Pa-na-ma

suo-tu nu Pa-na-ma

Pa-na-ma 巴拿馬

sakasingangan nu kanatal國名由來 

caylimcaylu mihcaan, Ke-lun-pu a ziwsiw makatukuh i niyadu’ nu mibutingay “ aydaay a tukay nu Pa-na-ma”, pasumaden han tu “Pa-na-ma”. itini i nakamuan nu Si-pan-ya, imin nina “Pa-na-ma” u “babutingan nu niyadu’”, “maluyaluya nu babutingan”. caylimcaysiw mihcaan, ya babutingan a niyadu’an malatatengaay tu a ngangan tu “ Pa-na-ma-cen”, sa ya niyadu’ nikudan satu ya niyadu’ hamin han a pangangan tu “Pa-na-ma”.

1513年，哥倫布的助手到達一個小漁村（現今的巴拿馬城），將之改稱「巴拿馬」。在西班牙語中，「巴拿馬」的意思為「漁鄉」、「漁群」。1519年，該漁村正式改稱為「巴拿馬城」，後整個地區都被稱為「巴拿馬」。

likisi 歷史

caywallusep mihcaan, ina Ta-ke-lun-pi-ya-kun-he-kuo masasula’cu malaliyad, ina Pa-na-ma mala Ke-lun-pi-ya-kun-he-kuo a zing. idaw ku sakalepacawan a kakitidaan, i caysiw a se-ci malingatu idaw ku midadasay tu Pa-na-ma sauwac nu nisimsiman, nika mapahiya nu kitidaan nanay a kakapah nu liklikan atu gigicu nu kalisiwan nikautiihay sa caay pikeda a sikawaw. 

1830年，大哥倫比亞共和國分裂，巴拿馬成為哥倫比亞共和國的一個省。由於具有戰略性的地理位置，19世紀開始有很多開鑿巴拿馬運河的構想被提出，但受限於當地自然環境和技術資金等難題而沒有付諸實施。

caywalsipsep mihcaan naw Muo-si-ke a Cia-li-hu-ni-ya makaadih tu kim nu nikudan, Ke-lun-pi-ya itida i nutawan a kanatalan mikabu atu gigicu patideng tu Pa-na-ma-tay-ping-yang nu silamalay a dadan, paka’dem tu mikimay a tademaw taydan i Cia-cuo a miyukiw tu sapiliwku. tawya Pei-mem-ta-lu a dadan ma’put nu sakatayda a dadanan, sisa makayda i bayuan pasayda i Pa-na-ma amis a Ke-lun mikacaw tu silamalay, mikacawac tu balungan pasayda i Cia-cuo a dadanan u sakizayay nu tuki atu kalisiw. imahini, malaTay-ping-yeng silamalay Ta-si-yeng midungdung tu sasaluemengan a Ke-lung alaw malaangangan nu tatelungan nu sasiwbayan.  

1840年代尚屬於墨西哥的加利福尼亞發現黃金後，哥倫比亞在外國投資和技術下建設了巴拿馬太平洋鐵路，用以滿足大批淘金者前往加州的旅行要求。由於彼時北美大陸的陸路交通被地形阻隔，因此經由海路前往巴拿馬北部的科隆轉乘鐵路到巴拿馬城再乘坐船舶前往加州的路線最節省時間和成本。在此期間，作為太平洋鐵路大西洋沿岸終點的科隆逐漸成為重要的商貿中心。

caysiwpicpic mihcaan siwa a bulad pitu a demiad, ci Ci-mi.Ka-te’ a Amilika sihu atu Tuo-li-huo-se a Pa-na-ma sihu makakiyaku tu sakay Pa-na-ma-sauwac nu baluhay a kiyakuan. idaw ku nipatucuk tu baluhay a kiyakuan, Amilika itini i caysiwsiwsiw sadikuday nu mihcaan nu ayawan hamin han nu heni ku sapikuwan tu sauwacan sauwac atu sapikuwanan tu niyadu’an haymaw sa panukas tu Pa-na-ma-kun-he-kuo sihu, i Pa-na-ma sauwac nu Amilika a hitay mamin a miliyas.

1977年9月7日，吉米·卡特的美國政府和托里霍斯的巴拿馬政府簽署了關於巴拿馬運河的新條約。新條約規定，美國將在1999年底以前把運河和運河區的全部主權和管轄權逐步交還給巴拿馬共和國政府，美國也將撤出在巴拿馬運河區的駐軍。

ci Tuo-li-huo-se mapatay satu, ci Man-niw.Nuo-zuy-ciw itida i caysiwwallu mihcaan maala mikawaw nu tapang. nikalatapangan, ci Nuo-zuy-ciw kilulen nida ku kawaw nu ayaway, mangalay misaales tu Amilika a nikalawlawan. pasayda mikapi tu Su-lan, micaliw tu mihantayay a binacadan misaicelang tu udip a kinli atu udip tu, hinawawies tu mihantayay atu mihantayay a tan. mahiniay a kawaw malinges ku Amilika sisa malingatu patideng tu sapihantayay a tan. taya, kitidaan nu Pa-na-ma u sakapahay a kakitidaan, malaKe-lun-pi-ya nu pacakayay tu dukuay nu papaliwalan tu pasayda i pei-mem kasaupuan a pacakay tu duku atu sapipinkuay tu kalisiw a angangan,   ci Nuo-zuy-cia kaisa mihang tu Amilika a sapacakay tu dukuan atu sabalihbih tu Amilika sisa linges sa ku Aamilika pabalucu’  milawpes . 118

托里霍斯死後，曼紐·諾瑞嘉於1983年通過政變掌握大權。在任期間，諾瑞嘉繼續前任的政策，力圖擺脫美國的影響，向蘇聯靠攏，並利用有強烈反美情緒的民族主義鞏固自己的權力和地位，頻繁打擊反對派和反對黨。此舉導致美國對其不滿並開始扶持反對派。與此同時，由於巴拿馬的地理位置十分重要，其成為了哥倫比亞毒梟向北美輸送毒品（主要是古柯鹼）和洗錢的主要渠道，諾瑞嘉拒絕配合美國的禁毒行動和反美情緒導致美國下決心將其剷除。

caysepsepsep mihcaan sabaw tusa a bulad tulu a bataan idaw ku cacay a demiad, Pa-na-ma patalumaen nu heni ku Pa-na-ma sawac a hamin nu kakuwanan atu hun-u’ a kinlian, hitay nu Amilika mamin a pacubelisen. nika piliyasan nu Amilika a hitay u Ke-lung taneng atu Pa-na-ma malalitin malecabay heni, hedeken tu ku micapiay tu cacay a lasubuan nu mihcaan a likisian.  61

1999年12月31日，巴拿馬收回巴拿馬運河的全部管理和防務權，美軍全數撤出。美軍的撤出也使得科隆能夠與巴拿馬本土連為一體，結束了其近百年的飛地歷史。

tucay nikuda nu se-cian, kapah tu ku sakaudip nu Pa-na-ma, lihalay atu makaykic tu ku nipikuwanan sisa u Pa-na-ma taneng milabu tu kanatal a nikapapadangan, macunus nu Amilika tu sakala aidangan atu mituysiway a papilian nu tataydaan, Pa-na-ma yadah tu ku helupan tu nutaw a kanatalan tu kalisiw, dadawa mapalekal. nika i tusepcaylim mihcaan u Wi-nei-zuy-la mahetik ku sakaudip nuheni, Pa-na-ma mala Na-mem-cuo tataydaan nu pacebasananay a mihineng pasayda i Amilika a angangan nu tataydaan, ayda nu mihcaan u Pa-si-wi-nay-zuy-la-mi-lu a laylay nu tataydaan nu mabulaway a kitidaan, Cun-kuo, Ya-cuo kanatal miubiay atayda nu tademawan malingatu katuud ku tayda i Pa-na-ma “ dadan nu heni”, midebungay nu tademaw yadah tu ku sicumiay a kawaw mabiyalaw tu kina kanatal. 

21世紀後，由於巴拿馬的經濟恢復，自由化和解除信息管制等使得巴拿馬能夠參與國際分工，加上不少美國人將其作為旅遊目的地和退休地的選擇之一，巴拿馬吸收了大量外國資金，也獲得了迅速的發展。但2015年委內瑞拉陷入經濟危機後，巴拿馬成為南美洲非法移民前往美國的最主要通道，近年來除了巴西委內瑞拉秘魯等傳統非法移民來源地外，中國等亞洲國家的偷渡人員也開始大量出入於巴拿馬（走線），非法移民及其帶來的犯罪問題困擾著該國。

kitidaan 地理

Pa-na-ma itida i Cung-mem-cuo, amisa u Cia-le-pi-bayu, tumula u Tay-pin-yung, nutipan mitulin tu Ke-se-ta-li-cia, walian mitulin tu Ke-lun-pi-ya. u mitulinay tu Pei-mem-cuo atu Na-mem-cuo a lalaan. i labu nu aadupan yadah ku mahicaay nu aadupan hatiniay tu nu Cun-mem-cuo kanatalan u satalakaway, kahinian yadah i Pei-mem-cuo atu Na-mem-cuo a aadupan nu cancanan a angangan. ilabu idaw ku Pa-na-ma sauwacan.

巴拿馬位於中美洲，它的北岸是加勒比海，南岸是太平洋，西臨哥斯大黎加，東臨哥倫比亞。它是連接北美洲和南美洲的地峽。其境內的野生動物多樣性是所有中美洲國家中最高的，並且也是很多北美洲及南美洲野生動物品種的發源地。境內擁有巴拿馬運河。

sakay hekal sicabay 外交

Pa-na-ma u kapulungan nu kanatal, masakaputay nu sasiwbayan, kanatul nu kalisiw nu masakaputay, kitakid kapulungan a gingku, masakaputay nu kitakid a sakay kapah nu udipan, piktu a bataan idaw ku pitu nu kapulungan a kanatalan, kaisa sicabay a laylay, La-men atu Cia-le-pi pulung nu kanatal, Mem-cuo kanatal masakaputay, La-mem sakaudipan, Cung-mem-cuo masacacayay nu angnganan a kanatal atu niyadu’ay a tademawan nu kanatalan, Cung-mem-cuo kapulungan nu iciba a malaheciay nu tademaw a kanatal, u La-tin-mem-cuo “Tay-pin-yung-lin-mum” a sasingkiwan nu kanatalan atu miawasay tu Tay-pin-yung sakalepacaw nu sakaudip a kangki nu midiputay “TPP”.

巴拿馬是聯合國、世貿組織、國際貨幣基金組織、世界銀行集團、世界衛生組織、77國集團、不結盟運動、拉美和加勒比國家共同體、美洲國家組織、拉美經濟體系、中美洲一體化組織等重要國際和地區組織的成員國，中美洲共同市場的准成員國，也是拉丁美洲「太平洋聯盟」的候選成員國和跨太平洋戰略經濟夥伴關係協議（TPP）的觀察員。

tusepcaypic mihcaan enem a bulad sabaw tulu a demiad, Pa-na-ma-kun-he-kuo sihu patungih patideng atu Cung-hua-zen-min-kun-he-kuo a tatengaay a malecabay sa, mahedek atu Cung-hua-min-kuo nu tenes caysepnem mihcaan ku nikalecabayan. sakamusa “ nu cacayay a Cung-kuo nisulitan, hatida tu atu Taywan tu nikalecabayan sa”.

2017年6月13日，巴拿馬共和國政府宣布建立與中華人民共和國的正式官方關係，結束與中華民國長達106年的外交關係。，並聲明：「依據一個中國政策，停止與臺灣方面的直接官方往來」。

sakaudip經濟

amica ku nikakapah nu kakitidaan nu Pa-na-ma u angangangan u sapidiputaw tu katuuday ku kawaw, u gingku, sasiwbayan, laliwkuan ku angangangan. Pa-na-ma a nipatideng atu sasiwbayan atu Amilika idaw ku ba’ketay nu kankian, Pa-na-ma namaka caysiwseppic malingatu u Amilika nu kalisiw ku sapisusi nu sasiwbayan, nu udip tu a kalisiw han u pa-pu-ye, nipatahekalan han cay a hun, cacay a bataan a hun, tulim a hun, limsep a hun atu cacay a kalisiwan a kakalisiwan, atu nu Amilika u malecaday itini sa i nu udiptu a kanatalan micukaymas. i kitakiday nu sayaway Amilika sakay hekal micukaymas tu Amilika a kalisiwan u nipatucekan a kalisiw nu kanatalan.

鑑於它重要的地理位置巴拿馬的經濟的重點是服務業，以金融、貿易和旅遊為主。由於巴拿馬的建立和貿易都和美國有重要關係，巴拿馬從1907年開始使用美元作為流通貨幣，本國貨幣為巴波亞，但只發行1分、10分、25分、50分及1元的鑄幣，與美元等值並同時在境內使用。是世界上第一個美國以外使用美元作為法定貨幣的國家。

https://zh.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:%E8%81%94%E7%BB%9C%E6%88%91%E4%BB%AC