musasakamuan nu teban nu lala’

musasakamuan nu teban nu lala’（地心說）

Cellarius ptolemaic system

belih p27, 372 ku sulit, namakayniay a nasulitan nasakamuan atu natinengan nay u nikatinengan tu 科學(科學大發現) 盛行千年的 cacayhen a malebat ku hecaan ku katengil.

musasakamuan 理論、學說

sapuelac

ngatu cacay

Bartolomeu Velho 1568

mauzip kita ipabaw nu lala’, wiza dada’ kaninelan, caykatineng ku tademaw tu nisaungay nu lala’. kyu patelac amin ku nipitapal nu tademaw: u lala’ sa cay saungay, u bulad atu cilal sa muliyud tu lala’ malineng.

ngatu tusa

nika yani kapatelac nu tademaw, tatenga’ «musasakamuan nu teban nu lala’ 地心說» sa tatenga’ay anipaheci. hanca, ayzasa matineng amin ku tademaw tu nikapatelac nipitapal nu tademaw, nikasa yu tahekal kina «musasakamuan nu teban nu lala’ 地心說» sa kauzipan ni Tulumi a mihecan, itini ku "tatena’ay" a kamu kya.

ngatu tulu

ci Tulumi sa unu kasumamadan nu sila a tademaw, matenes satu amicekul tu cudad nu tapuku, matineng ciniza tu nika cait nu lala’ a i tapuku inayi’ ku kakabitang, nika itawya unipikingkiu nu tademaw cayhen pakakuh itadatineng kya, cayay henay pakaawas tu hekal nu lala’ amisametek miazih tu kalalayan.

ngatu sepat

inipisatebing nu tademaw, u lala’ sa samengmeng sananay cay saungay, maymayza u kelakela’ nu kebayu misaesel , ita u tadamaw sa hiza sananay ya kebayu maduba’ ipabaw nu caya saungay a lala’ milatlat saan, caykapimusaungay kulala’ mulatlat cikasa. cay pakadate dating aca tunika malineng ku lala’ saan, ala hican macukas ku tademaw mutideng ipabaw nu lala’. kyu saan ci Tulumi u lala’ samengmeng sa cay saungay saan, napakayni kya ku nika talaayaw micekul tu bunac i tapuku, hizahiza satu ku nikapatelac maliyud ku bulad atu cilal tu lala’ malineng sa.

ngatu lima

hanca patelac ku nipiazih ni Tulumi, nika masasuala tu tunu tademawan anizateng, itiza nama patayay ciniza, naw na «musasakamuan nu teban nu lala’» atu «聖經» u nakamuwan itizasa samengmeng sa ku lala’ cay saugay sananay a kamu, pazeng han nu paudipay ku tademaw iteban nu kalalayan sananay a kamu malecad, kyusa pakaykayza satu ku kamu nu i kyukayay, malecad tuwaca u tatenga’ay a ulic, tina kamu cacay henay a malebut sepat a lasubu a mihecaan katenes, katukuh inipatiding ni Kepayni哥白尼 tu musasakamuan nu teban nu cilal kya mabelin.

malalitin tu ihekalay atu zumaay a natinengan

• ci Kepayni
• 地心說

• Dreyer, J. L. E.，《A History of Astronomy from Thales to Kepler》，第二版。New York：Dover Publications，1953。

• Evans, James，《The History and Practice of Ancient Astronomy》，New York：Oxford University Press，1998。

• Heath, Thomas，《Aristarchus of Samos》，Oxford：Clarendon Press，1913。