bau

【學名】Serpentes

【mitesekay a ngangan】Serpentes

【屬名】爬蟲綱

【mikeliday a ngangan】pa-chong-gang

【別稱】又有虵、虺、螣、蚦、蜧、蜦、長蟲等

【duma a ngangan】idaw ku se, hui, te, ran, li, lun, tanayuay a cilekay.

【種類】有蝮、蚺、蟒、蝰等近義稱呼

【kasasiduma】idaw ku Fu, Ran, Mang, Kui sa pinganganan

足的爬蟲類動物，是蛇亞目，由蜥蜴進化而來，另有其它無足的爬蟲類如蚓蜥、蛇蜥等並不屬於蛇亞目。

kuku’ nu minabuya a aadupan, u bau, nu kakitil a nikasumadan, idaw ku dumaay nui naiay a kuku’an mahida u yin-xi, se-xi sa, caay kaw mikeliday a bauan.

正如所有爬蟲類有鱗目一樣，蛇類全身布滿鱗片。不是所有蛇類都是肉食性動物。目前全球共有3,000多種蛇類，包括體型最短小的細盲蛇科以至最長的蟒科及蚺科。

hatu minabuya a cilekayan malecad namin idaw ku kines, bauhan mamin ku udipan asikines. u bau hananay caay kaw u heci namin ku kanen. ayda nu kitkidan mapulun nu bauan tulu a malebut ku bauan, pasu saadidiay nu adidiay a mamenuay a bauan atu satanayuan nu mang-se atu ran-ke.

部分蛇類擁有毒性，能使被其咬擊的生物受傷、疼痛以至死亡。

nu bauan idaw ku ledekan, anu makalat tu nu maduka satu, adada patay satu.

蛇的另一個特徵是顎部能作出廣角度的開合，因此能吞食比自己身型龐大的獵物。

bau picidekan sa u ngaduy ahebal kuni ka tuwaan nuhen, sisa ma’nuc nida ku miki tabakiay cinidaa nu aadupan.

生物研究指蛇類大概於白堊紀時代由蜥蜴類衍生而成。現代蛇類的分類研究，大概可追溯至古新世時代。

mikingkiway tu sengwu sakamus ubau namaka Bai’e-ji (白堊紀) a zitayan u kakitl ku malingatuay. nu aydaay numikingkiway tu bauan han , a talayawen kunipi lalaba’ katukuh tu xin-si-sidai.

目前紀錄中最巨型的蛇類是活於古新世的泰坦巨蟒，長度達13公尺長，其化石被發現的年份是2009年；目前體型最細小的蛇類是卡拉細盲蛇，長度約只有10公分。

ayda nuni kilukan satabakiay nu bau han sa maudip i Gu-xin-si a Titan a tabakiay nu bauan, tanayu han makaala tu sabaw tu tulu a congsyy ku tanayu’, malaba’tu satu katepaan a mihcaan han i tusa a malebut idaw ku siwa a mihcaan, ayda han saadidiay nu bauan han u Karasi a bauan, tanayu’ han cacay a bataan a congfen nan.

masasuayaw atu tademaw (與人類的互動)

bau mikalat (蛇咬傷)

蛇類一般不會視人類為獵物，多數蛇類都不會主動攻擊人類，除非牠受到驚嚇或傷害，才會發動攻勢，否則一般而言蛇類都會避免與人類發生接觸。

bau han makaadih tu tademaw sa caay kaw aadupen nuheni ku tademaw, hatidaay tu nu bauan caay picekul tu tademaw, uydasa anu patalawan nutaw atu kiayawan nutaw milisapen, tawya sa manglay a paculi, u bau hananay makaadih tu tadeamaw sa laliwsatu caay pisuayaw tu tademaw.

除了一些巨大的蛇類（如蟒蛇、蚺蛇）外，大多數無毒的蛇類都不會對人類帶來生命上的威脅。

uyda a cacay u tabakiay nu bauan (mang-se, ran-se) sa, nu hatidaay tu nu naiay a ledek nu bauan caay pikiayaw tu tademaw amilisapen.

無毒蛇類的咬擊通常沒有太大殺傷力，因為牠們的牙齒主要是用作抓住多於撕開獵物，因此普遍不會造成較深的傷口。

anu makalad nu naiay ku ledek a bauan caay ka hicahica kita, u ngipen nida u sapie kalad mibihbih sapicelit tu nika adupan nuheni, caay ka tamhek sa ilabu’ kuni kalatan.

雖然被蛇所咬的皮膚及肌肉組織會有所損害，但相比於毒蛇的咬傷而言，無毒蛇類的咬傷較無重大威脅。

makalat satu nubau ku banges atu heci caay ka hicahica, anu nikalatan satu nusi ledekay, nikalatan satu nu naiay a ledekan nu bauan caay ka hicahica kuni kalatan.

被蛇所咬而致命的紀錄實際上並不算多，然而少數受毒蛇咬傷且缺乏急救的情況下可能導致肢體切除手術以避免致命。

nikalatan satu nusiledekay a bauan itini inipi kilukan caay ka yadah, caay ka hacica kuni kalatan nusi ledekay sa anu caay ka kalamkam tayda i padekuan sa putunan kuni kalatan nanay kiya caay ka patay ku tademaw.

全球約有725種毒蛇，當中只有250種毒蛇能以一口咬擊立即奪人性命。

kitakit han idaw kusi ledekay a bauan han pitu a lasubu tusa a bataan idaw ku lima a bauan, ilabuhan idaw ku tusa a lasubu lima a bataan ku tada siledekay nu bauan anu makalat satu kaca caay pateku mapatay ku tadema.

雖然澳洲是全球最多毒蛇聚居的地方，但平均一年只有一遭咬擊是由有毒蛇類所導致的。

Aw-cuo han amica ku sayadahay nu siledekan nanay a kitakitan, sausien han tu mihcaan caay ka papena kuni kalatan nu siledekay a bauan nu mapataya a tademaw.

在印度，一年約有250,000多宗蛇咬案件，其中有50,000宗導致死亡，多數案例是由於缺乏適當或及時的急救措施。

Itini i Yindu, nu cacaya a mihcaan idaw ku 250,000 ani kalatan nu bauan, ilabuhan idaw ku 50,000 hatiniay nu tademawan amapatay, hatidaay tu nikalatan nuni ka caaya ka calud tayda i padekuan sisa mapatay.

hican mingaay tuni kalatan nu bauan (醫治蛇咬的方法種類)

最典型及常用的方法是運用由蛇毒本身製煉的抗毒血清。

sadayumay nu nikalatan nu bau han u nu udip tu a ladek ku sapisanga tu sasapayuan u "kang-du-sye-cing”.

一些抗毒血清是專為個別及少數近類蛇種而用的（例如在美國當地，基本上除了珊瑚蛇外，所有毒蛇都屬於蝮亞科），而另一種能治療多種蛇毒的血清是「蛇毒血清」（antivenin polyvalent）。

hatidaay tu nu “kang-du-sye-cing” u nu uydan tu a bauan ku sasangan (patinaku sa i Amilika a niyaduan, unu san-hu-se sa, nina siledekay a bauan u fu-ya-ke a sapamataan a bauan), idaw ku dumaay a sakay ledekan nanay nu bauan sa u (antivenin polyvalent) mahiniay.

製作蛇毒血清時，研究者會把多種毒蛇的毒素同時注入一匹馬的體內，劑量由輕至重逐步提升，直至馬匹能對毒素免疫為止。

misangan tu “kang-du-sye-cing”, numi kingkiway tu ledek nu bauan a tademaw han alaen nuheni ku ledek cucukan nuheni ku subayu, nanu adidi kuni pacumuda hamaw sa a yadah kuni pacumudan, katukuh tuni ka caay kahica ku subayu sa musaluemen caay tu cucukan.

接著便從馬匹身上抽取血液，再以淨水加以稀釋，並冷凍貯存，最後成功製造血清。

kilul sa cuhcuhen nuheni ku izang/idang nu subayu, patayadan i nanum amilamel abesaen sa, patayda hantu i lentun amisingan, sadikuday satu masangatu ku xue-qing.

可是亦因為這個原因，一些對馬匹過敏的人便不能使用這些血清。在印度、南非及澳洲等地，當地人亦針對較為危險的蛇類（如曼巴蛇、太攀蛇及眼鏡蛇），以同樣手法製作特種抗毒血清。

sisa nika hinian a kawaan, nusi tibeniay nu tademawan tu kaduhan acaay picapi tu xue-qing a kawaan. itini i Yin-du, Nan-fei, atu Aw-cou a niyadu'an, itidaay a tademawan han nu kabalihenawan a bauan (u man-ba-se, tai-pan-se, kakuhkuh a bauan), malecad ku sanga’ tu picidekan nu “ kang-du-sye-cing”.

sapihica ku bau (蛇類的用途)

在一些飲食文化中，蛇肉是可以被食用的，甚至被認為是一種美食。

itini i kakanen nu lalangawan han, u bau sa u kakanen kuydasa, u saasuay nu kakanen.

進食蛇類有心臟保暖的功能。據記載，西方文化卻只有在非常飢餓的情況下才會進食蛇類。

mukan tu bauhan idaw kuni paka diheku tu baluc’ sa. idaw ku nakamuan i nutipan a lalangawan sa anu caaytu kahatuda ku pateluh sa kan sananay tu bauan.

然而在美國的中西部，煮熟的響尾蛇肉卻是普遍的食材。在大部分亞洲國家諸如中國、泰國、印尼、越南及柬埔寨，都有飲用蛇血的習慣。

itini i nu Amilikaan nu teban nutipan a niyaduan, nu mangaya a xiangweise a hecian u sasalamien nuhini kuyda a lamian. hatidaay tu a Ya-cou kanatalan u Cong-guo, Tai-guo, Yi-ni, Yue-nan atu Jian-pu-zai, mananam tu mukan tu idang nu bau.

如果做得到的話，當地人更會在仍然存活的眼鏡蛇身上取血，並混以酒水作調味。

anu makadakep kunuheni tu bauan, itidaay a tademaw han anu maudip henay nu kakuhkuh a bauan cuhcuhen nuheni ku idang nu bau, sipalamel nuheni tu pah atu nanum mukan.

另外，亞洲亦有以蛇浸酒的做法，通常會把整個蛇體放進酒埕裡，據說這樣能加強酒的濃度。

duma satu, Ya-cou idaw ku misaepahan tu bauan, hina hamin han nuheni ku nucacaya a bauan pacumud pacilepen i langdaway, ninani palamlaman tu pahan macunus ku aleda’ sa.

在日本，有一類名叫「波布」的蛇類，主要分布在沖繩一帶，當地人會把牠們製作成「波布清酒」。

itini i Dipen sa, idaw ku “ Bobu” ababauan, kaliwasak nika udipan han itida i Okinawa sa, itidaay a tademaw sangan nuheni tu Bobu –ping-sa”.

在中國、拉丁美洲、中南半島都有吃蛇的習慣，並認為吃蛇有滋陰補陽、清血美膚效果。

itini i Cong-guo, La-ding-mei-cou, Cong-nan-ban-dao mananam kunu heni mukan tu bauan, muka tu bausa mikapah tu udip, mibanaw tu idang pakakapah tu banges sa.

日本人把蛇製成蛇粉、酒來補身。另外，蛇膽亦號稱具有藥用價值，可是味道甚苦。

Dipen a tademaw han sangaen nuheni tu bifun, sakay udip nu epah. dumasatu, besi nu bauhan u sakapahay nu sasapayuan, akenek ku sanekan.

另外，在世界很多地區都有人飼養蛇類。在西方國家，球蟒、王蛇屬及錦蛇屬一類性情較溫和的蛇類是受歡迎的寵物品種。

dumasatu, nu kitakitan yadah ku pahabaya tu bauan. itini i nutipanay a kanatalan, Qiu-man, Wan se a bauan atu Jin se a bauan saka damsaya a bauan nu kanamuha a papahabayan nu bauan.

另外，蛇皮亦具備裝飾用途，許多盛產蛇類的地方都會抽取蛇皮製作成各種皮具用品，如錢包、手提包等。不少胡琴（如二胡）以及日本傳統弦樂器三味線的琴身，亦是以蛇皮製作的。

duma satu, budac nu bau han, yadahay nu bauan a kitidaan alaen nuheni ku pudac nu bau sapisangan tu cacanan a sasangaan, u papaysuan, kabang sa, u hu-cin (er-hu) atu Dipen nu laylayan a san-wei-cin, nu bautu a banges ni sangaan.

u sulit nu Hulam

蛇

u sulit nu Lipun

ヘビ（蛇）は、爬虫綱有鱗目ヘビ亜目（Serpentes）に分類される爬虫類の総称。

u sulit nu Amilika

snake

u siwkay nu bau

manamuh ku bau i labi a tahkal. hina limek i masengetay atu nisaupuan a baetu. anu makalat tu, cayay tu pakalaliw ku edu atu balaut. anu balaki ku bau mapudac tu. alawi, anu makalad nu bau, kyu amapatay ku tademaw.

zumaay a natinengan

https://zh.wikipedia.org/wiki/%E8%9B%87

https://ja.wikipedia.org/wiki/%E3%83%98%E3%83%93

https://en.wikipedia.org/wiki/Snake