Si-an-se
Si-an-se西安市
Si-an ni cung-ku pasu kitakit nu maminay a lalangawan atu aaidangan kina niyadu , u naemekan nida atu tademaw niculilan maneknekay tini kibetul tuway , i nutawan tu tiniay matineng naming ku kitakit talakw ku ngangan i kanatal .
西安是中國乃至世界範圍內的文化及旅遊名城，其歷史及人文積澱極為深厚，在海內外知名度較高。
mangaleb tini i naemekan sayaway panganganan tu cing atukay, idaw ku 3100 a mihcaan kunisangaan tu naemekan a tukay atu 1070 amihcaan misanga tu naemekan.其是中國歷史上第一個被稱為京的城市，擁有著3,100多年的建城史以及1,070餘年的建都史。
u naemekan pasu u cu, si-han,suy, tang hatida ilabunamin yada ku macakatay a ziday itaw ya tini naming a patideng , kyu u si-an han maadih ku naemekan nu cung-ku kyu padang,pasahekal,sang-u kacakat tu kasenenganitawya , yadah ku liwan tu nu mukasi acancanan .
歷史上曾有包括周、西漢、隋、唐等在內的多個繁榮朝代在此建都，從而令西安見證了中國歷史上開放、外向、尚武、繁榮的頂峰時期圖景，並留下巨量遺存。
Si-an ayda sa idaw ku nemay nu kitakit a niliwan tu zaysang , wiynisa u pahutinay tu sapacakay a dadan kuytiniay nu lalingatuan a tukay . u si-an tatelungan a kitidaan idaw henay ku nipiliwan kapah henay amin ku langat atu panan sacumud, masikul nuheni ku banaw atu sangaw, nisaluna tu singawaay, u pacakayan, u sapipacing a kaytati a cacanan a nisangaan, i labu atu liwliw malakalak ku nikitidaan ni cin-se-huwan a lunem, ni han-yang-lin, han-cang a tukay niliwanan a kiidaan, tang-ta-min a luma nuliwan a kitidaan tu, yadah ku nu mikasi a lalangawan ani supped itini kapah henay naming , sisa u mikutkutay mikiwkiway idaw aca ku sapilacul itini .
西安目前有兩項六處世界文化遺產，也是陸上絲綢之路起點城市。西安主城區至今仍保留有完整的明代城牆及城門、護城河及橋、角樓、瓮城、箭樓等設施，在市內及周邊散布著秦始皇陵、漢陽陵、漢長安城遺址、唐大明宮遺址等大量古代文化遺存，具有極高的考古研究價值。
u pala atu saculil kakacawan , u si-an tini i kuwan-cung wiy-he-a msenalay a pala nu teban , ya takuliyaway a balad u satabakiay nu ciid a nanum kyu taydan i wiy malabalad tiniay a kitidaan nu amisan katukuh timilan tu tipan u amis atu wali malalikelu itini , amis atu tipan idaw ku san,pa,cin, a balada amakayni malalikeluh , kyu “wal a muliwliway tu cang-an” sa kukamu , wiytiniay u sasikulan naming kunicelak nuytiniyay tepal timulan idaw kya buyubuyuan cin-lin- nu amis a sakayakay , micapi tu cung-ku nu timilan atu nuamisan nu demiad a masasukayda .
地理與交通上，西安位於關中渭河平原的中部，黃河最大的支流渭河自城區北側自西南至東北流過，北部與西部也有著滻河、灞河、涇河等河流，素有「八水繞長安」之說，均為生態保護區，南鄰秦嶺北坡，也臨近中國南北方的氣候的交界點。
itini nu kanatal a kitidaan sa , u si-an sa masatuluay ku ngawa,cu-san-ciyw atu cin-i-ci sakatayda I tipan atu amisan atu tipan tu timulan a panan nu tukay u tatelungan nu saculalil kakacawan tu kadideng , u tipan tu amis sakatayda nu kanatal i walian,timulan a kitidaan kakaydaan muculil itini .
因位於國家中心的地理位置，西安是長三角、珠三角和京津冀通往西北及西南的門戶城市與重要交通樞紐，也是西北地區前往國家東部、南部地區的必經之地。
u silamalay nu si-an tini i lung-hay a dadan nu silamalay , u satabakiay nu cacululan nu silamalay kina pangiduan .
西安火車站位於隴海鐵路上，是運量巨大的樞紐車站。
Si-an-ayda sa idaw ku sipay a si-an-sin-yang a kanatal a pahikukian , atu si-an nu amisan a pangiduan sa tini nu kanatal a talakaway a silamalay saculu’ tu tademaw sa , si-an aydasa idaw ku wal nu dadan nu silamalay ayda muculil tu pasu sasaay a dadan nu silamalay , yum atabal henay naidaw ku nayay ku dadan nu silamalay a dingkiay a kakacawan .
西安目前擁有4F級的西安咸陽國際機場，以及西安北站等國內高鐵運輸樞紐。市內交通上，西安目前擁有8條運營中的地鐵線路，早期也曾有過無軌電車。
Si-an u kanatal nu cung-ku a tukay nu cay , u caculilan paulusiya mukelid tu sapilacul kuytiniay , yu sin-ya-ke a tabakuay a sangaw atu takuliyaway a balad u tatelungan nuytiniay a tukay , u kuwan-cung maluyaluyay u sapilacul, ke-ci,sapalangaw,usimal,sapilacul,lalangawan,sapacakaymu\i ulusiya , u pulung nu tukay in-liyang a kitidaan tatelungan nu cung-ku nu pahikukiay a sapilacul kuy tiniay .
西安是中國國家中心城市之一，絲綢之路經濟帶、新亞歐大陸橋及黃河流域重要城市，關中城市群的經濟、科技、教育、能源、金融、文化、商貿中心，其所屬的閻良區中國重要的航空產業基地。
2009 amihcaan namakay ni nu satalakaway misulul “kuwan-cung tut ay-suy sapilacul a kitisaan a pacakat mikiyaku” patahekal tu sapatideng tu si-an mala kanatal u tatelungan nu ke-ci mikingkiway a kitidaan sa, nuytiniay a miulusiyaay, ucancanan, tatinangkayan a kitidaan, kitidaan nuytiniay pakalisiway, nu kitakit nu aaidangan u kuhan atu kanatal tatelungan nu misabaluhay tu gigizu sapilacul atu misangaay tu kakitidaan, telungan wiytiniay u si-an malakitakit nu tabakiay a tukay .
2009年經國務院批准《關中—天水經濟區發展規劃》，提出將西安建設成為國家重要的科技研發中心、區域性商貿、物流、會展中心、區域性金融中心、國際一流旅遊目的地以及全國重要的高新技術產業和先進製造業基地，著力打造西安國際化大都市。
2013 a mihcaan nu kanatal patubeli patideng tu si-cin baluhay a kitidaan , malanu cung-ku saka pic nu kanatal baluhay a kitidaan , 2017 a mihcaan patidengtu cung-ku san-si pahelakay a muulusiyaay tatanaman a kitidaan nu mikuwanay pulung siluden muwanik tu kitidaan tini naming i labu nu si-an .
2013年國務院批覆成立西咸新區，成為中國第七個國家級新區，2017年成立的中國（陝西）自由貿易試驗區管轄的大部分片區位於西安市境內。
2018 a mihcaan 2 abulad , kanatal pacakatay atu musumaday a wiy-yun-huy , u a enegan nu tademaw atu pacakat tu niyadu’ u patidengau pakatineng “kuwan cung a enal misaluyalu misanga tu pacakat mikiyaku” mucuduh tu si-an patideng tu kanatal nu patidengay akitidaan nu tukay , nu kitakit pulung nu saculil kakacawan tu cancanan , patidengen hida nu naemekan lalangawan micidekay a kanatal nu tabakiay a tukay .
2018年2月，國家發展和改革委員會、住房和城鄉建設部發布《關中平原城市群發展規劃》支持西安建設國家中心城市、國際性綜合交通樞紐、建成具有歷史文化特色的國際化大都市。
u kitidaan nu mikuliay mitadas mikiyaku , ayda sa caycay ku kitidaan lu ku siyn upulung nu lala; nu ahebal sa 1.01 aemang nu kuli , idaw ku talakaway a baluhay nu kitidaan, ci-ciyan baluhay a kitidaan nu mikuwanay a nipi kitaku tu sapilacul atu mikuwanay a pinaay .
行政區劃上，現轄11區2縣，總面積約1.01萬平方公里，另有高新區、曲江新區、經開區等官方劃定的經濟管理區若干。
Si-an- nu-se-wiy, ce-hu a tu tang a masakaputay itini i wiy-yang a kitidaan nu kakulian .西安市委、市政府等黨政機構位於未央區行政中心。
i si-an nan-pin u lala’ nida u masapucuay u kulakilangan , ucapi tu walian u masakatalawan a buyubuyu’an nu enal u huwa-sa han, capi tu nutipan sa kasienawan atu lalud sa maadih tu ku salengac nu sulda ,nu amisa sa mutulin tu buyu’buyu’an nu ununcungan nu amis a buyu’,
西安南屏地勢磅礡的秦嶺，東近險拔峻秀的華山，西臨冬夏積雪的太白，北連逶迤延綿的北山。
sip ku ngawa nu dabek , teban nu u maumahan , paluma pahabay , daw ku kakanan , heci tamulak , dadihingan nu lalud ku buyu’ , kapahay aaidangan , maluman idaw ku luman , kyu “ u maluminakay a luma” “u cacanan malubic” kyu singangan .
四山亭亭，沃壤廣野居中，宜林宜牧，宜糧宜棉，宜瓜宜果，有高山避暑，有風光覽勝，故古有「膏腴天府」、「陸海豐饒」之稱。
pangangan hank u si-an “kitakitnu wal a kapaduluhan” nu cin-ahitay nu liwan a kitidaan , yu mukasi henay sa u kitidaan nu sapadeng ,picpic a nisalunem nu tapang ,yadah ku biyu , naayaway atadema naemekan u kasenengan naming u lalangawan nu nalimaan nu liwan sa , nu kitakit u aaidangan u sakaydihan nu tademaw atayni .
西安有被稱為「世界第八大奇跡」的秦兵馬俑遺址、古代城闕遺址、77座帝王陵墓、眾多名寺古塔、先民遺跡等優秀文化藝術遺產，是世界旅遊熱點城市之一。