malineng henay ku kitakit
malineng henay ku kitakit
sapuelac[mikawaway-kalumyiti | mikawaway tu kalumyiti sakatizeng bangu]
ngatu cacay[mikawaway-kalumyiti | mikawaway tu kalumyiti sakatizeng bangu]
ci Cilily sa unu 17世紀ay sinmung tu sakay 物理學家 nu Yitali義大利. caykademec ku punu’ niza, nanika uzipan niza caypakaliyas tu sapikingkiw tunu tapukuay a cudad . kapulungan1609 a mihcan, maseking ni Cilily ku satenesay miazih a kingkiw, u tatengay tuwaca kuni Kepayni (哥白尼)、aci Pulunuw a « sakamuan ku teban nu cilal日心說 » sakalecad « nu teban nu cilal a kamu » sa u tatenga’ay. matepatepa’ kunu 中世紀ay uni pupuwan nu kiwkay tina kamuwan ni Tulumi tu « u teban ku lala’, u pauzipay ku mikuwanay » sanay a « kamu nu lala’ » , manguhanguh tu ku nipikwan tu 科學 atu 禁錮, kyusa macudah tuku hungte皇帝 nu luma kiwkay atu kyuday amin, kapulungan 1616 a mihcan tu luway a bulad tusa ay dawku enem a demiad, yaci Cilily yay ata demaw saliuucan nuhung te nu luma kyu kay . i tini i huyng, ya sumanah ay kuzikuc a 主教 sakamu sa：ya « kamu nu teban nu cilal » mibelihay tu kamu nu « sy siw » a sa, ci Cilily sa 「mitatikusay tu kamu nu kyukay ｣. anucay pi ales tu「異端邪說 ｣ sa, sapasubana’ a say bangan nu huyng sa.
ngatu tusa[mikawaway-kalumyiti | mikawaway tu kalumyiti sakatizeng bangu]
nikasa u mikilulay tu kamu nu pauzipay ci Cilily sa satu amasatedep mikingkyw. pacici sa amibuyng kyu miazih tu nika sumad nu tapuku, palilitu mikingkyu tu « sakamu sa ku teban nu cilal ». pabekbek tu nika kakutay nu hungta nu kyukay, miinsac tina cudadan « kasasakamu nina tatusaay ci Tulumi aci Kepayni ». ilabu nya cudad sa nu tatuluway a nikasakamu, patinaku tuni kabatad nu nikatinengan ni Kepayni, u tatenga’ay kuni kasa「u teban nu kalalayan caay kaw lala’, wyzaan u cayay kasamengmeng muliut tu cilal ｣. yanika caculi masasuwal tu 科學, mabilbil tu ku hungta nu luma kyukay, kasenun satu papilawa tu patulaka tu cudad. mahiza imelang tu ci Cilily zakep hantu, siketan patayza i luma. itaway balaki tu imelang aca ci Cilily.
ngatu tulu[mikawaway-kalumyiti | mikawaway tu kalumyiti sakatizeng bangu]
kapulungan 1633 a mihcan tusaay a bulad, itaway a luma kyukay ci 格魯列 ku miwananay, maedes kuni pisaybang ci Cililyan. nika malakuyd ku siwaay a bulad kunipisaybang sa, caay pihang tu nipacumi cinizaan , sazikuday muculcul tu tuhitay, amana pakakemeti ci Cilily satu, u lidalid cay pahanhan mu saybang. sepat a tatukiyan pazumaan tu kumi saybangay, caycaay pakemeti ku mata tu cacay aca asa sulitan, uma hiniyay u 車輪式 anipisali uuc misaybang lima a bataan a tatukiyan. i naniludalu mupenini’ misaybang, awu ci Cilily tu u babalaki ku maka dungdung kyahaw ngay ca mauzip ku ngayay, kya taneng henay mikingkiu tu 科學, ahican naca kya haw culit satu tya maminay tu a sulitan tu「 認罪書 ｣. namamin satu muasip kya 主教 tu sapacumi cinizaan, yani kamilmil nu lima ni Cilily misulit sa, lihud sa musakamu：「nika, malineng hen ku lala’ sa｣.
namakayniay a nasulitan nasakamuan atu natinengan[mikawaway-kalumyiti | mikawaway tu kalumyiti sakatizeng bangu]
nasulitan nay pabalucu'ay a kawaw nu subana'ay a pu 2018-1