Tpihan

makayzaay i Wikipitiya

Tpihan[mikawaway-kalumyiti | mikawaway tu kalumyiti sakatizeng bangu]

u sulit nu Hulam: 塔壁罕部落

Yilan sian, Nan-aw siang, Tungyue chun. Tungyue, nuayawaya angagan u "Tung-aw", u zuma a ngangan sa u "Yiyo". zayhan yadah ku sapayu' nu Cinsianlian(金線蓮), sisa pangangan. Tungyue chun izaw ku tusa a niyazu', sawaliyan u Kekecu niyazu', satipanay u Tapihan niyazu'. i kalipunan (1913 a mihcaan), Tapihan a tademaw madebung nu Lipun, sisa, mabulaw tayza isasa' nu Simawsan(bayu'), patizeng tu zuma a niyazu', pangangan nu Lipunan u "Syatungaw". Kekecu niyazu' a tademaw namueneng i Liyoheng niyazu', nazikuzan sa, katuudtu ku tademaw, caay katinengtu ku tukus, sisa, 1913 a mihcaan, tumuk ci Xayun Pata mililid tu binacadan , mabulaw tayza isasa' nu Tungaw. panganga aca ku "Kekecu" niyazu', panganganen ku Lipun "Sangtungaw". 1942 a mihcaan, pulungen panganganen tu "Tungaw", nazikuzan pasumad aca ku "Tungyue" .

宜蘭縣南澳鄉東岳村。東岳,原稱東澳,又稱伊藥(lyo);因東澳山中盛產貴重藥草 lyo (金線蓮)而得名。東岳村落主要成員有二:以東岳國小旁之巷道為界,以東邊為哥各朱社人所居住,以西邊塔璧罕人所住,皆屬馬巴阿拉亞群。日治大正二年(西元1913年),塔璧罕人因受日艦的侵擾,遷到西帽山下方,於今東岳村現址另建一社,日人稱為「下東澳」。哥各朱社原住在利有亨社舊址南方,後因人口增加,耕地不足,於大正二年(西元 1913年),頭目哈泳.巴達(Xayun-pata)率領族人遷至下東澳北方約1.5公里處,即現在北迴鐵路永春隧道南口處,亦稱哥各朱社,日人稱為「上東澳」。昭和17年(西元1942年),併上、下東澳,合稱「東澳」,後又改稱為「東岳」。

資料來源:http://www.tipp.org.tw/tribe_detail3.asp?City_No=20&TA_No=8&T_ID=449

u siwkay nu niyazu'[mikawaway-kalumyiti | mikawaway tu kalumyiti sakatizeng bangu]

i Yilan a kuwan nu Kalinku ku niyazu’ nu Tpihan. u kasalumaluma’ nu Tpihan sa, 75 ku luma’. kumud nu kasabinawlan sa, 256 ku tademawan. kasabinawlan nu Ingcumin sa, 239 ku tademaw, pakalatu 93%.

u zuma sa, cay ku Yingcumin, 17 ku tademaw, pakalatu 7%.

u asip nu cidekay a tadeamw[mikawaway-kalumyiti | mikawaway tu kalumyiti sakatizeng bangu]

u kasabinacadan, Tayan(Tayal) 88%, Pangcah(Amis) 2%, Yuwatan(Bunun) 1%, Taluku(Truku) 1%, zumazuma 1%.

Vivian- u Tayan a sangulan a kaying

u Tayan(Tayal) a niyazu'[mikawaway-kalumyiti | mikawaway tu kalumyiti sakatizeng bangu]

u Tayan(Tayal) a niyazu' kuyni, katuud ku Tayan(Tayal) a tademaw itini. u zuma a tademaw sa u Pangcah(Amis), inayi' tu ku zuma a cidekay a tademaw.

u Sakizaya a tademaw[mikawaway-kalumyiti | mikawaway tu kalumyiti sakatizeng bangu]

inayi' ku Sakizaya itini mueneng, u Tayan(Tayal) a tedemaw amin.

u cidekay nu Taywan Yincumin[mikawaway-kalumyiti | mikawaway tu kalumyiti sakatizeng bangu]

cidekay 民族別 cidekay 民族別
Sakizaya 撒奇萊雅族 Rukay 魯凱族
Pangcha(Amis) 阿美族 Cou 鄒族
Tayan(Tayal) 泰雅族 Saysia 賽夏族
Paywan(Paiwan) 排灣族 Kabalan 噶瑪蘭族
Yuwatan(Bunun) 布農族 Tau/Yami 雅美族
Sejek(Sdeeq) 賽德克族 Saw 邵族
Taluku(Truku) 太魯閣族 Kanakanabu 卡那卡那富族
Puyuma 卑南族 Laaluwa 拉阿魯哇族

u Yincumin(原住民) a kamu nu Sakizaya sananay, u ngiha'(發音) nu Hulam a kamu nu "原住民". u sakaizaay saan, u saayaway mueneng itiniay a tademaw sananay, itini uyiniyan a subal, tina subal(島嶼) a ngangan sa ku "Taywan", u Hulam a sulit sa ku 台灣. u sasubana'ay(學術) a kamu sa, Taywan Yincumin sa mikitinay(有關) "Timul Subal kamu cidekay(南島語族)" saan. u niyazu' sa, u luyaluy nu tademaw, pulung muengeneng, u kabana' kami, hina u lalumaay amin i niyazu', caay kayadah ku ihekalay a tademaw. silecaday(相同) a lalangawan, lisin, kamu, atu kabanaan. si kalilidan(Tumuk) saca babalaki mililid tu niyazu'. i Taywan Yincumin, izaw ku 16 cidekay puluung sa 748 a niyazu', maka 55 a mang a tademaw. satabakiaya a cidekay ku Pangcah(Amis), saadidi'ay a cidekay ku Laaluwa. u tabakiayay a niyazu' sa, ku Tapalong(太巴塱), u niyazu' nu Pangcah(Amis). situlu ku kakuniza(分類) nu Yincumincu, sakacacay ku ibukelalay, sakatusa ku ibuyuay, sakatulu sa ku tangabulanay(平埔族) .

tademaw nu Yincumin, pulung sausi katukuh 2017 a mihca 9 a bulad[mikawaway-kalumyiti | mikawaway tu kalumyiti sakatizeng bangu]

etul pulung sausi Pangcah Tayan Paywan Yuwatan Rukay Puyuma Cou Saysiat Yami Saw Kabalan Taluku Sakizaya Sejek Laaluwa Kanakanabu zuma
pulung 557,920 207,940 89,234 99,884 57,982 13,225 14,011 6,628 6,580 4,584 775 1,456 31,195 916 9,854 382 324 12,950
tatama 270,979 101,780 42,277 48,319 27,958 6,399 6,751 3,148 3,165 2,265 373 715 15,073 460 4,907 199 168 7,022
tatayna 286,941 106,160 46,957 51,565 30,024 6,826 7,260 3,480 3,415 2,319 402 741 16,122 456 4,947 183 156 5,928

tademaw nu Yincumin, pulung sausi katukuh 2018 a mihcan 5 a bulad[mikawaway-kalumyiti | mikawaway tu kalumyiti sakatizeng bangu]

pulung sausi (561,916), Pangcah (209,668), Tayan (90,185), Paywan (100,775), Yuwatan (58,465), Rukay (13,319), Puyuma (14,170), Cou (6,635), Saysiat (6,630), Yami (4,612),

Saw (790), Kabalan (1,470), Taluku (31,530), Sakizaya (940), Sejek (10,023), Laaluwa (401), Kanakanabu (335), zuma (11,985)

malalitin tu ihekalay atu zumaay a natinengan[mikawaway-kalumyiti | mikawaway tu kalumyiti sakatizeng bangu]