Namasia
Namasia（那瑪夏區）
Namasia a sakuwan ku Kaohsiung. kumud nu kalesakan, 172.33 km². （kalesakan nu linpanti 117.75 km², kalesakan nu pawliwti 38.04 km²）, u kasabinawlan, 3,027 ku tademaw. u kasalumaluma’ sa, 813 ku luma’. i labu nu kasaniyazu’ nu siyang sa, 2,691 ku ingcumin a tademaw. u kasabinawlan, Pakalatu 89% (Bunun, Hla’alua, Kanakanavu) ku kasabinawlan.
u Bunun atu Hla’alua atu Kanakanavu ku sakalaniyazu’.
talakaw tina kakitizaan, maka 500m tu talakaway. tusa ku sa'wac macaliw, u Nacesi(楠梓希) atu Lao-nong-si(荖濃溪). u Bunun binacadan kayadah mueneng itini. i 2009 a mihcaan, walu-walu a balad, yadah ku labades (災害) atu malitemuhay(事故). maenep(淹沒) amin kya niyazu' atu cacudadan, tanu bunak atu nanum i niyazu'.
| likisi asip nu tademaw | ||
|---|---|---|
| mihcaan | asip nu tademaw | ±% |
| 1981 | 2,737 | — |
| 1986 | 2,840 | +3.8% |
| 1991 | 2,885 | +1.6% |
| 1996 | 3,164 | +9.7% |
| 2001 | 3,399 | +7.4% |
| 2006 | 3,491 | +2.7% |
| 2011 | 3,252 | −6.8% |
| 2016 | 3,131 | −3.7% |
| namakaycuwaay(來源): Paykanatalay a pu pulung sausi a cudad | ||
- 2018年4月人口 [1]
- 南沙魯里619人（男330女289）
- 瑪雅里802人（男391女411）
- 達卡努瓦里1718人（男893女825）
nikasa niyaduan ( 部落)[mikawaway-kalumyiti | mikawaway tu kalumyiti sakatizeng bangu]
Namasia mala 3 a cuwen atu 4 niyazu’. tina 4 a niyazu’sa, Nangnisalu（南沙魯部落）, Maia/Mangacun/Mangacun（瑪雅部落）, Takanua /Takanua（達卡努瓦部落）, Masinghalan（瑪星哈蘭部落）.那瑪夏區Namasia
那瑪夏區（卡那卡那富語、布農語：Namasia），是中華民國高雄市的一個市轄區，位於高雄市東北半葉西北部，東鄰桃源區，西鄰臺南市南化區，北接臺灣省嘉義縣大埔鄉、阿里山鄉，南連甲仙區。
Namasia (Ka-na-ka-na-fu a kamu, bunung a kamu: Namasia), u Cung-hua minkuo (中華民國) Ta-kaw (高雄巿) nu cacaya a kakitidaan, itida i Ta-kaw nu wali amis nu bangkiwan a dadipisan nutipan amisan a niyadu’an, wali sibiyaw tu Taw-yun a niyadu’, nutipan sibiyaw tu Ta-na Na-hua niyadu’, amisan han mitules tu Ta-wan Cia-i’Ta-pu niyadu’, Ali-san niyadu’, timul malalitin tu Cia-sin niyadu’.
地處高雄市東北部之山岳地帶，面積排名高雄市次大。
kitidaan i Ta-kaw nu wali amissan u satabakiay nu buyubuyuan, u sakatusa nu ahebalay nu Ta-kaw.
那瑪夏區地處玉山山脈之上，地勢高聳崎嶇，全區海拔均高於500公尺。
Namasia a niyadu’an a kakitidaan i I’san nu pabawan, talakaw nu buyu’sangangiwngangiwsa, pulung nu talakaw han lima a lasubu a kunce ku talakaw.
高屏溪兩大源頭楠梓仙溪、荖濃溪流貫區境，氣候上屬暖溫帶氣候區。
Ta-kaw Hi-tu nina tusaay a tatangahan nu nanum han i Nace-san sawac, Law-nung sawac tuni pimisilsilhan pasayda i labu nu niyadu’, demiad hantu kala dihdihkuwan kyayu demiad.
居民以台灣原住民族布農族為主，卡那卡那富族、拉阿魯哇族及排灣族次之，地方通行語為卡那卡那富語、布農語，不過卡那卡那富族多數族人都轉用布農語。
niyadu’a tademaw han u Ta-wan yungcumin a binacadan u Bunun ku angangngan, Kanakana-hu a binacadan, La-a-luwa binacadan atu caayay ka hacicaay nu Pay-wan a binacadan, tada kamu nuheni sa u Kanakana-hu a kamuwan, Bunun a nakamuwan, nika Kanakana-hu a binacadan katuud ku pasayday i Bunun amusakamu tu nakamuwan nu heni.
likisi (歷史)[mikawaway-kalumyiti | mikawaway tu kalumyiti sakatizeng bangu]
早期稱為蚊仔只社或蚊仔圳社，1920年，大日本帝國臺灣總督府重劃行政區域時，於高雄州旗山郡不置街庄之蕃地有蚊子只社大字，俱源自閩南語中對於卡那卡那富語「Mangacun」的譯寫。戰後根據上述拼音設瑪雅鄉。
yumahida u Win-ce-ce niyadu’ kiya Win-ce-a niyadu’an, cacay a malebut siwa a lasubu tusa a bataan a mihcaan, u Dipun i Tawanay a sakakaay nu mikawaway misapatas aca tu kakitidaan, u Ta-kaw Ci-san a niyadu’caay kaw u patiyamay a niyadu’an nika idawsa ku Hua-na-liaw a cacay nu tabakiay nu sasulitan, namakay layakay a nakamuwan nu Kanakana-hu anakamuwan “Mangacun”. tuni kalpacawan tunakamuwan anipalecadan nu kumu tu sapangangan tu Ma-ya niyadu’.
1957年因鄉內的三個聚村分別更名「民族」、「民權」、「民生」，因此改稱三民鄉，由於高雄市亦有同名之三民區等徒增困擾。
cacay a malebut siwa a lasubu lima a bataan idaw ku pitu a mihcaan nina tuluay a niyadu’an singangansa u Min-cu, Min-cun, Min-sen, sisa pasumad han tu San-min niyadu’, itini i Takaw idaw ku sakalecad nu ngangan nu niyadu’u San-min niyadu’matalaw macunus kuyu lawlaw.
遂於2007年12月10日，該鄉鄉民代表會正式通過採用「那瑪夏鄉」為新鄉名，Namasia是卡那卡那富族傳說中一名拯救全族而犧牲的少年。
sisa itini i tusa a malebut idaw ku pitu a mihcaan sabaw tusa a bulad pulu’a demiad, u dayhiw nuheni itini i dayhiwan palima’mala tatengaay tu “Namasia niyadu’”u baluhay tu a niyadu’an, Namasia u Kanakana-hu a nakamuwan sa idaw ku cacaya a masakapahay mangalay amipalekal tu binacadan kinabakah sa kiya masakapahay tu udip sa kunakamuwa.
轄下三村亦分別恢復舊名：「民族 → 南沙魯」（Nangisarʉ）、「民權 → 瑪雅」（Mangacun）、「民生 → 達卡努瓦」（Tangaanua）。
nina tuluay a naniyaduan muliyawaca tu malumanay a ngangan: “ Min-cu→ Nangisarʉ、 “Min-cun → Mangacun”、 “Min-sen→ Tangaanua.
walu walu balad (八八水災)[mikawaway-kalumyiti | mikawaway tu kalumyiti sakatizeng bangu]
在2009年的八八水災中，那瑪夏受到慘重災情。南沙魯里慘遭土石流吞沒，民族國小全毀。位於瑪雅里的民權國小被土石掩埋，民生國小半毀，那瑪夏國中也被土石掩埋。
i tusa a malebut idaw ku siwa a mihcaan tu walu walu a nika baladan, Namasia tawya micidek kuni katabakiyan nu nanum mabalad itawya. Nan-sa-luli hantu mapelad ku buyu maenep kya niyadu’. Min-cu nu wawaan a cacudadan mausaw kyahaw nu nanum mamin maluyuh kuyu cacudadan. itida i Ma-ya-liay a Min-cun nu wawaan a cacudadan mamin maenep nunikapeladan nu buyu, Min-sen nu wawaan a cacudadan han pakiw kuni ka enep atu kaluyuhan, uyda u Namasia kuocung han mamin kaydaan nuni ka peladan nu buyu atu nanum mamin amaenep.
Namasia aadihan tu aidangan (那瑪夏景觀生態)[mikawaway-kalumyiti | mikawaway tu kalumyiti sakatizeng bangu]
那瑪夏鄉一年四季都有其不同的迷人風貌；夏季時，可作森林浴、戲水、賞蝶。
Namasia a niyadu’an nu sepatay a puu’caay namin kalecad ku tataydaan atu aadihan, i lalud han, taneng i sasa nu kilangkilangan anim kilalidung muculil, misalama’tu nunum, miadih tu adipangpang.
到了九月，楠梓仙溪開放垂釣，也可來此欣賞滿山梅花、綻放的聖誕紅，還可參加原住民的慶典活動，是個旅遊的好時機。
katukuh tu siwaay a bulad, Na-ce-sin sawac taneng a taydan pacemud tu buting, taneng a taydan miadih tunikacebal nu sakula i buyubuyuan, tunika cabal nu sumanah a sentan-su’, taneng henay amilihida tunika limulak nu niyaduay a kawaw, u sakapahay nu aaidangan a tataydaan a bulad
本鄉處處可見鬼斧神工之自然景觀、呷谷、峭壁、奇岩、湍流及平台等特殊景觀。
ninaniyadu’han tu nunipakunida sananay a aadihan, diheb, nanggay, masahicaay nu ba’tu, kalikitay nu talawadaw atu masaenalay a masahicahicaay a aadihan.
那瑪夏鄉只有一條主要道路（台21線）貫穿全境，居民多由南方的甲仙出入，故由南向北導覽。
Namasia cacay ku tataydaan a dadan “ ta tusa a bataan idaw ku cacay a sinan
“mamin a kaydaan kya niyadu’, tademaw numa namakaydaay i timulan a Cia-sin a tatahekalan, sisa namakayda i nutipan pasayda i amis ku aadihan nu sakatineng numita tu dadadadadan.
飛躍世紀大峽谷、呼喚台、樟樹群步道、藏匿噴火龍的三明火、玉打山觀日出、藤苞山、煙水朦朧的龍鳳瀑布、聆聽一溪吊橋的人文歷史、楠梓仙溪野生動物保護區、那次蘭溪保育區、老人溪保育區。
tungduhay nu seci a diheb, a uyuyan a kitidaan, dakesdakesan a caculilan, caculimekan a mabuwakay a lamal nu San-min lamal, aadihan tu muculalay nu cilal a buyu, teng-paw buyu, Lung-fun cascas, mitengil tu sawacay nuni pacacuya a kayakay nu likisi, Na-ce-san-sawac nu aadupan tu nidiputan a kakitidaan, Na-ce-lan sawc nu dadiputan a kitidaan, Law-zn sawac a dadiputan.
picidekan tu saka silacul tu kakanen (特產)[mikawaway-kalumyiti | mikawaway tu kalumyiti sakatizeng bangu]
mibusi (梅子)[mikawaway-kalumyiti | mikawaway tu kalumyiti sakatizeng bangu]
在民生村中處處可見梅樹，每至臘月，滿山的梅花盛開，雪花片片，煞是好看。而梅子則盛產於春夏季節。
itini i Min-sen niyadu’an hinaadih kita tu langaw nu mibusi nu a kilang, makatukuh tu mihmihcaan tu cacaya a bulat, buyubuyuan nu mibusi mabitelak namin ku balu, mahida u sulda kunika cebal, bangacal sa adihan. Kuni kasi hecian nu mibusi sa. i sadingsing lalud a puu’ ku aalaan a demiad.
tebu’ (竹筍)[mikawaway-kalumyiti | mikawaway tu kalumyiti sakatizeng bangu]
三民鄉內竹林處處，用麻竹製成的筍乾，風味獨特，頗受日本人喜愛；麻竹的生產季約在八月中旬，採收整支碩大的筍子。
San-min a niyadu’an tanulangawsa nu sanngiaw, u sasangiw han taneng papacikahan amisanga tu nipacikahan tu tebu’ , micidek ku asu’, kanamuhan nu Dipu’, tunikasi tebuan han i waluay nu taban a bulad aidaw tawya amilitebu’, anu mitebu’satu u tatabakiay ku alan tu tebu’.
ayi’ (愛玉子)[mikawaway-kalumyiti | mikawaway tu kalumyiti sakatizeng bangu]
高雄縣的愛玉子，大都為野生，從九月至翌年的二月是採收期，果實類似青芒果。
Takaw a ayi’, u langaw sananay, namaka i siwa a bulat katukuh i sakatusa a mihcaan nu tusaay a bulat amsiwkace. u heci nida mahida u mangu kuheci.
alupal (甜柿)[mikawaway-kalumyiti | mikawaway tu kalumyiti sakatizeng bangu]
為積極發展具地方特色之農特產品以提昇產品競爭力，由本鄉原住民組成以農業為核心的共同生產產銷班，專業研究，改良生產甜柿。
u sakalalul tu sapalekal niyaduay a nikawawan tu nuuma’hay a tuud sapalekalaw tunu nipalumaan anika silaculan tu tuud, nina niyadu’ay a yungcumin misa kaput tunu malukay anikapulung tu sakay liwmah a kaput, mikinkiw tu sakakapah misumad tuni kasi laculan tu asuay a alupal.
本區種植之甜柿脆度佳、水分多、甜度高、色澤鮮明、外觀美麗，雖種植面積不廣，但因產品品質特佳，知名度廣為流傳，極具發展潛力，本鄉所種植的甜柿以象鼻村為主，面積約30公頃，生產季為10～12月。
nipalumaan tu alupalan micidek ku asu’, yadah ku nanum, tada sicedam, masadit ku kulit, bangcal ku paduh, amica kuni ka adidi nuni palumaan, micidek ku kapah nu bangcal atu sicedam nu asu’, macinam ku katuu satu ku matinenga nu katuuday, sisa malahadtu ku ngangan, nipalumaan nina niyadu’tu alupal han i Sing-pi a niyadu’an ku angagangan, tulu a bataan a kubu kuni palumaan tu alupala, kaduheman han i pulu’a bulad katukuh i sabaw tusa a bulad ku kaka silaculan.
lupas (水蜜桃)[mikawaway-kalumyiti | mikawaway tu kalumyiti sakatizeng bangu]
依水蜜桃的品種，因採收期不同，又可分為早熟種（早桃）亦稱6月桃、中熟桃（中桃）亦稱7月桃、晚熟桃（晚桃）亦稱8月桃。又因用途不同，可分為鮮食與製罐品種。
yadah ku mahicahicaay a lupas, caay kalecad kuni ka duhem, idaw ku matabalay amaduhemay a lupas han u enemay a lupas han kuyda, nu pituay a maduhemay nu lupas han u pituay a lupas han, nu waluay anikaduhem han u waluay a lupas han, caay naming kalecad ku kakanen idaw ku semsem hananay a mukan, idew ku sasa ngaan tu pakay kangkangan a lupasan.
本鄉採收的水蜜桃都是鮮食用的 。選購水蜜桃應注意果皮呈現品種特有色澤而有彈性，果實飽滿、成熟度及糖度高、香氣濃者為最佳。
niyaduay anipalumaan tu lupas usasemsemem namin. anumipili’tu lupas han piadihi tu kakanen atu caaya kaw kakanen, piadihi tu pudac atu kakanen, anu bngacal ku kulit sibaniay a pilian, mabiteli, maduhem atu tada’sicedam, bangsisa a saneken u sakapahay kuyda anipilian sa.