爾德鎮長大，是九個孩子中最年長的。他的父母親極為嚴格。

1488 a mihcaan cayhenay kay enemay ku mihcaan nida micuda tu micumud i latin a cacudadan mahuyselte adidi’ay a cacudadan micuda, u cacudadan maniketay.

1488年，不到6歲的路德進入當地的拉丁文學校曼斯費爾德小學就學，學校十分嚴格。

ci lute nadikuda sa nu sayaway nida kaudip mahida i papululan nanay sa, midateng sacinida tu nipicudadan sa sakamu sa; “u cacudadan mahida u papululan sa, u nananaman a kitidaan sa mahida u kakabian nu mapululay sa, u saydan mahida u makatalay nu misimaay yu mapululay a tademaw, u micudaday sa mahida u mapululay nu subayu mapulul sa.

路德後來稱他的早年如同煉獄，回憶這段求學的歷程曾說:「學校如監牢，教室如囚房，老師像殘暴的獄卒，學生像馬廄的驢子。」

Matin.lute “kamu nu teku; Martin Luther, 1483 a mihcaan 11 a bulad 10 a demiad katukuh 1546 a mihcaan 2 a bulad 18 a d emiad“ u teice a sitangahay, usitangahay, maladinduay nu luma a kiwkay papapelu a sasadan. Nanu sabaw tu enem a siki nu sayaway, u teice a kiwkay masumad, nadikudan sa mamintu tu ku ucu tunikasumah nu kiwkay, mucuduh tu kilisetukiw a patideng.

馬丁·路德 OSA（德語：Martin Luther，1483年11月10日—1546年2月18日），德意志神學家、哲學家，神聖羅馬帝國教會司鐸兼神學教授。其於十六世紀初發起德意志宗教改革，後來擴展為影響全歐洲的宗教改革，並促成基督新教的興起。

Lute icelang ku pabaliw nida maydih micakay tu cumi, mabidang tu kiwkay pakaynien i kalisiw muwala tu nipabi nu paudipay amihinum tu balucu’ ku nupasubana’ sa.

路德強烈質疑贖罪券，反對聖座關於藉金錢換取上帝赦罪的教導。

1517 amihcaan, ci lute i witepaw a kiwkay nu panan paduhepi tu “pakayni sapicakay tu cumi a paya sakasasakamu” “itawya siwa idaw ku lima a ulic nu cusa”, masassakamu tu nika laecus nu kiwkay a kakawaw, otawya i 1520 qmihcaan atu 1521 makai tu ci ciywacungan liang sakacacay a bataan atu sensenluma a tapang sakalima milunguc papiseputu tu cacanan a cuda apanutek.

1517年，路德在威登堡諸聖堂門前貼出了《關於贖罪券效能的辯論》（即《九十五條論綱》），討論教會腐敗問題，並分別於1520年和1521年拒絕教宗良十世與神聖羅馬皇帝查理五世要求他撤回相關文件的命令。

kiy ci lute sadikuday sa palulaecusen mupeciay tu ulic sa, itawya usensenluma pacumi hantu.

這導致路德最終被聖座判處破門律，同時被神聖羅馬帝國定罪。

sakamu sa ci lute muwalaay sa u nipabi nu paudipay sa, nipabinida tu maudipay sa. wiyni u sapiwala tu tademaw cayay kaw nikakapah nu balucu’ sa, wida u nipilihay palutatenga tu zinziya kyu maala nu paudipay sa.

路德指出，救恩是上帝的恩典，是祂白白給予人類的禮物。他認為救贖並不是透過善功，而是單單藉信靠耶穌基督作為救贖者而獲得的。

u pasubana’ nilute i “siysiw” nu paudipay ku pasubanaay sa namakayni tu pizinziya sisa mana pabaliw misetset tu nipizinziya a tatungus sa.

路德的神學教導《聖經》是上帝啟示的唯一來源， 這無疑是挑戰教宗權威。

mutudu’ tu tinsukiw patucek tu sinteb a hulic “nukiwkay a hulic” maadih kuni patelac “baluhay a siysiwa”sa “u milihayay u midinduay naming sa” ukamunu nipilihay. Mudawistu ni lite apilihay nu nabalucu’an kyu u katuuday sakamu sa u lutecing a misinziyaay sa.

他更指出天主教會強調的等級制度（即聖統制）明顯違反了《新約聖經》中「信徒皆祭司」的教義。 接受路德神學思想的人普遍被稱為路德宗信徒。

ci lite hanu latinen nida kukamu i “siysiw” belihen nida hidan nu binacadan u teice a kamu, ngy matineng ku miadihay sa, u mahiniay a kawaw sau kiwkay atu teku nu lalangawan macalilaw ku katuuday.

路德將拉丁語《聖經》翻譯成平民慣用的德意志方言，使之更淺白易明，此舉對教會和德國文化產生了巨大的影響。

u “lute a sisiw” mucuduh tunu aydaay nutatengaay a kamu nu teku a pacakat, pakayni i tawyaay anipicuyaku apakatineng pakayadah tu kawaw, kyu macalilaw nadikudan sa nu amilika “canmusewang a siysiw” ku pakatineng.

其《路德版聖經》也促進了現代標準德語的發展，為當時的翻譯學作出諸多貢獻，更影響了後來英語《詹姆士王聖經》的刊行。

u dadiw nu lihay ci lute mapacalilaw ku kiwkay nudadiw kiya macakat. Dumasa, anida aci kalinna. Hungpula maleacawa kuheni itawya u kasenegan nu sayku ku heni itawya, patucek tu ngangan nu kiwkay u midinduay malecad tu kapah siacawa u kaleacawas hunuudip hanikaydihan.

路德的詩歌著作亦影響了教會歌唱的發展。另外，他與卡塔琳娜·馮·博拉的婚姻為當時社會樹立了榜樣，重申了教會牧者同樣享有婚姻自由。

ci matin lutenilecuhan tu sakatusa a demiad “tulsenmatin”mikining singlian ku lutunga, kiy singangan sacinida tu mating, tu cila a mihcaan, wamanida mamin ku labunuluma’ mabulaw tayda i tepal tu a mansehutlte, itawya ayselaypun atu mansehuylte makaala tu malebut a binacadan.

馬丁·路德在出生後第二天「都爾的聖馬丁」紀念日接受了嬰兒洗禮，因此得名馬丁。隔年，他父親舉家遷到鄰近的曼斯費爾德，當時艾斯萊本和曼斯費爾德約有數千居民。