Namasia
Namasia（那瑪夏區）
Namasia a sakuwan ku Kaohsiung. kumud nu kalesakan, 172.33 km². （kalesakan nu linpanti 117.75 km², kalesakan nu pawliwti 38.04 km²）, u kasabinawlan, 3,027 ku tademaw. u kasalumaluma’ sa, 813 ku luma’. i labu nu kasaniyazu’ nu siyang sa, 2,691 ku ingcumin a tademaw. u kasabinawlan, Pakalatu 89% (Bunun, Hla’alua, Kanakanavu) ku kasabinawlan.
u Bunun atu Hla’alua atu Kanakanavu ku sakalaniyazu’.
talakaw tina kakitizaan, maka 500m tu talakaway. tusa ku sa'wac macaliw, u Nacesi(楠梓希) atu Lao-nong-si(荖濃溪). u Bunun binacadan kayadah mueneng itini. i 2009 a mihcaan, walu-walu a balad, yadah ku labades (災害) atu malitemuhay(事故). maenep(淹沒) amin kya niyazu' atu cacudadan, tanu bunak atu nanum i niyazu'.
| likisi asip nu tademaw | ||
|---|---|---|
| mihcaan | asip nu tademaw | ±% |
| 1981 | 2,737 | — |
| 1986 | 2,840 | +3.8% |
| 1991 | 2,885 | +1.6% |
| 1996 | 3,164 | +9.7% |
| 2001 | 3,399 | +7.4% |
| 2006 | 3,491 | +2.7% |
| 2011 | 3,252 | −6.8% |
| 2016 | 3,131 | −3.7% |
| namakaycuwaay(來源): Paykanatalay a pu pulung sausi a cudad | ||
- 2018年4月人口 [1]
- 南沙魯里619人（男330女289）
- 瑪雅里802人（男391女411）
- 達卡努瓦里1718人（男893女825）
nikasa niyaduan ( 部落)[mikawaway-kalumyiti | mikawaway tu kalumyiti sakatizeng bangu]
Namasia mala 3 a cuwen atu 4 niyazu’. tina 4 a niyazu’sa, Nangnisalu（南沙魯部落）, Maia/Mangacun/Mangacun（瑪雅部落）, Takanua /Takanua（達卡努瓦部落）, Masinghalan（瑪星哈蘭部落）.那瑪夏區Namasia
那瑪夏區（卡那卡那富語、布農語：Namasia），是中華民國高雄市的一個市轄區，位於高雄市東北半葉西北部，東鄰桃源區，西鄰臺南市南化區，北接臺灣省嘉義縣大埔鄉、阿里山鄉，南連甲仙區。
Namasia (Ka-na-ka-na-fu a kamu, Bunung a kamu: Namasia), u Cung-hua minkuo (中華民國) Ta-kaw (高雄巿) nu cacaya a kakitidaan, itida i Ta-kaw nu wali amis nu paipaniy' a nutipan amisan a niyadu’an, wali sibiyaw tu Taw-yun a niyadu’, nutipan sibiyaw tu Ta-na Na-hua niyadu’, amisan han mitules tu Ta-wan Cia-i’Ta-pu niyadu’, Ali-san niyadu’, timul malalitin tu Cia-sin niyadu’.
地處高雄市東北部之山岳地帶，面積排名高雄市次大。
kitidaan i Ta-kaw nu wali amissan u buyubuyuan, kitidaan nu lala' sakatusa a ahebalay nu Ta-kaw.
那瑪夏區地處玉山山脈之上，地勢高聳崎嶇，全區海拔均高於500公尺。
Namasia niyadu a kakitidaan i I’san nu pabawan, talakaw ku buyu’ sangangiwngangiw sa, pulung nu talakaw han lima a lasubu a kunce ku talakaw.
高屏溪兩大源頭楠梓仙溪、荖濃溪流貫區境，氣候上屬暖溫帶氣候區。
Ta-kaw Hi-tu nina tusaay a tatangahan nu nanum Nace-san sawac, Law-nung sawac nipisilsilan milakuyt tu niyadu’, demiad han u kala dihdihkuwan kyayu demiad.
居民以台灣原住民族布農族為主，卡那卡那富族、拉阿魯哇族及排灣族次之，地方通行語為卡那卡那富語、布農語，不過卡那卡那富族多數族人都轉用布農語。
niyadu’a tademaw u Ta-wan yungcumin a binacadan u Bunun ku angangngan, Kanakana-hucu, La-a-luwacu atu Pay-wan a binacadan, tada kamu nuheni u Kanakana-hucu, Bunun a nakamuwan, nika Kanakana-hu a binacadan katuud ku pasayday i Bunun a nakamuan ku kamu.
早期稱為蚊仔只社或蚊仔圳社，1920年，大日本帝國臺灣總督府重劃行政區域時，於高雄州旗山郡不置街庄之蕃地有蚊子只社大字，俱源自閩南語中對於卡那卡那富語「Mangacun」的譯寫。戰後根據上述拼音設瑪雅鄉。
yumahida u Win-ce-cese' atu Win-ce-cunse', cacay a malebut siwa a lasubu tusa a bataan a mihcaan, Tadipun tikuo Tawan cuntufu misumad miziwga tu since kitidaan sa, u Ta-kaw Ci-san a niyadu’ caay kaw patiyamay a niyadu’ idaw ku Wunce-cese tabakiay nu sulitan, namakay layakay a nakamuwan tu Kanakana-hu akamu “Mangacun” nu nibabelihan misulit. nikalpacawan tu nikudan nakamuwan anipalecadan tu kumu pangangan han tu Ma-ya niyadu’.
1957年因鄉內的三個聚村分別更名「民族」、「民權」、「民生」，因此改稱三民鄉，由於高雄市亦有同名之三民區等徒增困擾。
cacay a malebut siwa a lasubu lima a bataan idaw ku pitu a mihcaan nina tuluay a niyadu’an singangan sa u Min-cu, Min-cun, Min-sen, sisa pasumad han tu San-min niyadu’, nika i Takaw idaw ku malecaday nu ngangan nu niyadu’u San-min niyadu’ macunus ku lawlaw.
遂於2007年12月10日，該鄉鄉民代表會正式通過採用「那瑪夏鄉」為新鄉名，Namasia是卡那卡那富族傳說中一名拯救全族而犧牲的少年。
itini i tusa a malebut idaw ku pitu a mihcaan sabaw tu tusa a bulad cacay a bataan a demiad, dayhiw nuheni itini mihangen tu matui tu a mala baluhay ni niyadu'an, “Namasia ” Kanakana-hu a nakamuwan idaw ku cacaya a masakapahay mangalay amipalekal tu binacadan kinabakah sa kiya masakapahay tu udip nida.
轄下三村亦分別恢復舊名：「民族 → 南沙魯」（Nangisarʉ）、「民權 → 瑪雅」（Mangacun）、「民生 → 達卡努瓦」（Tangaanua）。
nina tuluay a naniyaduan muliyawaca tu malumanay a ngangan: “ Min-cu→ Nangisarʉ、 “Min-cun → Mangacun”、 “Min-sen→ Tangaanua.
walu walu balad (八八水災)[mikawaway-kalumyiti | mikawaway tu kalumyiti sakatizeng bangu]
在2009年的八八水災中，那瑪夏受到慘重災情。南沙魯里慘遭土石流吞沒，民族國小全毀。位於瑪雅里的民權國小被土石掩埋，民生國小半毀，那瑪夏國中也被土石掩埋。
i tusa a malebut idaw ku siwa a mihcaan tu walu walu a nika baladan, Namasia tawya pihaceng kuni ka tabakiyan nu mabalad. Nan-sa-luli niyadu'an mapelad ku buyu kaydaan nu balad maenep ku niyadu’, Min-cu nu wawaan a cacudadan mausaw kyahaw kaydaan nu nanum mamin maselen ku cacudadan. itida i Ma-ya-li a Min-cun nu wawaan a cacudadan mamin maenep nunikapeladan nu buyu, Min-sen nu wawaan a cacudadan pakiw kuni ka enep atu kaluyuhan, Namasia kuocung han mamin kaydaan nu nikapeladan nu buyu maselen ku cacudadan.
Namasia aadihan tu aidangan (那瑪夏景觀生態)[mikawaway-kalumyiti | mikawaway tu kalumyiti sakatizeng bangu]
那瑪夏鄉一年四季都有其不同的迷人風貌；夏季時，可作森林浴、戲水、賞蝶。
Namasia a niyadu’an nu cacaya a mihcaan sepatay a puu’ sa caaya kalecad nu tataydaan amidang, i lalud han, taneng i sasa nu kilangkilangan mikilalidung muculil, misalama’ tu nunum, miadih tu adipangpang.
到了九月，楠梓仙溪開放垂釣，也可來此欣賞滿山梅花、綻放的聖誕紅，還可參加原住民的慶典活動，是個旅遊的好時機。
katukuh tu siwaay a bulad, Na-ce-sin sawac taneng taydan pacemud tu buting, taneng tayda miadih tu nikacebal nu sakula a baluan, macebalay nu sumanah a sentan-hu’, taneng henay milihida tu nikalimulak nu niyaduay a kawaw, u sakapahay nu tataydaan a midang.
本鄉處處可見鬼斧神工之自然景觀、呷谷、峭壁、奇岩、湍流及平台等特殊景觀。
ninaniyadu’ makaadih kita tu nipakunida hananay a aadihan, diheb, nanggay, masahicaay nu ba’tu, kalikiday nu nanum atu masaenalay a micedekay nu aadihan.
那瑪夏鄉只有一條主要道路（台21線）貫穿全境，居民多由南方的甲仙出入，故由南向北導覽。
Namasia cacay ku tataydaan a dadan “ Ta tusa a bataan idaw ku cacay a sinan
“lakuyten ku niyadu’, niyadu'ay a tademaw makayda nami i timulan nu Cia-sin a tatahekal, sisa makayda i nutipan pasayda i amis amisiwkay.
飛躍世紀大峽谷、呼喚台、樟樹群步道、藏匿噴火龍的三明火、玉打山觀日出、藤苞山、煙水朦朧的龍鳳瀑布、聆聽一溪吊橋的人文歷史、楠梓仙溪野生動物保護區、那次蘭溪保育區、老人溪保育區。
milakuuyd nu seci a diheb, awuywuyan a kitidaan, dakesdakesan a caculilan, caculimekan a mabuwakay a lamal nu San-min lamal, aadihan tu muculalay nu cilal a buyu, teng-paw buyu, mapulapulay nu nanum a Lung-fun cascas, mitengil tu sawac nika pacacuyan a kayakay nu likisi, Na-ce-sen-sawac nu aadupan tu dadiputan a kakitidaan, Na-ce-lan sawc nu dadiputan a kitidaan, Law-zn sawac a dadiputan.
picidekan tu saka silacul tu kakanen (特產)[mikawaway-kalumyiti | mikawaway tu kalumyiti sakatizeng bangu]
mibusi (梅子)[mikawaway-kalumyiti | mikawaway tu kalumyiti sakatizeng bangu]
在民生村中處處可見梅樹，每至臘月，滿山的梅花盛開，雪花片片，煞是好看。而梅子則盛產於春夏季節。
itini i Min-sen niyadu’an hinaadih kita tu langaw nu sakula a kilang, makatukuh tu mihmihcaan tu sabaw tu tusa a bulat, macebal namin nu sakula ku buyubuyuan, mahida u sulda kunika cebal, bangacal sa adihan. u mibusi i sadingsing lalud a puu’an a siheci.
tebu’ (竹筍)[mikawaway-kalumyiti | mikawaway tu kalumyiti sakatizeng bangu]
三民鄉內竹林處處，用麻竹製成的筍乾，風味獨特，頗受日本人喜愛；麻竹的生產季約在八月中旬，採收整支碩大的筍子。
San-min a niyadu’an tanulangaw sa nu sanngiaw, u sangiw ku sapisanga nipawalian a tebu’ , kanamuhan nu Dipu’, kasi tebuan han i waluay a bulad nu teban a buladan, militebu’ satu u tabakiay ku alaen tu tebu’.
ayi’ (愛玉子)[mikawaway-kalumyiti | mikawaway tu kalumyiti sakatizeng bangu]
高雄縣的愛玉子，大都為野生，從九月至翌年的二月是採收期，果實類似青芒果。
Takaw a ayi’, u langaw sananay i hekal, namaka siwa a bulat katukuh tu sakatusa a mihcaan nu tusaay a bulat amipelu'. u heci nida mahida u mangu kuheci.
alupal (甜柿)[mikawaway-kalumyiti | mikawaway tu kalumyiti sakatizeng bangu]
為積極發展具地方特色之農特產品以提昇產品競爭力，由本鄉原住民組成以農業為核心的共同生產產銷班，專業研究，改良生產甜柿。
u sapalekal tu picidekan nikaliwmahan sapalekalaw tu nipalumaan anika sedsedan tu tuud, nina niyadu a yungcumin misakaput tu malukay anikapulung tu sakay liwmah a kaput, mikinkiw tu sakakapah nikaliwmahan, misumad tu ni sakasilacul tu asuay a alupal.
本區種植之甜柿脆度佳、水分多、甜度高、色澤鮮明、外觀美麗，雖種植面積不廣，但因產品品質特佳，知名度廣為流傳，極具發展潛力，本鄉所種植的甜柿以象鼻村為主，面積約30公頃，生產季為10～12月。
nipalumaan tu alupal micidek ku asu’, yadah ku nanum, tada sicedam, masadit ku kulit, bangcal ku paduh, caay ka ahebal ku papalumaan, tada kapah tu ku bangcal, macinam ku katuuday mapasakamu, malahad tu ku ngangan, nipalumaan nina niyadu’ tu alupal han u Sing-pi a niyadu’an ku angagangan, papalumaan han makaala tu tulu a bataan a kubu ku papalumaan, kaduheman han i cacay a bataan katukuh i sabaw tu tusa a bulad ku silaculan.
lupas (水蜜桃)[mikawaway-kalumyiti | mikawaway tu kalumyiti sakatizeng bangu]
依水蜜桃的品種，因採收期不同，又可分為早熟種（早桃）亦稱6月桃、中熟桃（中桃）亦稱7月桃、晚熟桃（晚桃）亦稱8月桃。又因用途不同，可分為鮮食與製罐品種。
yadah ku mahicahicaay a lupas, caay kalecad ku duhem amipelu', idaw ku matabalay a peluan u enemay a lupas han kuyda, teban nu madehemay u pitu a lupasan u pituay a lupasan han, mautangay a maduhemay han u waluay a balat nu lupas han, caay kalecad ku kakanen, idaw ku semsem nanay a mukan, idew ku sasangaan tu pakay kangkangan a lupasan.
本鄉採收的水蜜桃都是鮮食用的 。選購水蜜桃應注意果皮呈現品種特有色澤而有彈性，果實飽滿、成熟度及糖度高、香氣濃者為最佳。
niyaduay anipalumaan a lupas u sasemsemem namin. anumipili’ tu lupas miadihi kita tu paduh nu micedekay a sadit atu nikasibanian, masabiteli' ku heci, maduhemay a heci talakaaw ku sicedam, bangsisa a saneken u sakapahay kuyda sa.