Ruisui

Ruisui（瑞穗鄉）

Ruisui a sakuwan ku Hualien. kumud nu kalesakan, 151.59 km². （kalesakan nu linpanti 57.39 km², kalesakan nu pawliwti 7.4 km²）, u kasabinawlan, 9,520 ku tademaw. u kasalumaluma’ sa, 3,717 ku luma’. ilabu nu kasaniyazu’ nu siyang sa, 4,438 ku ingcumin a tademaw. u kasabinawlan, Pakalatu 47%(Pangcah, Sakizaya) ku kasabinawlan. u tademaw ilabu nu siyang u paylang ku alumanay.

nikasakuwakuwan

Ruisui mala 11 a cuwen atu 16 ku niyazu’. kina 16 a niyazu’sa, Langas（拉加善部落）, Lacihakan（拉基禾幹部落）, Morocan（牧魯棧部落）, Atolan（阿多瀾部落）, Koyo（溫泉部落）, Ukang（烏槓部落）, Narowan（娜魯灣部落）, Kalala（迦納納部落）, Sapat（掃叭頂部落）, Maibul（馬立雲部落）, Olalip（屋拉力部落）, Fanaw（法淖部落）, Olaw（梧繞部落）, Marorok（馬聚集部落）, Cirocan（鶺櫓棧部落）, Kiwit（奇美部落）.

瑞穗鄉（阿美語：Kohkoh；撒奇萊雅語：Kuhkuh；臺灣客家語海陸腔：suiˇ suiˇ hiongˋ）位於臺灣花蓮縣中部偏南，北鄰光復鄉，西鄰萬榮鄉、卓溪鄉，東鄰豐濱鄉，南接玉里鎮，有北回歸線經過鄉境。鄉內居民以閩南人、客家人及臺灣原住民族為主，而臺灣原住民族又以阿美族為最多，部分如馬立雲部落則以撒奇萊雅族為主要族群。地方通行語為阿美語與台灣客家語。

Ruisui/Kuhkuh(瑞穗鄉) Amis a kamu Kohkoh han, Sakizaya a kamu Kuhkuh han, Taywan a Ngayngay a kamu hay-lu a ngiha nu suiˇ suiˇ hiongˋ, tini i Taywan Hualien akuwan tepanay pasatimulan, nuamisan belaw u Bataan, nusatipan belaw u Wan-zung akuwan, Zuo-si akuwan, nuwalian belaw nu Bakung a kenis, nutinulan mitules tu Pusuku, izaw ku amislic(北回歸線) micaluway tuniyan a kenis. tunian a binawln izaw ku Layak, Ngayngay atu Taywan a binacadan angangan, i Taywan u Amis ku katuday a tademaw, zuma u Maibil a niyazu’ u Sakizayaay u angangan ku binacadan, i tiniay u Amis atu Ngayngay a kamu.

瑞穗鄉舊稱「水尾」（臺灣客家語海陸腔：shuiˊmuiˋ ），意思是秀姑巒溪之尾，後日本人因水尾的日文發音Mizuo，改為音近之「瑞穗」（Mizuho）。全鄉面積約有135平方公里，人口約1萬1千餘人，以秀姑巒溪激流泛舟而聞名全台。

Ruisui/Kuhkuh(瑞穗鄉) malumanay a ngangan “Suy-wey”, Taywan a Ngayngay a kamu hay-lu a ngiha nu shuiˊmuiˋ, u imi u Siu-ku-luan xī a ikul, zikuzan u Lipun a tademawan zayhan a u 水尾 nu ngiha nu Lipun mazapi ku “Mizuo”, pasumat han u Ruisui/Kuhkuh(瑞穗鄉) “Mizuho”. hamin ku hekal izaw ku 135 pin-bang-kung-li, izaw ku  utademaw pakala tu  cacay mang cacay lasubu kuliwan a tademaw, malikid(激流) ku nanum nu Siw -ku luan a sauwac a balungaay ku katinengan.

瑞穗鄉因同時擁有泛舟、溫泉、茗茶等優良條件，已成為花蓮縣農業與觀光結合的知名去處。

Ruisui/Kuhkuh(瑞穗鄉) palecad izaw ku zuzang(泛舟), ungsing, singanganay a uciy uyni u kapahay a saka izaw, mala u Kalinku mapilung tu aidangan a tu singanganay a kakitaizaan.

hekal a lala’(地理)

瑞穗鄉位於花東縱谷平原，西臨中央山脈，東倚海岸山脈，南有舞鶴台地，中間屬秀姑巒溪及其支流所形成的諸多錐形沖積扇，地勢較為平坦，為主要之農牧業生產地區。舞鶴台地谷地、奇美谷地坡度較為和緩，盛產茶、水果等經濟作物。

Ruisui/Kuhkuh(瑞穗鄉) i tini i Hua-tung sahelung a enal, nusatipan belaw u Cung-yan-san-may, nuwalian macapi tu Hay-an a buyu’, nutimulan izaw ku lala’ nu Wu-he-tay-ti, tepanay nu Siu-ku-luan a sauwac atu adidi’ay a sauwac kasayadah ku masabucuyay(錐形) cebusay nu nanummasaupu a masacebal, masaenalay a lala’, u angangan nu nipalumaan (生產) atu pahapay a maluk a kakitizaan. Wu-he namisacayay a buyu’(台地:就是被推平的丘陵), Kiwit u tusa izaw kutabakiay a buyu’, tepanay u sauwac ku kalahini nu liwliw(河谷：兩側由山脈或大山、中間為河流構成的地形), Kiwit ku-ti mahaymaw ku masapilisay a zazan, yadah ku nipalumaan tu ucya atu heci nipalumaan ku kakikalisiw(經濟作物).

lala’ nu hekal(地質)

瑞穗地區產出之蛇紋岩體零散分布在打馬燕山、尊古安山兩構造地塊和紅葉溪上游，常與角閃石片岩、綠簾石角閃石岩、藍閃石片岩及石榴子石—雲母片岩等共生。

Ruisui/Kuhkuh(瑞穗鄉) a kenis izaw ku se-wen a ba’tu malaklak maliwasak i (岩體零散分布)i Da-ma-yan a buyu’, Zun-ku-an a sauwac tusaay a ba’tu atu Hung-ye i papaw nu sauwac, hinaba’tu izaw ku ciaw-san-se-pian a ba’tu, langdaw lian-se-ciaw-san-se a ba’tu, sumilaway malikatay a ba’tu atu kayabes a ba’tu, bunacay a ba’tu malecad a izaw.

u culil nu nanum(水文)

瑞穗鄉全鄉屬於秀姑巒溪流域。秀姑巒溪本流由南向北，在全鄉最南端流入本鄉，形成與玉里鎮的邊界。蜿蜒流至猴子灘始脫離鄉鎮界而進入鄉內，經奇美部落流至斷石灘後，成為一小段與豐濱鄉的天然邊界，流至傾舟灘後轉向東流入豐濱鄉境內，約4公里後入海。

Ruisui/Kuhkuh(瑞穗鄉) hamin nu kenis tungusay u Siu-ku-luan a sauwac u kalikitan nu nanum, Siu-ku-luan a sauwac kalikit makayza u nutimulan pasayza i nuwamisan, hamin nu kenis nutimulan a likit tayza i tini a kenis, masa u nu Pusku a kenis. sasangangangiw sa malikit ktukuh i ungay likelikenan miliyas tu keni micumut tu labu nu kenis, makay Kiwit a niyazu’an malikit i Duan-se a likelikenan haw sa, mala u saadidi’ay nu Fakung a lilis nu ladayan, likit tayza i Sing-zou a likelikenan paniyul pasanuwalian malikit micumut tu Fakung a kenis, pakala tu sepat a kung-li mamicumut tu bayu.

紅葉溪是秀姑巒溪的一大支流，發源於萬榮鄉虎頭山，在紅葉聚落流入本鄉，將舞鶴台地與本鄉其他地區切開，在秀山橋東南方約1公里處匯入秀姑巒溪。

Hong-ye a sauwac u Siu-ku-luan a tabakiay a sauwac, u angangan i tiza i Wan-zung a kenis Hu-tuw a buyu’, malikit i Hun-ye muculil i tini a kenis, i tini i Wu-he-tay-ti atu uyzaay a kenis nu zunaay amapela’, i tini tu Siw-san a sangaw nuwalian nutimulan i cacay kung-li micumut tu Siu-ku-luan a sauwac.

富源溪古名馬蘭鉤溪，又稱麻子漏溪，為秀姑巒溪的另一大支流。該溪發源於萬榮鄉倫太文山南麓，在富源森林遊樂區附近流入本鄉，由北而南貫穿鄉境，在瑞美聚落東南方約1公里處匯入秀姑巒溪。

Hu-yuan a sauwac kasumamadan a kamu u Ma-lan-kou a sauwac, u zuma sa u Ma-ce-low a sauwac, u Siu-ku-luan a sauwac nuzumaay tabakiay a adidi’ay a sauwac. uyniay u sauwac u angangan namakay i Wan-zung a kenis Lung-tay-uen a buyu’ i tiza nutimulan, i tini i Hu-yuan nu buyu’ay aidangan namakay tapiingan maala tayni i  tiniay a kenis, makayamis tatimul matusul ku hekal nu kenis, i tini i Ruy-mey a niyazu’ nuwalian nutimulan cacay a kung-li micumut tu Siu-ku-luan a sauwac.

demidad(氣候)

瑞穗鄉氣候上屬熱帶季風氣候。依據臨近的中央氣象局成功氣象站實測資料，推估瑞穗鄉氣候資料如下，值得注意的是，雖然平均溫度類似成功鎮，但因位於花東縱谷，日溫差明顯大於花東海岸的成功鎮：

Ruisui/Kuhkuh(瑞穗鄉) a demiad tungusay u demiad akuti’ay a bali. kilul tuni nisulitan macapi ku Cung-yan-ci-sian-ci Sen-kung-ci-sian-ci tunisulitan tu nikingsaan, u nipaayaw Ruisui/Kuhkuh(瑞穗鄉) nisulitan tu nu demiad i tini i mahiniay i sasa, u kasa’timan amiazih, anumahiza palalecad tu akuti’ mahiza u nu Singku a kenis,nika zayhan uyni kakitizaan i Kalinku a helung, cacay ka lecad ku caledes nu demiad mahapinang kacadedes ku Kalingku a dadipasan atu Singku a kenis.

laylay(歷史)

瑞穗地區在史前時期已有人類在此活動，並留下掃叭石柱遺址。依據考古學家的研究，該遺址屬於新石器時代，距今約有三千多年，最主要的文化相是卑南文化和麒麟文化。

Ruisui/Kuhkuh(瑞穗鄉)a kenis kasumamadan i tini tuku tademaw mauzip, uyza tu kasumamadan nisubelidan u Sawba a ba’tu, kilul tu nisulitan tuni micekiway tu kasumamadan tu nisubelidan a tuud, uyni nisubelidan a tuud tungusay nu ba’tuay aziday laled katukuh ayza pakalatu tulu a malebut  katanaya nu mihcaan, u angangan a lalangawan mahiza nu Puyuma a lalangawan atu Cilin a lalangawan.

在19世紀中後期漢人前來墾拓之前，此地為原住民的居住地，尤以阿美族為主，依據口述歷史調查，較早的部落有奇美、莫魯漲、蘭阿散、阿多蘭、烏鴉立、青山、梧繞（烏漏）、加納納等。

i kasumamadan tu 19 a mihcaan i sazikuzay ayaw nu padadas(墾拓) nu Layak, tini u kanalelan(居住地) nu Yun-cu-min, u angangan sa u Amis, kilul tu nisulitan kuni nakamuan tu laylay, u saayaway u Kiwit a niyazuan, Mo-lu-zang, Lan-a-san, A-du-lan, U-ya-li, Cin-san, U-law, Ciya-nana yunian kasaniyazu’.

kalisiw(經濟)

u nipahapayay tu aadupan(農牧業)

農業是瑞穗鄉最主要的產業，就業人口約佔全鄉總人口數的三分之一。耕地大約分為水田、旱田、山坡地，具有全台最大的旱作灌溉區，設置有養蠶、玉米、西瓜、乳牛專業區。農產品大宗為文旦、甘蔗、西瓜、鳳梨、茶葉及木瓜等。

u nikalukan kunilaculan nu Ruisui/Kuhkuh(瑞穗鄉) knis, u misakakawaw a tademaw hami nu kenis u malukay tulu izaw ku cacay, u sakalukan izaw nu umahay ku tukus u buyu’ay, hamin nu kanatal izaway ku sapananum nu umahay a tukus, izaw kuni patizeng tu kayku, kuhkuh, ciyak, pahabay tu katalalan u singmuen nu pahapayay a kakitizaan, u nikalukan nipalumaan uyza u tebus u mami u palingat ucya atu kuwa a nipaluma'an.

u piidangan pihipangan(觀光休閒)

紅葉溫泉位於瑞穗鄉西側溫泉路底，屬萬榮鄉轄區，溫度約50度，為水質清澈的碳酸氫溫泉，無色無臭；瑞穗溫泉位置較近，大部分區域亦屬萬榮鄉轄區，溫度約45度，屬鹼性碳溫泉，水質微黃，皆為備受民眾喜愛之溫泉勝地。

Hungye a unsing tini i Ruisui/Kuhkuh(瑞穗鄉) satipan nu sazikuzay unsing a zazan, tungusay nu Wanzung a kenis, u akuti’ 50 tu, u nanum u tingalaway a nanum Tan-suan-cin a unsing, caay ka ngantul, maapi ku unsing nu Ruisui/Kuhkuh a unsing, u Wanzungay hamin a kenis, u akuti’ 45 tu, tungusay u Zan-sing-tan a unsing， kalawlawan ku nanum, u kanamuhan nu binawlan u tamelacay a kakitizaan nu unsing.

namakayniay a nasulitan nasakamuan atu natinengan

• 內政部戶政司全球資訊網
• 原住民族委員會全球資訊網統計資料
• 中文維基百科: 瑞穗鄉 https://zh.wikipedia.org/wiki/%E7%91%9E%E7%A9%97%E9%84%89