Tipilisi
Tipilisi提比里西
kakiliman[mikawaway-kalumyiti | mikawaway tu kalumyiti sakatizeng bangu]
kitidaan atu kaku nu lala’地形與位置[編輯原始碼][mikawaway-kalumyiti | mikawaway tu kalumyiti sakatizeng bangu]
tipiliai i nutipan nu ciyawceya nu teban nu walian, nan-kaw-ciya-su, u kanatal nu tademaw satabakiay a tukay nu tademaw 115 aemang.
提比里西位於喬治亞中東部、南高加索地區，是全國最大的城市，人口115萬。
Tipilisi u ahebal nu lala’ sa 345 kuli, talakw nu bayu’sa 500 katikuh650 mi, ku-la-he namalaytukay nu tipanmulakuwit.
提比里西的面積有348平方公里，海拔介乎於500至650米，庫拉河從市區由西向東穿過。
nilaculan[mikawaway-kalumyiti | mikawaway tu kalumyiti sakatizeng bangu]
nu ciyawceya amikuwanay lalangawan sapilacul sapalangaw a kitidaan, mahini sa idaw ku tatelyngan a dadan, u sasan nu silamalay tu malecaday sa, u amisan kawciyasu matatulin.
是喬治亞政治、文化、經濟、教育中心，同時還是重要交通樞紐，鐵路幹線將其同外、北高加索連接在一起。
atu nu su-lin atu liwliw, u-cu a kanatal duma a tabakiay a tukay nu pahikukian a dadan. 1973 a mihcaan isdaw ku nayay ku dadan nu silamalay, 1966 amihcaan tukay sayaway a dadan nu silamalau a muculil.
與原蘇聯及周邊、歐洲國家的一些大城市有航空航線。1937年市區無軌電車開通，1966年市區第一條地鐵開通。
nu amisan nu tukay, idaw ku sapananum tu banaw sapaudip tu tabakiay a lalaculan tu nanum”u tipilisiya a bayu’ han”
在城市北部，有一個由灌溉運河供養的大型水庫（俗稱提比里西海）。
Tipilisiya “kamu nu ciyawce; თბილისი，i/təbɪˈliːsi, təˈbɪlɪsi/）, malumanay u ti-hu-lise（ტფილისი，i/ˈtɪflɪs/），nu ciyawceya a kanatal a ngangan, uhekalay a kitidaan nu kawciyasu a malumanay a kitidaan.
提比里西（喬治亞語：თბილისი，i/təbɪˈliːsi, təˈbɪlɪsi/），舊稱提弗利司（ტფილისი，i/ˈtɪflɪs/），是喬治亞首都，也是外高加索地區的著名古都。
Idaw ku kamu i 2021 amihcaan pulung han musausi sa, tipiliya tukay atademaw sa 1,202,731ku tademaw.
據2021年統計數字，提比里西市區人口達1,202,731人。
naemekan歷史[編輯原始碼]
nukutkutan matepa tikemi “ u tipilise a kitidaan” namakasayaway u angtang henay a ziday sa matulin tu kumuenengay itini.mautang tu aziday sa u angtang katukuh matabal nu mukinaya zida, ci tikemi maminay nu kawciyasu akitidaan satabakiay a aenegan itini.
考古發現迪戈米（提比里西的一個區）自早期青銅時代以來就持續有人居住。在晚青銅時代至早期鐵器時代，迪戈米是整個高加索地區最大的定居點。
Tipilisi nayi i pulung nu mihcaan luluay a mihcaan a siki, nu ciyaceya a zida nu kitidaan, ciyawceya yu mahidahenay nu alapu atademaw, tuciy a tademaw mialaw tu kitidaan, u tipilisiya mahida tu.
提比里西建都於公元前4世紀，是喬治亞多個朝代的首都。喬治亞過去曾被阿拉伯人、突厥人侵占，提比里西也不能倖免。
1801 a mihcaan, tipilisiya paapien tu eluse. Teki kuheni namalepacaw nadikudan sa, ciyaceya namasacacay tu misiteked nika apuyu’, tipilisiya pulung hatu i eluse.
1801年，提比里西併入俄羅斯。十月革命以後，喬治亞曾經短暫獨立，提比里西再次成為國家的首都。
nadikudan sa u kawciyasu nu siy-hu a mapulungay atu hekalay a kawciyse-wiy-ay mapulung a say-ku nu katinengan a kanatal mapatideng, nadikudan sa ciyawceya nu say-ku a mapulungay a kanatal sa , tipilisiya maala malatapang nu kanatal. karukuh 1991 amihcaanciyawceya naayaw nu sulin misiteked, tipilisiya kinacacay aca malakitidaan nu kanatal.
到後來外高加索民主聯邦共和國和外高加索蘇維埃聯邦社會主義共和國的成立，和後來的喬治亞蘇維埃社會主義共和國，提比里西也獲選成為首府。直到1991年喬治亞從前蘇聯獨立，提比里西再次成為國都。
u pala地理
u pala atu kitidaan地形與位置[編輯原始碼][mikawaway-kalumyiti | mikawaway tu kalumyiti sakatizeng bangu]
tipilisiya tini i ciyawceya nu walian, u timulan han a kawciyasu a kitidaan, nu kanatal a satabakiay a tukay y tademaw sa 115 aemang kutademaw.
提比里西位於喬治亞中東部、南高加索地區，是全國最大的城市，人口115萬。
Tipilisiya nu pala’ sa 348 a kuli, nubayu a talakaw sa 500 katukuh 650 mi, kula a malikiday a nanum sa namakayda i tukay nu tipan miawas tu walian.
提比里西的面積有348平方公里，海拔介乎於500至650米，庫拉河從市區由西向東穿過。
u ciyawceya nu mikuwanay,lalangawan,sapilacul,lalangawan, mahinisa u tatelungan nu dadan, u dadan nu silamalay malecad tu sa, matatulin tu kawciyasu mapulung.
是喬治亞政治、文化、經濟、教育中心，同時還是重要交通樞紐，鐵路幹線將其同外、北高加索連接在一起。
atu nu su-lin atu liwliw, u-cu a kanatal duma a tabakiay a tukay nu pahikukian a dadan. 1973 a mihcaan isdaw ku nayay ku dadan nu silamalay, 1966 amihcaan tukay sayaway a dadan nu silamalau a muculil.
與原蘇聯及周邊、歐洲國家的一些大城市有航空航線。1937年市區無軌電車開通，1966年市區第一條地鐵開通。
itukay nu amisan, idaw kya sapananum tu tanakiay a nanum “ u tipilisiya han a bayu’”
在城市北部，有一個由灌溉運河供養的大型水庫（俗稱提比里西海）。
Tipilisiya a demiad nu mihcaan sa 13.3 °C（55.9 °F. 1 abulad sasienaway sa bulad palsinteben ku sausi sa 2.3 °C（36.1 °F” 6 abulad sa u sacaledesay a bulad u sinteb nu sausi sa 24.9 °C（76.8 °F”
提比里西的年平均氣溫為13.3 °C（55.9 °F）。1月是最冷的月份，平均氣溫為2.3 °C（36.1 °F）；6 月是最熱的月份，平均氣溫為24.9 °C（76.8 °F）。
yumahiniay a demiad sa, tipilisiya u demiad a sinteben ku alihaw nu demiad sa 32 °C（90 °F”.
一般情況下，提比里西白天的年均最高溫度約為32 °C（90 °F）。
Inatikay nu alihaw sasabaay nu naemekan nu pikiluku sa u −24.4 °C（−11.9 °F）yu “1883 a mihcaan 1 abulad satalakaway sa 42.0 °C（107.6 °F）”1882 amihcaan 7 abulad tipilisi nu mihcaan siteben ku nikaudad sa 495.5 mm（19.5 ku batac）。
該城市溫度的最低歷史記錄為−24.4 °C（−11.9 °F）（1883年1月）；最高記錄則為42.0 °C（107.6 °F）（1882年7月）。提比里西的年平均降水量為495.5 mm（19.5英寸）。
awmay a bulad sanu suemet a bulad, sinteben ku nikaudad sa 77.6 mm（3.1batac; 1 abulad sa acakay a bulad, sinteben kuni kaudad sa 18.9 mm（0.7 abatac）,numihcaan a sausi sa nikasisulda nudemiad sa 15-25 a demiad.
五月是最潮濕的月份，平均降水量為77.6 mm（3.1英寸）；1月是最乾燥的月份，平均降水量為18.9 mm（0.7英寸）。年均降雪天數為15-25天。
u sadingsingan sa, tukay nu liwliw nu lutulutukanalahican namaudadtanayu’ ku demiad a siladem yadah ku udad a demiad. itiniay a kitidaan nu cacay amihcaan sa sibali namakatipan tu amisay.dumasa walian tu timulay a bali sa malecad tu hinaadih.
在春季和秋季，城市周圍的山脈往往會導致長時間的多雨或多雲天氣。這裡的大部分地區全年都刮西北風。此外，東南風同樣十分常見。