Nanzhuang

makayzaay i Wikipitiya
Nanzhuang(南庄鄉)

Nanzhuang(南庄鄉)

Nanzhuang(南庄鄉)a sakuwan ku Miao-li. kumud nu kalesakan, 162.03 km². (kalesakan nu lin-pan-ti 95.59 km², kalesakan nu paw-liw-ti 26.55 km²), u kasabinawlan, 2,462 ku tademaw. u kasalumaluma’ sa, 917 ku luma’. ilabu nu kasaniyazu’ nu siyang sa, 1,655 ku cumin a tademaw. u kasabinawlan, pakalatu 67% (Say-si-yat, Atayal) ku kasabinawlan. u Say-si-yat atu Atayal ku sakalaniyazu’.

nikasakuwakuwan[mikawaway-kalumyiti | mikawaway tu kalumyiti sakatizeng bangu]

Nanzhuang(南庄鄉)mala siwa a cuwen atu sabak lima ku niyazu’. kina sabaw lima a niyazu’sa, haba(大屋坑部落), kaehkaba, oS(馬果坪部落), Sasasezeman(東江新邨部落), tamayo’an(大湳部落), batbato’an(二坪部落), kahkahoe’an(八卦力部落), ray’in(蓬萊部落), haboeh(大窩山部落), Ciupus(鹿山部落), Sinpitu(鹿湖部落), P’anoh(鹿場部落), rareme:an(向天湖部落), hororok(鵝公髻部落), walo’(瓦祿部落), Raysinay(石壁部落).

Nanzhuang(南庄鄉)[mikawaway-kalumyiti | mikawaway tu kalumyiti sakatizeng bangu]

https://zh.wikipedia.org/wiki/%E5%8D%97%E5%BA%84%E9%84%89_(%E5%8F%B0%E7%81%A3)

南庄鄉(臺灣客家語四縣腔:namˇ zongˊ hiongˊ;海陸腔:nam zongˋ hiongˋ;賽夏語:pinSa'o:ol ),是台灣苗栗縣轄下的一個鄉。

Nanzhuang (南庄鄉), "Taywan a ngayngay sepat ku ngalngal nuheni “namˇ zongˊ hiongˊ ”Ha’lu a ngalngal han “nam zongˋ hiongˋ”Saysyat  a kamu han “pinSa'o:ol” u Taywan nu Miaw-li a niyadu'an.

位於苗栗縣東北部,南邊為泰安鄉,西南為獅潭鄉,西北為三灣鄉,東北至東分別為新竹縣峨眉鄉、北埔鄉及五峰鄉,全鄉屬於中港溪流域的源流區。

itida i Mai-li kin wali amisan, timulan u Tai’an niyadu', nutipan timulan u Shi-tan niyadu', nutipan amisan u San-wan niyadu', wali amisan katukuh i wali u Sincu-kin E’ma a niyadu'an, Pai’pu niyadu’ atu Wu-feng niyadu', pulung nu niyadu’ u Cunkan sauwac kasilsilan nu anganganan a kapulungan nu misilsilay nu nanaum.

鄉內居民頗為多元,以客家人為最多,其次為原住民、外省人及福佬人。全鄉均納入參山國家風景區範圍內鄉名。

niyadu'ay a tademaw malalamel ku yadah, u ngayngay ku saka tuuday, kilul u yuncumin, hulam atu hulaw a tademaw. pulung nu niyadu'ay a tademaw milihidan namin tu Sen-san nu kanatal a aidangan a niyaduan.

南庄鄉以鄉治所在地,也是全鄉最大聚落的南庄而命名。

Nanzhuang(南庄鄉) u niyadu’ han u niyadu’ a kitidaan, u satabakiay nu niyadu'ay a kapulungan nu tademaw a Nanzhuang han ku nipanganganan.

南庄聚落古名「南莊」,係因位於較早開發的田尾莊之南而得名,日治時期始改名南庄,二戰後改為南庄鄉。

Nanzhuang(南庄鄉)niyadu’ sumamad a ngangan u “Nanzhuang”, nu tawyaay namatabal misapatas tu Tanwi nu timulan a kasingangan, kadipunan han sumad han tu “Nanzhuang”, nika tusaan anikalepacawan sumad han tu Nanzhuang.

有別於其他鄉鎮,二戰後日本行政區中的「街」改為鎮,「庄」則改為鄉;例如頭份街改為頭份鎮,公館庄改為公館鄉;但由於南庄僅二字,因此僅短暫改為南鄉,不久旋即保留庄字,成為南庄鄉。

mipicidek tu nutaw a niyadu', ni kalepacawan satu nikudan sin-cen-ci nu “dadan” sumad han tu “ niyadu”, tinaku sa Tuofun’ patiyamay sumad han Tuofun niyadu’, Kunkuang kitidaan sumad han tu Kunkuan niyadu’, nika Nan-cun tusa ku sulit, sisa apuyu’ kunisumada tu Na niyadu’,caay ka tenes liwnanhan ku Cun a sulitan, mala Nanzhang niyadu' han tu.

sakaudip (經濟)[mikawaway-kalumyiti | mikawaway tu kalumyiti sakatizeng bangu]

南庄鄉的一級產業以農業為主,主要作物則隨時代演變而有所不同。早期作物以水稻糧食為主。

Nanzhuang(南庄鄉)u saka liwmah ku anganganan, nikalukan kilul sananay tu zitay a masumad. yu sumamad u tipus ku sakay anika liwmahan.

後來以桂竹筍、香菇、高冷蔬菜、一葉蘭、金花石蒜等蔬菜及花卉為大宗,近年來則逐漸興起休閒農業。

kilul satu u sangiaw, budu’, buyubuyu'an a lami’, eyalan, cinhuase-suan sa u lamin atu balu ku sayadahay, ayda hantu haymaw sa malatataydaan tu ku caaya kaluki a umah.

漁業方面因深處內陸,僅有少量鱒魚等高冷魚類的養殖戶。林業方面因政府近年來採取育林政策,故著重於森林資源的保護,主要物種為杉木、油桐、桂竹等。

sakaybuting hantu tada i labu tu nu buyu', uyda tu acacay u cuwan atu sakay talakaway nu cu'detay a buting nu pahabaya. sakay kilangkilangan han u sifu mipadang hican paluma tu kilang a kawaw sa, sisa idaw kuni pasibalucu' sakay kilangkilangan amidiput, tada papalumaan han u hinuki, wutun, sangiaw sa.

在二級產業方面,民國40、50年代之採煤礦業曾盛極一時,鄉內的煤礦公司曾多達20餘家,礦工人數達上萬人。

sakatusa a kakawaw han, namaka mikuku sepat a bataan, lima a bataan a mihcaan mikutkutay tu mekun mapalekal i tawya, i labu nu niyadu' yadah ku patidengay tu mekun a kuse'an makaala tu tusa ku pina a bataan nu lalumaan, mikuliay makaala tu emang a tademaw ku mikuliay.

其後因開採成本太高,無法與進口煤競爭,均已停業。由於境內多山,平地面積不足,交通又不方便,不利於製造業的發展。

nikudan satu mikutkutay a kawaw tada talakaw tu ku aca, ahican atu namaka hekalay nu kanatal a masasetset, saluimeng satu nai’ ku kawaw. tada yadahtu ku buyu itini, enalay a lala' caay kataneng, caayaca kakapah ku caculilan, hican kya haw misakapah tu kakakulian anikalahatan.

全鄉最大的工廠為位於東村的大安電業,員工數僅約70人;較具規模者尚有同村的吉豐造紙、田美村的良營電子等。其餘的工廠多為在地農產品的加工廠,規模都很小。

satabakiay nu kakulian i niyadu' i duncun a Taan tenyi’, mikuliay a tademaw han pitu a bataan ku mikuliay, kapahay nu kakulian itida i niyadu a Cifun kamikuzyu, Tanme niyaduay a laning tance sa. duma satu a kakulian u nikaliwmahan tu anikasilaculan tu sakay cancanana a kakulian, caay kaw tabakiay namin.

在三級產業方面,以日常生活所需的零售及居家商業服務為主。近年來,南庄獨特的人文地理及原住民文化受到關注,加上地方政府透過舉辦大型活動的促銷,儼然已成為苗栗縣的觀光重鎮,也因此發展出多元化的觀光產業。

sakatulu a kakawawan han, u sakasiduma sananay nu sakaudip numita a kakawawen atu sakay luma’an a mamidipu tu kakawawen. aydahantu a mihcaan, picidekan nu Na-cun a sakay tademaw nu kitidaan atu yuncumin a lalangawan katuud ku masemelay, macunus nu nipipadang nu sifu sikawaw tu tabakiay a sapacakay, hida satu mala Maili a tataynian a midang. sisa hidasatu patinaku tu yadahay nu tataydaan amidang.

lalangawan Nacun iyubin (文化資產 南庄郵便局)[mikawaway-kalumyiti | mikawaway tu kalumyiti sakatizeng bangu]

文化資產包括有形文化資產(古蹟、歷史建築)、無形文化資產(民俗及有關文物、傳統藝術)及文化景觀。

lalangawan idaw ku idaay nu lacu tu lalangawan “liwan nu namaka babalaki, likisi a nisangan tu luma’” caaya kaadih nu lalangawan “ naayaway a palaw atu atu tuud, laylay a daduducan nu nalimaan” atu lalangawan a aadihan.

依據苗栗縣政府國際文化觀光局告布的資料,在有形文化資產方面,南庄鄉原登錄有3項歷史建築(南庄郵便局、林務局南庄鄉大同路宿舍及林務局南庄鄉東村宿舍)、一項民俗及有關文物。

sakamusa Miawli-kin paykanatal a lalanawan nu kunkun-ceu nipihapu a tuud, idaway nu maadihay anikasilaculan nu lalangawan han, Nacun niyadu’ idaw ku nipitukiyan tu tuluay nu likisi anisangaan tu luma’ ”Nacun iyubing, Lin-wu-ci Nanzhuang niyadu' tatun sikusia’ atu Lin-wu-ci Nanzhuang niyadu' tuncen sikusia’ ”cacay ku min-su atu idaw ku cancanan a tuudan aadihan.

於2014年4月29日,林務局2項歷史建築公告合併,名稱變更為「南庄鄉林務局東村宿舍群」。

i tusa a malebut cacay a bataan idaw ku sepat a mihcaan sepat a bulad tusa a bataan idaw ku siwa a demiad, Lin-wu-ci idaw ku tusaay nu likisiay anisangaan tu luma’ mihapuy tu apulungen sa, a sumaden ku ngangan sa u “Nanzhuang lin-wu-ci tun-cun sikisiw sa’”.

南庄郵便局位於南庄街區,為苗栗縣歷史建築十景之一,於2003年10月23日公告為歷史建築。

Nacun iyubin itida i Nacun patiyamay a niyadu'an,u Miawli-kin likisi anisangan tu cacaya a bataan nu cacaya a aadihan, i tusa a malebut idaw ku tulu a mihcaan cacay a bataan a bulad tusa a bataan idaw ku tulu a demiad mihapu tu likisi anisangaan kinaluma’ sa.

後方原有局長宿舍,因損壞嚴重,僅保留基座供後人認是日式建築的基礎配置。

nikudan naw sikusia nu sakakaay nu iyubin, tada pihaceng tu kunika pecian, u tektek satu ku liwan tu sapaadih tu u nisangaan nu kadipunan kuni tu sapasubana’ tu katuuday.

南庄郵便局創設於臺灣日治時期的明治三十三年,為三等郵便局,正式全名是「南庄郵便電信局」。

Nacun iyubin kalingatuan i Tawan kadipunan a mice tulu a bataan idaw ku tulu a mihcaan, u satulu nu nganganan a iyubin, tada ngangan han u “Nacun iyubin tansinci”

但原有建築在昭和十年毀於地震,之後重建現存廳舍建築。該建築公告為歷史建築後進行整修,於2005年完工。

nika kaidawan nikasiluma’ han i caw-he cacay a bataan a mihcaan malekep nu lelenan, sisa nikudasatu pabaluhayaca patideng tu luma’. nipatideng tu luma’ mihapu tu nu likisi anisanganan tu luma' mamisumad, i tusa a malebut idaw ku lima a mahamin a mahedek amasanga’.

Sen-tan-fu Pas-ta’ai (向天湖巴斯達隘)[mikawaway-kalumyiti | mikawaway tu kalumyiti sakatizeng bangu]

巴斯達隘(Pas-ta'ai)又稱矮靈祭,是原住民賽夏族的傳統祭典,每2年舉行一次,時間在收穫後的月圓前後。

Pas-ta’ai u ay’-lin-ci,u yuncumin Saisiyat a dayday nu lisin, tusaay sa a mihcaan asikawaw tinalisinan, katukuhan tu pilangecan nu nika mulmul a bulad kya sikawaw tinalisinnan.

祭典依賽夏族分布範圍而區分為南祭場及北祭場,前者在南庄鄉向天湖舉行,後者則在新竹縣五峰鄉大隘舉行。

lisin nu Saisiyat u niyadu' ku situngusay malatusa u timulan atu amisan ku sasalisinnan, timulan han i Nanzhuang Sintin-fu asikawaw, amisan han itida i Sincu-kin nu Wufeng Tai’ asikawaw tu lisin.

從前的巴斯達隘屬於族人高度私密性的儀式,不容許非親友的平地人參加。近年來由於政府單位與民間人士的介入,加上大眾傳播媒體報導,已逐漸失去神秘感。

sumamad u Pa-se-tai’ a binacadan u madimel asikawaw tina lisinan, caay papiliheda’ tu layak a milihida. ayda u Sifu tu kumipadangay atu niyadu'ay a tademaw asikawaw, macunus nu tilibi atu singbung anipasinding, haymaw satu amalawpes ku nika himicu nuheni.  

namakayniay a nasulitan nasakamuan atu natinengan[mikawaway-kalumyiti | mikawaway tu kalumyiti sakatizeng bangu]