Sa-u-ti-a-la-puo
Sa-u-ti-a-la-puo 沙烏地阿拉伯
[mikawaway-kalumyiti | mikawaway tu kalumyiti sakatizeng bangu]Sa-u-ti-a-la-puo wang-kuo “kamu nu A-la-pu :المملكة العربية السعودية, Luo-ma-kamu：al-Mamlakah ʿArabīyah as-Saʿūdīyah，ngalengale ⓘ），dayum han ku ngangan Sa-u-ti-a-la-puo “（العربية السعودية）”, Sa-u-ti, u itidaay i Si-ya-a-la-puo pan-daw A-la-pu tademaw kanatal. kitidaan nu A-la-puo makaala tu 2,149,690 pin-hun-kun-li, u A-la-puo kitakit nu sakatusa nu tabakiay a kanatal, mikilul tu A-e atu Li-ya.
沙烏地阿拉伯王國（阿拉伯語：المملكة العربية السعودية，羅馬化：al-Mamlakah ʿArabīyah as-Saʿūdīyah，發音ⓘ），簡稱沙烏地阿拉伯（العربية السعودية）、沙烏地，是個位於西亞阿拉伯半島阿拉伯人國家。沙烏地阿拉伯面積2,149,690平方公里，是在阿拉伯世界中地理面積第2大的國家，僅次於阿爾及利亞。
.svg)
Sa-u-ti-a-la-puo amisan u Ye-ten, Yi-la-ke’ milikeluh tu mamuniay a lalaan, wali amis atu Ke-wi-te’ milikeluh tu mamuniay a lala’, walian atu Ka-ta, Pa-lin, A-la-puo linhe ta-kun-kuo kalalitemuhan, wali timul atu A-man milikeluh tu mamuniay a lalaan, timul atu Ye-min kalalikeluhan. u malacaday ku nu heni a sisumanahay a bayu, Puo-se-wan dadipasan a kanatalan, tidaay a lala u likelikenan namin, naiay ku damek nu lalaan. ayda nu Sa-u-ti-a-la-puo u sepatay nu niyadu’an u Han-ce, Nae-ce, wali A-la-puo-pan-taw, timul A-la-puo-pan-taw a masakaputay.
沙烏地阿拉伯北方與約旦、伊拉克接壤，東北與科威特接壤，東邊和卡達、巴林、阿拉伯聯合大公國交界，東南方和阿曼接壤，南方則與葉門交界。它是唯一一個同時擁有紅海、波斯灣海岸線國家，大部分的土地由不宜居的沙漠、貧瘠荒野組成。現時沙烏地阿拉伯由4個本來分明的區域——漢志、內志、部分東阿拉伯半島、部分南阿拉伯半島組成。
Sa-u-ti-a-la-puo wan-kuo i caysiwlutu mihcaan u Yi-pen.Sa-u-ti patideng, namaka caysiwseptu mihcaan alawen pataluma ku Sa-u-ti wan-caw likisi a lala’ Li-de a malingatu, kakilukilul sa mikuwan tu sepatay a niyadu’an, nina kanatal hida satu miduduc tu Yi-se-lan-cu-yi a kawaw, u nu udip a wayway ku sapikuwan. Wa-ha-pi pay u micidekay a wayway nu masinanutay ku Yi-se-lan-pay pangangan han “ Sa-u-ti lalangaw a tada picidekan”, kilul sa mihapu ku nu heni tu kitakitay a tademaw.
沙烏地阿拉伯王國是於1932年由伊本·沙烏地成立，他由1902年奪回沙烏地王朝歷史領地利雅德開始，相繼以征服統一了以上的4個區域，該國從此便一直以根據伊斯蘭主義原則、以君主專制形式統治。瓦哈比派這一被定為國教的極端保守伊斯蘭教派別亦被稱為「沙烏地文化的首要特徵」，並隨著其政策在全世界範圍內傳播。
Sa-u-ti-a-la-puo alahican idaw ku panganganay u “tusaay a miyuan nu kitidaan” mahida sa pasu Yi-se-lan-cya nu tusaay a kasenengan a tataydaan, May-cya-cin miyu, May-ti-na-sin-ce miyu. mala picidekan a waywayan, u picidekan nu ma’desay ku wayway nu heni, Sa-u-ti A-la-puo yadah ku sapikuwan tu taytaynaan, aydaay a kuo-wan, miadih tu aydaay nu lacusay a waywayan sinika wada’an tu atudi, nika u sa’desay ku sapibakin, sapipatayaw, ba’tu ku sapipatay tu tademawan.
.jpg)
沙烏地阿拉伯有時被稱為「兩聖寺之地」，因為它的範圍包括了伊斯蘭教中2個最神聖的聖地：麥加禁寺、麥地那先知寺。作為1個政治上極端保守，並採用政教合一體制的獨裁政權，沙烏地阿拉伯對女性權利限制極多，現任國王即位後，近年來不平等現象已經較為緩和，但仍採用酷刑、斬首、石刑等死刑行刑方法。
Sa-u-ti-a-la-puo u sasisimalay a kanatalan, satalakaway a kanatal nu patahekalan, milawa tu kitakit nu tusaay a tabakiay nu sasingaan a simalan. u simal tu ku sakaudip a nikalahatan, Sa-u-ti-a-la-puo u sakasiidaay nu kanatalan, nika celakan nu tademaw u satalakaway tu, u saka tusa a bataan nu kapulungan a A-la-puo kanatal. nika, itini i hay-wan A-la-puo kanatal nika sasupadangan a tademawan u picidekan ku sakaudip.
沙烏地阿拉伯是世界上石油生產量、輸出量最高的國家，它同時控制了全球第2大的烴儲藏量。由於石化燃料產業支持經濟發展，沙烏地阿拉伯被列為高收入經濟體之一，人類發展指數亦極高，且是唯一在二十國集團中的阿拉伯國家。但是，它在海灣阿拉伯國家合作委員會成員中擁有最單一的經濟。
Sa-u-ti-a-la-puo a sapatahekal tu kalisiwan nu hitay itini i kitakit saka sepat, i tusepcaysep katukuh tusecaysip mihcaan naw Se-de-ke-e-kuo-ci-he-pin yenciwsuo sipatayda i kitakit nu sakatusa u tabakiay nu papataydaan tu hitayan. u hina pala niyaduan a tabakiay nu kanatalan, saicelangan nu kanatalan. namahida u Hay-wan A-la-puo kanatal kapulungan nu wi-yen-huy, u kasa kaputan atu Yi-se-la, papatahekalan tu simal a masakaputay nu kanatalan a tademaw.
沙烏地阿拉伯的國防開支在世界排行第4，在2010至2014年曾被斯德哥爾摩國際和平研究所列為世界第2大軍備進口者。它常被視為地域大國、中等強國。除了海灣阿拉伯國家合作委員會，它亦是伊斯蘭合作組織、石油輸出國家組織成員國。
Sa-u-ti-a-la-puo likisi 沙烏地阿拉伯歷史
[mikawaway-kalumyiti | mikawaway tu kalumyiti sakatizeng bangu]Sa-u-ti-a-la-puo kalingatuan i caysiwlimsep mihcaan A-la-puo-pan-taw teban nu niyadu’an, u Mu-han-muo-ce. Pen. Sa-u-ti a tidaay a kuowan atu Yi-se-lan yun-cyaw-cu-yi-cya ci Mu-han-muo-de.A-pu-tu-le Yi- wa-ha-pu mapulung patideng tu baluhay a sapikuwan. nikudan tu caylimsep mihcaan, tawyaay nu Sa-u-ti-a-la-puo sawsawni caay celak, maaalaw tu Pan-taw a kitidaan caay pisengal atu Ay-ci,E’-tu-man ti-kuo masasuada, kina tusa a mahetik ku sapikuwan. aydaay nu Sa-u-ti-a-la-puo u kuowan ci A-pu-tu-le. A-ci-ce.Pen. A-pu-tu-le’.L-he-man.A-le-sa-u-ti cinida ku patidengay.
沙烏地阿拉伯始於1750年阿拉伯半島中部地區，名為穆罕默德·本·沙烏地的當地國王與伊斯蘭原教旨主義家穆罕默德·阿卜杜勒－瓦哈卜共同建立了新政權。在之後的150多年中，沙烏地阿拉伯家族的勢力時起時落，為爭奪半島的控制權不斷地與埃及、鄂圖曼帝國發生衝突，並先後兩次失去政權。現代沙烏地阿拉伯是由國王阿卜杜勒·阿齊茲·本·阿卜杜勒·拉赫曼·阿勒沙烏地一手建立。
caysiwseptu mihcaan ci A-pu-tu-le.A-ci-ce mililid tu tademaw namaka luma’ mihingan taydan i Ke-wi-te’ malingad, naw ada aci La-si-de alawen nuheni ku Li-ya-de. itida i caysiwcaylu mihcaan katukuh caysiwtunem mihcaan, makakilul ci A-pu-tu-le. A-ci-ce midebung tu Nei-ce atu Han-ce tusa a lalaan. caysiwtunem mihcaan cacay a bulad walu a demiad, A-pu-tu-le. A-ci-ce mala mikuwanay tu nuhenian a kuo-wan. caysiwtupic mihcaan lima a bulad tusa a bataan a demiad masasulit tu “ ci-ta kiyku”, sa tatengaay tu miliyas ku nu heni tu Ing-kuo patadas misiteked. caysiwlutu mihcaan siwa a bulad tusa a bataan idaw ku tusa a demiad, Sa-u-ti-a-la-pu mihapu malecad sa. caysiwluwal mihcaan tulu a bulad tulu a demiad itida i sasa nu A-la-puo maadih ku sasimalan hida satu kapah ku lemed nu kanatal.
1902年阿卜杜勒·阿齊茲率領一隊人馬從其家族避難地科威特出發，從敵對的拉希德家族手中一舉奪回利雅德。在1913年至1926年間，阿卜杜勒·阿齊茲相繼征服了內志和漢志兩部分領土。1926年1月8日，阿卜杜勒·阿齊茲成為其統治的領土上的國王。1927年5月20日簽署的《吉達條約》使得沙烏地阿拉伯正式脫離英國而獨立。1932年9月22日，沙烏地阿拉伯正式宣布統一。1938年3月3日在沙烏地阿拉伯地底下所發現的石油徹底改變了這個國家的命運。
Li-ya-de “ A-la-puo kamu : الرياض,Luo-ma-hua：ar-Riyāḍ, [ar.riˈjaːdˤ], Na-ci-ti-la-puo-yi a ngalngal : [er.rɪˈjɑːðˤ]；imi u “ balubaluan”） u Sa-u-ti-a-la-puo a tukay atu satabakiay nu tukayan, u Li-ya-de a sen-hua. itida i A-la-puo pantaw nu daydayan a tatelungan nu Nei-ce, anu sadimelen mikenis u “ Ya-ma-ma” kitidaan. Li-ya-de u tada Leu-cuo tukay, tademaw 767 wang ku tademaw. Li-ya-de u Alpha ci a kitakit nu tukay.
利雅德（阿拉伯語：الرياض，羅馬化：ar-Riyāḍ，[ar.riˈjaːdˤ]， 納吉迪阿拉伯語發音: [er.rɪˈjɑːðˤ]；意為「花園」）是沙烏地阿拉伯的首都及最大城市，也是利雅德省的省會。它位於阿拉伯半島傳統上的中心地帶內志，更細分的話是在「亞瑪瑪」區域。利雅德是一座典型的綠洲城市，人口有767萬人。利雅德也是 Alpha - 級的全球城市。
Li-ya-de pulung han mala sabaw tu lima a niyadu’an, u Li-ya-de seciw atu Li-ya-de tukay ku
mikuwanay. itini idaw ku tabakiay nu tataynaan a cacudadan u Nu-la-kun-cu tabakiay cacudadan.
利雅德總共劃分成15個區域，由利雅德市長與利雅德省城市發展局管理。這裡擁有世界上最大的女子大學－努拉公主大學。
caay henay pisaahebal sa, Li-ya-de singangan u “ H-yi-e（حجر）, nu sumamaday a niyadu’an ku Pan-nu-ha-ni-fa a kitidaan （بنو حنيفة）. Ha-yi-e mala Ya-ma-ma kitidaan nu adidiay a niyadu’an atu kanatal a tatelungan nu pikuwanan, nikuda ci U-may-ye wancaw atu A-pa-se wancaw makakilul midebung tina lalaan. walwawnem mihcaan, Ha-ma nuyadu’ miliyas ci A-pa-se wancaw pikuwanan, patideng tu Se-ye-pay Mu-se-lin wankuo Pa-nu-u-hay-ti-e （بنوالأخيضر）, limad han nu heni ku A-e-hay-ye, Ha-yi-e hida satu nai’ ku laheci.
在伊斯蘭教擴張之前，利雅德被稱作「哈以爾」（حجر），是古老村落班努哈尼法的居住地（بنو حنيفة）。哈以爾成為亞瑪瑪地區小型村落或國家的統治中心，後來伍麥葉王朝與阿拔斯王朝先後佔領這裡。886年，哈瑪瑪地區脫離了阿拔斯王朝控制，成立什葉派穆斯林王國巴努烏海迪爾（بنوالأخيضر），並將首都遷到阿爾海耶，哈以爾從此進入一段很長的沒落時期。
Li-ya-de u likelikenan a nika caledesan nu demiad, maacak ku caledes, pituay a buladan caypiwac 33℃, satalakaway nu demiadan 45℃, cacay a buladan caypiwac 14℃，saadidiay nu caypiwac10℃；palecad han tu mihcaan nu caypiwac 25℃. Micaan nu nikasinanuman 81．3 haw-mi.
利雅德具有典型的熱帶沙漠氣候特徵，炎熱乾燥，7月平均氣溫33℃，最高氣溫45℃；1月平均氣溫14℃，最低氣溫10℃；年均氣溫25℃。年降水量81．3毫米。
https://zh.wikipedia.org/zh-tw/%E6%B2%99%E7%89%B9%E9%98%BF%E6%8B%89%E4%BC%AF
https://zh.wikipedia.org/wiki/%E5%88%A9%E9%9B%85%E5%BE%B7