Moldova
Moldova (摩爾多瓦)
u Moldova (Mo-El-Do-Wa 摩爾多瓦) sa i labu nu Europe, itiza i 47 00 N, 29 00 E
u ahebal nu lala’ mapulung sa izaw ku 33,851 km2.
u ahebal nu lala'ay sa izaw ku 32,891 km2, u ahebal nu nanumay sa izaw ku 960 km2, hamin nu tademawan sa 3,510,485.
kakalukan umah sa 74.90%, kilakilangan umah sa 11.90%, zumaay henay umah sa 13.20%.
tapang tusu nu kanatal (首都)
[mikawaway-kalumyiti | mikawaway tu kalumyiti sakatizeng bangu].jpg)
u tapang tusu nu kanatal sa u Chisinau (基希涅夫).
kakininan nu kanatal demiad (國家紀念日)
[mikawaway-kalumyiti | mikawaway tu kalumyiti sakatizeng bangu]kakining nu kanatal demiad sa 27 bulad 8 demiad.
tabakiay a tapang nu kanatal (元首)
[mikawaway-kalumyiti | mikawaway tu kalumyiti sakatizeng bangu]u tabakiay a tapang nu kanatal (congtung) ayza sa ci Maia Sandu (Maya．Santu 馬婭·桑杜), 1972 a mihca 5 a bulad 24 a demiad nalecuhan. u tabakiay a tapang nu kanatal (congtung) nu Moldova (摩爾多瓦) ayza, micakat a demiad sa i 2020 a mihca 12 bulad 24 demiad.
cunli (總理)
[mikawaway-kalumyiti | mikawaway tu kalumyiti sakatizeng bangu]u cunli nu Moldova (摩爾多瓦) ayza sa ci Aureliu Ciocoi (奧雷爾·喬科伊), micakat a demiad sa i 2020 a mihcaan 12 bulad 31 demiad.
Ocuo sapakuyucay nu kanatal 歐洲最貧窮的國家
[mikawaway-kalumyiti | mikawaway tu kalumyiti sakatizeng bangu]提到摩爾多瓦這個國家，恐怕大多數人的第一反應是沒聽說過。這個東歐小國在世界上的存在感確實很低。
tasakamuan numita ku Moldova (摩爾多瓦) a kanatalan, mapaaw ku katuud a tademaw nayaan kiyahaw makatengil, nina Tuno (東歐) adidi'ay a kanatal itini i kitakit caay katineng ku katuuday.
論人口，摩爾多瓦只有區區三百多萬人，而領土面積相當的荷蘭卻有一千六百萬人。論經濟，摩爾多瓦排歐洲倒數第一，人均國內生產總值只有不到2000美元，是中國的三分之一，比烏克蘭、科索沃還要低。
tademaw nuheni, Moldova (摩爾多瓦) tulu a lasubu nu pina a wang ku tademaw, kakitidaan nu lala' hatida u Helan (荷蘭) nika cacay a malebut enem a lasubu nu pina a mang ku tademaw. sakaudip hantu nu Moldova (摩爾多瓦) i Europe (歐洲) u sadikuday tu, sakaudip nika silaculan han caay pakaala tu tusa a malebut nu Amilika (美國) a kalisiw, u layak nu tulu nu cacayay a kelican, mikisaba’ henay tu Uke-lan (烏克蘭), Kesuo-wou (科索沃).
likisi nu Moldova (摩爾多瓦) 歷史上的摩爾多瓦
[mikawaway-kalumyiti | mikawaway tu kalumyiti sakatizeng bangu]摩爾多瓦和羅馬尼亞淵源深厚，因為摩爾多瓦的大多數居民都是將羅曼語的羅馬尼亞人。
Moldova (摩爾多瓦) atu Romania (羅馬尼亞) tadacabay kunu heni, usakasa nu Moldova (摩爾多瓦) a katuuday nu niyadu'ay a tademaw nuheni u Luo-man (羅曼) a kamu nu Romania (羅馬尼亞) a tademaw.
歷史上的摩爾多瓦地區包含了喀爾巴阡山到普魯特河之間的西半部分，和普魯特河到德涅斯特河的東半部分，其中東半部分又叫比薩拉比亞(Bessarabia)。
likisi nu Moldova (摩爾多瓦) a kitidaan mapulung tu Keel-pacin (喀爾巴阡) buyu’ katukuh Pu-lu-te’sauwac (普魯特河) a pangkiw nu nutipan, atu Pulu-te(普魯特河) sauwac katukuh tu Denesete sawac (德涅斯特河) a waliyan nu pangkiw, pitelungan nu walian a pangkiw pangangan han Bisa-labi-ya (比薩拉比亞Bessarabia).
如今的摩爾多瓦共和國位於比薩拉比亞，位於羅馬尼亞的西半部分也叫摩爾多瓦地區（羅馬尼亞由瓦拉幾亞、摩爾多瓦和特蘭斯凡尼亞組成。
ayda nu Moldova (摩爾多瓦) kunhekuo itdai Pisa-labi-ya (比薩拉比亞) itida, itida i Romania (羅馬尼亞) nutipan a pangkiw u Moldova (摩爾多瓦) han kiya kitidaan (Romania 羅馬尼亞) u Wala-ciya (瓦拉幾亞), Moldova (摩爾多瓦) atu Telan-sefan-niya (特蘭斯凡尼亞) nisa kaputan patideng .
十五世紀中，斯特凡三世統一了從喀爾巴阡山到德涅斯特河的摩爾多瓦公國，並且成功抵抗了奧斯曼帝國的擴張。但是後來奧斯曼帝國還是占領了摩爾多瓦，並統治了兩百多年。
cacay a bataan idaw ku lima (15) a seci, Sete-fan (斯特凡) sanse palicaden namaka i Keel-paciyen (喀爾巴阡) buyu' katukuh Tenye-te' (德涅斯特) sauwac a Moldova (摩爾多瓦) kapulunga a kanatal, malaheciya tu miwawies tu Auose-manti-kuo (奧斯曼帝國) nu ahebal. nika nikudan satu Auose-manti-kuo (奧斯曼帝國) midebung tu Moldova (摩爾多瓦), mikuwan satu tu tusa a lasubu ku pinapina.
十九世紀初的俄土戰爭中，奧斯曼帝國戰敗並割讓了比薩拉比亞給俄羅斯帝國。
cacay a bataan idaw ku siwa (19) a seci E’se nikalpacawan, Auose-manti-kuo (奧斯曼帝國) mademec kilacan ku Pisa-labi-ya (比薩拉比亞) sipabeli i Elluo-seti-kuo (俄羅斯帝國)。
二十世紀初，比薩拉比亞短暫獨立，但隨後又被蘇聯重新占領。蘇聯把比薩拉比亞的南半部劃給了烏克蘭，北半部成立了「摩爾達維亞蘇維埃社會主義自治共和國」，也就是現今摩爾多瓦共和國的前身。
tusa a bataan a seci (20), Pisa-labi-ya (比薩拉比亞) apuyu kunipi sitekedan, kilul satu alawan naca nu Su-lien (蘇聯). Su-lan (蘇聯) hiyan ku Pisa-lapi-ya (比薩拉比亞) nu timulan kelicen pabeli tu Uke-lan (烏克蘭), amisan nu pangkiw mapatideng tu 「Muoel-ta-wyeya-suwyeay (摩爾達維亞蘇維埃) nu siakay a kawaw nu kunhekuo」,nu aydaay a Moldova (摩爾多瓦) kunhekuo nu ayawan.
Suodu itini i cacay a malebut siwa a lasubu sepat a bataan malawpes 首都在1940年被摧毀
[mikawaway-kalumyiti | mikawaway tu kalumyiti sakatizeng bangu]1940年6月紅軍入侵其首都基希訥烏，將比薩拉比亞再次劃入其版圖，並將比薩拉比亞大部分領土與德涅斯特河沿岸的摩爾達維亞蘇維埃社會主義自治共和國合併，
cacay a malebut siwa a lasubu sepat a bataan (1940) a mihcaan enem a bulad sumanahay a hitay mitebung tu sudu Cisi-nau (基希訥烏), hiyan ku Pisa-lapi-ya (比薩拉比亞) makelic i labu, hiyan kuu Pisa-lapi-ya (比薩拉比亞) a lala’ atu Tenye-sete' (德涅斯特) sauwac lilis nu Muoel-taweya-suweay (摩爾達維亞蘇維埃) siakay siakay nu cece'kunhekuo mapulung.
成立摩爾達維亞蘇維埃社會主義共和國，當年10月發生芮氏7.3級地震，摧毀了大部分城市。第二年，德國空軍趕來，把城裡剩下的東西炸成碎片。
patideng tu Muoel-taweya-suweyy (摩爾達維亞蘇維埃) siakay siakay a kunhekuo, tawya cacay a bataan a bulad maninel pitu tin tulu ku tabaki nu ninel, malekep maluyuh namin ku lumalumaan nu duse. saka tusa a mihcaan, Dekuo (德國) a kungu'n kalamkan sa atayni, u liwan nu tukay a cancanan hamin han mibakudang mibuliyas.
Yasi (雅西) tademaw nu lalangawan 雅西人民文化宮
[mikawaway-kalumyiti | mikawaway tu kalumyiti sakatizeng bangu]1944年9月，蘇聯和羅馬尼亞停戰協定規定恢復1940年的蘇聯和羅馬尼亞邊界。
cacay a malebut siwa a lasubu sepat a bataan idaw ku sepat (1944) a mihcaan siwa a bulad, Sulien (蘇聯) atu Romania (羅馬尼亞) masaluimengn kuni kalepacawan patudud tu nipatideng tu cacay a malebut siwa a lasubu sepad a bataan (1940) a mihcaan a Sulien (蘇聯) atu Romania (羅馬尼亞) a lilis.
1990年6月改稱為摩爾多瓦蘇維埃社會主義共和國。1990年9月2日德涅斯特河沿岸宣布獨立；隨後成立德涅斯特河沿岸摩爾達維亞共和國。
cacay a malebut siwa a lasubu siwa a bataan (1990) a mihcaan enem a bulad misumad tu ngangan pangangan han tu「Muoela su-wey (摩爾多瓦蘇維埃) siakay kunhekuo」.cacay a malebut siwa a lasubu siwa a bataan (1990) a mihcaan siwa a bulad tusa a demiad Te-Nye-Se-Te (德涅斯特) sauwac mililisay mihapu misiteked tu sa, kilul sa patidengay tu Tenye-sete (德涅斯特河) sauwac dadipasan mihapu misiteked, kilul sa patideng tu Tenye-sete sawac (德涅斯特河) dadipasan tu Muoeta-wiya (摩爾達維亞) kunhe-kuo.
如今的摩爾多瓦前途未卜，雖然風景秀麗確實，歐洲遊客訪問量最少的國家，如今摩爾多瓦是歐洲的幾個未被普遍承認的國家之一，雖然曾多次公開要求加入俄羅斯聯邦，但是沒有得到俄羅斯的正面回應。
aydaay nu Moldova (摩爾多瓦) caay ka tineng ku kawaw, amica kuni kabangcal nu kakitidaan, Europe (歐洲) saadidiay nu kataydaan nu tademaw a kanatal. ayda nu Moldova (摩爾多瓦) u Europe (歐洲) nu pinaay u caaya henay kasi wantanay nu kanatal, kinapina miyuwkiw mangalay micumud i E’luo-selanpan (俄羅斯聯邦)，nika caay henay paheci ku Russia (俄羅斯)。
國家甚至三年沒有總統，直到2012年，摩爾多瓦才選出了老總法官尼古拉·蒂莫夫蒂（Nicolae Timofti）為總統，在917天內首次有了領導人。
蘇聯解體後摩爾多瓦成娼妓之國，10%的婦女涉入其中。
nina kanatal tulu a mihcaan inai ku Cuotung, katukuh i tusa a malebut cacay a bataan idaw ku tusa (2012) a mihcaan ,Moldova (摩爾多瓦) singkiw satu babalakiay a fakun ci Niku-la．ti-mo'huti (尼古拉·蒂莫夫蒂 Nicolae Timofti) amala cungtun, itini i siwa a lasubu cacay a bataan idaw ku pitu (917) a mihcaan misapatas aidaw kumi liliday a tademaw.
摩爾多瓦盛產美女，男女比例嚴重失調，二戰結束後，該地區為了保持人口增長，甚至扣留被捕的德國軍戰俘，並且獎勵生產。
Moldova (摩爾多瓦) bangbangcal ku limecedan, tatama atu tatayna micidek kuni ka laecus, sakatusa malpacaw tu hedek, nina niyadu mangalay micunus tu tademaw, daheked dakepen nuheni ku hitay nu De-kuo (德國), pakawlahen nuheni mibuwah pakasiwawa.
蘇聯解體後，摩爾多瓦經濟也隨之崩潰，全國約有四分之一人口失業，據專家估計，小小的摩爾多瓦國竟有40萬婦女被迫淪為妓女，摩爾多瓦女人也形成一個特殊的群體，她們大都漂亮，但缺少教育，孤立無援，正好成為皮條客的獵物。
Sulien (蘇聯) mabuliyasak satu, Moldova (摩爾多瓦) u sakaudip malawpes, kanatal nu tademaw kya sepat tu cacay a tademaw inai' ku kakulian, sausihan nu misausiay a tademaw, adidi'ay nu Moldova (摩爾多瓦) a kanatal idaw ku sepat a bataan (40) a mang nu tatayna mala pacupiyaway, Moldova (摩爾多瓦) a tatayna mala micidekay a masakaputay, bangbangcal namin ku nuheni, nika caay picudad, nai’ kumipadangay, sisa mala aadupan nu tatamaan mala pacupiyaway.
如今的摩爾多瓦的經濟開始增長。但到了現在的摩爾多瓦仍為全歐洲最貧窮的國家，比阿爾巴尼亞還要貧窮，而國民尤其是婦女的境況更是不容樂觀。
aydaay nu Moldova (摩爾多瓦) sakaudip nuheni hamaw satu mucelak. katukuh ayda a Moldova (摩爾多瓦) hamin nu Europe (歐洲) sapakuyucay nu kanatal, miki saba henay tu A-elpa-niya (阿爾巴尼亞) ku pakuyuc, tidaay a tademaw micidek ku tatayna saka dihiyan sa adihen.