Nansutan

makayzaay i Wikipitiya

Nan sutan nu kanatal “Republic of South Sudan” pulung nu ngangan sa timulan a sutan “South Sudan” nu Huycu amisan tu nuwalian odaw kiya ienalay nusubal a kanatal, nayi tusa malebut sabaw cacay amihcaan u sutan patideng midacacay tu kanatal nu heni.

南蘇丹共和國(英語:Republic of South Sudan),通稱南蘇丹(英語:South Sudan),是非洲東北部一個內陸國家,2011年從蘇丹獨立。

nuwalian sa u Yisupiya, timulan sa u Kangku akanatal, Kenya atu Ukantan, nutipan sa Cunghuy a kanatal, nuamisan sa u Sutan.

東面是衣索比亞,南面是剛果民主共和國、肯亞和烏干達,西面是中非共和國,北面是蘇丹。


pasu salengacay a sauwac mala ahebalay a Sute a lanulanuan. ayda u ngangan nu katanal satabakiay a maci u cupa, anu mahica alimaden kuna tabakiay a tukay i Lamusayl hananay. ayda timulan Sutan atu Sutan upala nuheni naw nu Ayci nu Muhanmute aliwang a misakaku, nadikudan sa malaingaymikuwanay a sutan, cacay siwa lima enem amihcaan Sutan mapulunga a kanatal misakaku palekal mala masacacayay, paulica itimilan cacay a bataan akiyidaan ku kakuwanan.

包含白尼羅河所形成廣闊的蘇德沼澤。目前首都是第一大城市朱巴,未來計畫將遷都到位置較居中的拉姆塞爾。現代南蘇丹與蘇丹共和國的領土原為埃及的穆罕默德·阿里王朝佔據,後來成為英埃共管蘇丹,1956年蘇丹共和國獨立後成為其一部分,被劃分為南部10省。


sayaway namalpacaw nadikuda sa, usutan timilay i cacay siwa pitu tusa amihcaan uheni tu kumikuwanay.sakatusa nu heni malpacaw sa nayi cacay siwa walu tulul anihcaan mabakuhac, katukuh tusa malebut masasulit kiyu”mamin pasakaphen aulic”, palekal sat u timulay a sutan nu sihu.

第一次蘇丹內戰後,蘇丹南方於1972年至1983年得到自治。第二次蘇丹內戰於1983年爆發,至2005年簽署《全面和平條約》,成立蘇丹南方自治政府。

Tusa malebut cacyidaw kucacay timulay a sutan misingkiw kuheni malakuwit ku lasubu nu siwa walu nu walu tulul a pasintu malakuwit macabas, timulay a kanatal nay i tusa malebut sanaw cacay idaw ku cacay nu mihcaan pituay abulad siwaay ademiad malingatu masacacay tu kuheni u kanatal tu, idaw ku tululbataan a kanatal nu sakakaay atu sihu nu dayhiy milabu tuni kasacacau nu heni milisin tu lingatu akanatal mihapiyu i katuuday a kanatal, umapulungay nu kanatal abanti ci panciun milihida tu milab utu nu kasacacay patideng,

2011年,南蘇丹獨立公投以98.83%通過,南蘇丹共和國於2011年7月9日0時宣告獨立,有30個國家的國家元首或政府代表參加南蘇丹共和國的獨立慶典儀式,聯合國秘書長潘基文也參加了成立儀式。

tusa malebutsabacacay idaw ku cacay amihcaan timilay asutan tatengaay tu milab utu mapulungay tu kanatal mala mapilungay tu nu kaput.

2011年7月14日南蘇丹共和國正式加入聯合國成為聯合國會員國。


aydasa misanu huycu amasakaputay nu mapulungay,nu timulan a huycu mapulungay umalecaday a masakaputay nu kanatal.tusa malebut sanatusa amihcaan pituay abulad, idaw ku nikasasulit tu zenaywa mapulunay a sapisaeteng, timula ayansuyan masacacay tu misiteked tu nika idaw henay ku kalepacaw nu heni masasuadahenay sawsawni masasutiik, tesa malebut sabaw tu sepat nu nadukuda u sa nayay ku icelang a kanatal umasukipay a kanatal ku heni, sausien nu maminay akanatal u satalakaway tu kuheni.

目前也為非洲聯盟、東非共同體等組織的成員國。2012年7月,簽署了日內瓦公約。南蘇丹獨立之後仍然有激烈的內部衝突,2014年以後在脆弱國家指數(前身為失敗國家指數)的評分一直是全球最高。

idaw ku muwanikay sakamu sa , nadikudan nu timilay asutan malecad tu tayniyan nu binacadan amisawacu amicalilaw, kiyu malepacaw kuheni tu u lalabu, utatucekan sa caypiales tu tademaw pasu masasupatay caypacayi ku binacadan kiyu masasu adatu masasupacuk.

有分析指出,南蘇丹獨立後遭受了種族暴力,並經歷了內戰,其特點是侵犯人權,包括各種種族屠殺和衝突。

Ukatuuday i tusa malebut sbatululamihcaan katukuh tusa malebut tusa ademiad tinatukian cay kasatedep kuni kalepacaw nuheni mupatay tu sinbykisay itawya masaseset masasypatay malepacaw, u sakakaay nuheni ci salwa.cil.mayaltite atu ci like.macal masasukapah idaw ku sudang amapulung, amusakaput tu mapulungay asihu, paayaw tu kadihiyan a talumaay a binacadan apadada pataluma.

各方在2013年至2020年2月22日期間殺害記者且當時相互競爭和戰鬥的領導人薩爾瓦·基爾·馬亞爾迪特和里克·馬查爾達成了團結協議,組建了聯合政府,為難民回國鋪平了道路。

utademaw nu timulay asutan namakayniay namin i nikelu atademaw a nikasakaput,upulung nu tademaw u sabaluhay akanatal nu kitakit wawahenay, umihca sa caynamin pakaala tu sabaw tu walu ku mihcaan.

南蘇丹人口主要由尼格羅人組成,在人口統計上屬於世界上最年輕的國家,大約有一半不到18歲。

Katuuday abinacadan misiziya tu ciwlu atu kakawsan nuheni alisin inakanatal sa unu huycu akapulung, nutimulan mapulunga ku udip, usihu pacakat tu mikuwanay, wida u zunaywa nikasasulit kududucen a masasucabay a kanatal

大多數居民信奉基督教或各種土著信仰。該國是聯合國會員國、非洲聯盟、東非共同體、政府間發展管理局並且是日內瓦公約的締約國。


Katukuh ayda tusa idaw kusiwa nu mihcaan,u Nansutan isabaluhayay nu mulung a Kanatal nu kitakit pakatineng tu daesu nikaudip sa u sadikuday kuheni nu sayaway, upulung nu cikiw kapahay tu atudi sa sadikuday tu usakatulu , iAmilika masadepay a sipakalisiw sa usadawmiay a kanatal nisausi nu kanatal usakasepat.

截至2019年,南蘇丹在最新的聯合國世界幸福報告中排名倒數第1 ,在全球和平指數上排名倒數第三,在美國和平基金脆弱國家指數上排名第四。

Nansutan upala nu heni makaala tu enem idaw ku tusa aemang kilu,nu amisan sa mutules tu sutan, timulan sa u yisupiya, nuwalian sa mutules tu kenya,ukanta,kangku kiwsatu kanatal, nutipan sa mutules tu cunghuy kiwsatu kanatal.

南蘇丹佔地近62萬平方公里,北接蘇丹,東接衣索比亞,南接肯亞、烏干達、剛果民主共和國,西接中非共和國。

Nansuta kitidaan tu amis balay cikiw nu amis atu cacay bataan abalat nukeliw pasaytimul “ungangan nukanatal sa Cupa tini I amis nu balat cacay bataan a tu” ukitidaan sa masa caledesay hinaudad, lutulutukan atu lanulanu’an masahida.

南蘇丹大致位處北緯10度的緯線以南(首都朱巴位於北緯10度),地形以熱帶雨林、草原及沼澤為主。

Nasutan akitidaan mihcaan nu udad sa enem alasubu katukuh tusa a malebut kuli sa, tumihmihcaan limaay katukuh teki’ abulad u udaudadan apuu’, namakayni i sanglacay nilu a sauwac micaliway tini, usakayakay adidi, hatida u cacay aemang tulu amalebut ni bung cacay, namakayni i ukanta atu yisupiya tu ababaladan, malalikeluh tini.

南蘇丹地區全年雨量由600至2,000公厘不等,每年的5到10月為雨季,由於白尼羅河流經本區時,坡度特小,只有一萬三千分之一,故來自烏干達及衣索比亞兩方面的洪水,行抵本區。

ukalamkam nu likid nu nanum mahaymaw, anu tabaki sa malakalak, masa lanulanu’an kiyu idaw ku ---sute a lanulanu’an, tiniay a lumeniay atademaw “Nilotic people” nuayawan nu udad malimad tu kuheni taydai talakawat a pala, muhalhal tu nikaalac nu nanum, kiya pakayda talakaway taydan Iilis nu sauwac atu sinanumay akitidaan ku heni.

流速轉緩,大為氾濫,形成一大片沼澤──蘇德沼澤,當地的尼羅族黑人(Nilotic people),均在雨季前即行遷居於高地,必待洪水退去,他們才再由高地遷往河岸或有水的窪地區。

Nilu lumeniay atademaw malik pahabay tu katalalan, nikaluk sa u buksu,kalitang,tubah,balaysan,cema,kubkub,tipus,wadayan atulami’, pahabay tu katalan ku katuuday,nayay ku kilakilangan, pangkiw nu mihcaan makedal, kiyu utiih a pahabay tu cacanan. kiyu Nansutan utatelungan a sinilacul, dumasa, yadah ku buting.

尼羅黑人半農半牧,農業以木薯、花生、甘藷、高粱、芝麻、玉米、水稻、豇豆、豆類及蔬菜為主, 牧業以牛最為重要,因本區樹林尚少,並有半年乾旱,均不利於采采蠅在此發育。故南蘇丹為重要的牛產地,此外,魚產亦多。

usinziya

宗教[編輯原始碼][mikawaway-kalumyiti | mikawaway tu kalumyiti sakatizeng bangu]

tucek a sapamata “ciwlu atu nansutan ayiselan. Nansutan tucek asapizinziya nu ciwlu atu huanlilun hananay, tatudung tu yiselan nu sutan cay kalecad.

主條目:基督教和南蘇丹伊斯蘭教

南蘇丹主要是信仰基督教和泛靈論,與主要是信仰伊斯蘭教的蘇丹不同。