Vanuatu
Vanuatu（萬那杜）
u Vanuatu sa i labu nu Ta-yang-cuo, itiza i 16 00 S, 167 00 E.
u ahebal nu lala' mapulung sa 12,189 km2.u ahebal nu lala'ay sa 12,189 km2, u ahebal nu nanumay sa 0 km2.hamin nu tademaw sa 277,554. kakalukan umah sa 15.30%, kilakilangan umah sa 36.10%, zumaay henay umah sa 48.60%
sudu (首都)[mikawaway-kalumyiti | mikawaway tu kalumyiti sakatizeng bangu]
u tapang tusu nu kanatal sa u Port-Vila(維拉港).
萬那杜的首都是維拉港，也是萬那杜最大的城市，位於埃提島和盧甘維爾。
Wanna-tu (Vanuatu (萬那杜) a sudu u Wila-kan (Port-Vila (維拉港), satabakiay nu Wanna-tu (Vanuatu (萬那杜) a dukay, itida i Ayti-subal (埃提島) atu Lukan-wiel (Luganville (盧甘維爾).[1]
kakinginan nu kanatal demiad (國家紀念日)[mikawaway-kalumyiti | mikawaway tu kalumyiti sakatizeng bangu]
kakinging nu kanatal demiad sa 30 bulad 7 demiad.
tabakiay a tapang nu kanatal (元首)[mikawaway-kalumyiti | mikawaway tu kalumyiti sakatizeng bangu]
u tabakiay a tapang nu kanatal (cong-tung) ayza sa ci Tallis Obed Moses, micakat a demiad sa i 2017 a mihca 7 bulad 6 demiad.
likisi (歷史)[mikawaway-kalumyiti | mikawaway tu kalumyiti sakatizeng bangu]
數千年前，不少島嶼已經有人居住，大約公元前4000年開始，而大約在公元前1300年，該地已經有一些陶器文物的痕跡。
pinatu nu malebut a mihcaan, idawtu ku muenengay itida i subal, kya kun-yun nuayawan nu sepatay (4000) a malebut tu lingatu, kya kun-yun nuayawan tu cacay a malebut tulu a lasubu (1300) a mihcaan, ninaniyadu' idawtu ku diwas a kaysingan nu sasulitan.
O-Cuo kabulawan tawya (歐洲殖民時期)[mikawaway-kalumyiti | mikawaway tu kalumyiti sakatizeng bangu]
1606年，由彼得·奎羅斯帶領的西班牙探險隊成為第一批登陸該島的歐洲人，認為該地是未知的南方大陸。
cacay a malebut enem a lasubu idaw ku enem (1606) a mihcaan , ci Pide.Kuyluo-se (彼得·奎羅斯) mililid tu Sipan-ya (Spain (西班牙) mitahaway a kaput mitadasay makatukuh tina subalan a O-cuo (歐洲) a tademaw, nina niyadu' han caay kaw kakatinengan nu timulay a talu.
在18世紀末，英國採險家詹姆斯·庫克的第二次航海中到達了該島，把該島命名為新赫布里底群島，爾後歐洲人便開始移居當地。
itini i hedek nu sabaw walu (18) a seci, Ing-kuo (英國) mitahaway ci Canmu-se.Ku-ke' (詹姆斯·庫克) saka kina tusatu makatukuh tina subalan, pangangan han tu Sinhe'-puli-di masabelengay a subal (新赫布里底群島), nikudan satu idaw ku O-cuo (Europe (歐洲) a tademaw mabulaw tayda niyadu'an.
1887年起，新赫布里底群島由英法海軍委員會管理。1889年，維拉港得到自主權，雖然只有白人才有實際統治權，卻成為第一個實行無性別之分的普選的自治地區。
cacay a malebut walu a lasubu walu a bataan idaw ku pitu (1887) a mihcaan, Sinheli-di (New Hebrides Condominium a subal (新赫布里底群島) naw Ing-kuo atu Fa-kuo (法國) a kayngu’ kumikuwanay. cacay a malebut walu a lasubu walu a bataan idaw ku siwa (1889) a mihcaan, Wila-kan (Port-Vila(維拉港) maala nuheni ku sapikuwan, amica ku sanglacay a tademaw kusi kawaway, sa mala sayaway numikawaway tu caay pisacacay tu tademaw anipilian tu kakitidaan.
1906年，英國和法國兩國同意新赫布里底群島由英法兩國共同管治，成立新赫布里底群島共管地。
cacay a malebut siwa a lasubu idaw ku enem (1906) a mihcaan, Ing-kuo (United Kingdom (英國) atu Fa-kuo (France (法國) mihang tu Sinhe’-puli-di a subal (新赫布里底群島) aw Ing-kuo (英國) atu Fa-kuo (法國) mapulung mikuwan, patideng tu Sinhe’-puli-di kitidaan (新赫布里底群島) mapulung amikuwan.
由於更多歐洲人移居當地，1935年的新赫布里底群島的人口超過45,000人。二次大戰期間，埃提島和埃斯皮里圖桑托島用作盟軍的軍事基地。
yadah ku taydaay nu O-cuo (歐洲) a tademaw mabulaay tayda itida, cacay a malebut siwa a lasubu talu a bataan idaw ku lima (1935) a mihcan nu Sinhe’-puli-di a subal (新赫布里底群島) a tademaw malakuud tu sepat a mang lima a malebut (45,000) ku tademaw. saka tusa ani kalepacawan, Ayti-subal (埃提島) atu Ayse-piku-tusan-tuo subal (埃斯皮里圖桑托島) u kakitidaan nu hitay nuheni.[2]
kakitidaan (地理)[mikawaway-kalumyiti | mikawaway tu kalumyiti sakatizeng bangu]
萬那杜由83個島嶼組成，並且宣稱擁有馬修島和獵人島的主權。83個島嶼之中，14個的面積超過100平方公里，當中最大的為聖埃斯皮里圖。
Wanna-tu (Vanuatu (萬那杜) nu walu a bataan idaw ku tulu (83) a subal nika pulungan, sakamusa idaw ku Masiw-daw subal (Matthew (馬修島) atu Lie-zen subal (獵人島) a kawa. nu walaay a bataan idaw ku tulu (83) a sasubalan, sabaw tu sebat (14) a subalan milakuuyd tu cacay a lasubu’ (100) nu pinfan kunli, satabakiay sa u Senay-sepili-tu (Espirito Santo (聖埃斯皮里圖).
萬那杜屬於熱帶和亞熱帶氣候，擁有熱帶雨林，大部份島嶼都有高山和火山，最高的山是位於聖埃斯皮里的布韋馬薩納峰，高1,879米。
Wanna-tu (Vanuatu (萬那杜) u kacaledaesay atu caay kacaledes a demiad, idaw ku caledesay nu kilangkilangan, nu subalan idaw ku talakaway a buyu' atu silamalay a buyu', satalakaway nu buyu han itida i Senay-sepili (Saint espi (聖埃斯皮里) nu Puwima-sanafun (Bwemasana (布韋馬薩納峰), talakaw han cacay a malebut walu a lasubu pitu a bataan idaw ku siwa (1879) a depah (公尺).[3]
sakaudip (經濟)[mikawaway-kalumyiti | mikawaway tu kalumyiti sakatizeng bangu]
萬那杜的人多數從事第一級生產，主要為農業，其農作物可供應萬那杜約65%人的需要；另外，漁業和畜牧業也是萬那杜的主要經濟活動之一。
Wanna-tu (Vanuatu (萬那杜) a tademaw u kawaw nuheni, angangan han u kakalukan, unikalukan taneng pacuwah tu Wanna-tu (Vanuatuay (萬那杜) a tademaw tu enem a bataan idaw ku lima (65%) a kilacan, dumasatu, babutingan atu pahabayan tu cancanan u Wanna-tu (Vanuatu (萬那杜) nu angangan a sakaudip.
觀光業在萬那杜也很重要，是政府的重要收入來源之一。
aidangan itida i Wanna-tu (萬那杜) u angangan tu, u sifu nu sakasilaculan.[4]
saculil (交通)[mikawaway-kalumyiti | mikawaway tu kalumyiti sakatizeng bangu]
saculil nu Vanuatu (萬那杜)
萬那杜的道路系統未經開發，少於100英里的路是鋪平的，大多數為泥路和只適合四驅車行駛。
dadan nu Wanna-tu (萬那杜) caay henay ka kapah, nu cacay a lasubu (100) nu ingli a dadanan u kapahay a culilan, u lanulanuan ku yadahay nu dadan atu tanengsa nu sepatay a muli a culilan.
每個島都有一個小型的港口或碼頭讓小型貨船和小艇定期上落貨。在萬那杜，單車是受歡迎的代步工具。維拉港和盧甘維爾有一定數量的的巴士和小型巴士。
nina subalan idaw ku adidi'ay a minatu matuo sapahetik nu adidiay a balunga tanengsa kahtikan nu tutuud. itini i Wanna-tu (萬那杜) batikal ku kanamuhan nuheni saculil. Wi-la minatu (維拉港) atu Lukan-wiel (盧甘維爾) idaw ku tanengay nu basu' atu adidi'ay a basu.[5]
lalangawan (文化)[mikawaway-kalumyiti | mikawaway tu kalumyiti sakatizeng bangu]
kamu (語言)[mikawaway-kalumyiti | mikawaway tu kalumyiti sakatizeng bangu]
萬那杜的官方語言為英語、法語和比斯拉馬語。比斯拉馬語是一種皮欽語和克里奧爾語，混合了英語字詞和美拉尼西亞語文法。
tadakamu nu Wanna-tu (萬那杜) u Ing-kuo (英語), Fa-iy (法語) atu piyse-lama (比斯拉馬語) a kamu. pise-lama (比斯拉馬語) a kamu u pi-cin a kamu (皮欽語) atu ke'li-awei a kamu (克里奧爾語), malalamel atu Ing (英語) a kamu atu Meala-nisi-ya (美拉尼西亞語) a kamu.
dadiw (音樂)[mikawaway-kalumyiti | mikawaway tu kalumyiti sakatizeng bangu]
萬那杜有獨特的本土文化，他們的樂器稱為梆子（slit drums），是一類打擊樂器。
Wanna-tu (萬那杜) idaw ku picidekan nu lalangawan, u datukan nuhani u "slit drums" (梆子) hananay, uta tuktukan a dadatukan.
wayway nu itidaay (民風民俗)[mikawaway-kalumyiti | mikawaway tu kalumyiti sakatizeng bangu]
萬那杜民風簡樸，民眾友善親切，會主動和遊客打招呼。當地的人都習慣在路旁的大樹摘取果實，周圍地方都有果實唾手可得。
Wanna-tu (萬那杜) madayum ku saudip nuheni, mangaay a tepalan, mikiayaw tu taydaay midang a tademaw musakamu. mananam kunuheni i sasa' nu kilang mipecu’tu maduhemay aheci, i liklik tingdi’han maalatu ku aalan tu heci.[6]
aadihan (觀光)[mikawaway-kalumyiti | mikawaway tu kalumyiti sakatizeng bangu]
圓形埃法特島
makimulmulay a Ayfa-te subal 埃法特島
在埃法特島周圍。萬那杜的旅遊提供了一個全國風味的切片。未受破壞的古老雨林，洶湧的河流，二戰遺跡，種植園，傳統村莊，文物....。
i liklik nu Ayfa-te subal (埃法特島). Wanna-tu (萬那杜) a laliwkuan idaw kunipabeli tu sakapahay nu anicikcikan tu kakanen. caay henay kaw malawpesay nu mukasi a kilakilangan, tabakiay nu balad, uliwan nu sakatusa anikalpacawan, nipalumaan tu kilang, atu mukasi a niyadu, cancanan a tuudan ......
私人海灘，是持久的。在魚中游泳或浮潛。自然成為一體。看到古老的村莊和定居點仍在運作時.
nuudip a likenlikenan, numatenesay. itini i butingngan amingaduy atu milenem. saka lihalayan a malacacay. makaadih tu mukasi a niyaduan atu itidaay mueneng muculil henay.
充分利用瓦努阿圖的天然潟湖，瀑布和觀賞野生動物的機會，無需計劃任何事情或安排從維拉港出發的交通工具，這是島上游客和遊輪的理想選擇。
miida tu Wanu-atu (瓦努阿圖) a pakunida hananay a masabanaway, cascas atu aadihan tu aadupan, acaay pikiyaku tu kawaw atu misulit tu sakatayda i Wi-la minatu (維拉港) tu sakaalingad a caculilan, uynihan nina subalan a midangay nu tademaw atu mikacaway tu balunga a sakapahay anipili’an.
在伊頓藍色潟湖（Eton Blue Lagoon）浸泡，與水晶藍色潟湖（Crystal Blue Lagoon）的海龜一起游泳，並在拉魯瀑布（Rarru Cascades）沐浴。
itini i Itun-lanse banaw (伊頓藍色潟湖) "Eton Blue Lagoon" misengel, atu Suycin-lanse banaw (水晶藍色潟湖) "Crystal Blue Lagoon" a bilanga mapulung mingduy, maliluc itida i Lalu cascas (拉魯瀑布) "Rarru Cascades" mililuc.[7]