nipaluma-ngaluh, ngaloh

makayzaay i Wikipitiya

ngaluh, ngaloh

Wayside Tuberose -Ruella tuberosa- flower in Hyderabad, AP W IMG 6628

消渴草

(俗名:塊莖蘆莉、球根蘆莉、紫花蘆莉、蘆莉草、翠蘆莉)

全草可治糖尿病,故名消渴草。常拿當作園藝作物。

kagak kakuniza(科學分類)[mikawaway-kalumyiti | mikawaway tu kalumyiti sakatizeng bangu]

subal(域):真核域 Eukaryota

salaedan(界):植物界 Plantae

panan(門):木蘭植物門 Magnoliophyta

upiz(綱):木蘭綱 Magnoliopsida

mata(目):唇形目 Lamiales

sapamat(科):爵床科 Acanthaceae

mikitinay(屬):盧利草屬 Ruellia

hicahicaay(種):塊根蘆莉草 R. tuberosa

u siwkay nu nipaluma[mikawaway-kalumyiti | mikawaway tu kalumyiti sakatizeng bangu]

Popping pod of Ruellia tuberosa
kakuniza 植物分類 ()tabakiay a kilang ()adidi'ay a kilang (v)lutuk ()lutuk-balu ()masay ()zuma

()mahetik ku papah ()dauc landaway (v)zuma

()yadah a mihca ku uzip ()cacay a mihca ku uzip ()1-2 a mihca ku uzip (v)zuma

takalaw nu bayu' 生長海拔高度
mauzip subal 生長區域
nipaluma sasahicaan 栽種功能 yumah野生(v) mukan食用() sapayu'藥用(v) paazih觀賞() lidung遮蔭() zuma其他()
takalaw maka 株高 25-65cm
papah tanaya' 葉長 8-15cm
papah ahebal 葉寬 3-6cm
papah mapela' 葉瓣
balu ahebal 花徑 sibalu i lalud puu'- balangbangan puu'
balu kulit 花色
heci 果實
paenu 種子 0.2*0.2cm

u sanek nu nipaluma[mikawaway-kalumyiti | mikawaway tu kalumyiti sakatizeng bangu]

1 sanek 7 dawmi
2 letek 8 siceka'
3 cedam 甘,甜 9 dieku
4 aledah 辣,辛 v 10 cuedet 寒,涼 v
5 atekak v 11 acak
6 cupelak 12 zuma 其他

malaheci tu imelang[mikawaway-kalumyiti | mikawaway tu kalumyiti sakatizeng bangu]

1 pangangay (生)津 27 kaliwates  (消)小疔
2 akacay-akuti (減)燥熱 28 malebawa (消)跌打腫傷
3 cuedet (減)寒冷 29 akuti' (消)燙傷
4 patezep tu izang (消)出血 30 tunatun (消)瘀血
5 paisi' (利)排尿 31 tibeni (消)泡疹、痱子
6 taluktuk (減)發炎 32 kebing (消)麻疹
7 sulalis (退)發燒 33 sizaz (消)濕疹
8 cebu' taluktuk (消)尿道膀胱炎 34 butus (消)水腫
9 mapudasay (減)皮膚病 35 kalad nu bau (減)蛇咬
10 atay taluktuk (減)肝炎 36 bulad adada' (消)經痛
11 adada' (減)痛 37 cadi'ci (減)心痛
12 sicedam isi (減)糖尿病 v 38 pasicucu (增)乳汁
13 ngidngid (消)嘴破嘴角發炎 39 bali-malalemed (減)風濕
14 teluhu (消)濃痰 40 calenged (止)皮膚癢
15 takulaw adada' (減)喉嚨痛 41 sinawal (減)暈眩
16 tuzu malebawa (減)關節炎,風濕痛 42 manah (消)痔瘡
17 mabanic (消)腹瀉 43 pucu' (消)淋巴痛
18 muta' (調)嘔吐 44 buyu' (解)中暑
19 masikata' (調)便秘 45 suaw (止)渴
20 adada' tangah (減)頭痛 46 muni' ku banges (消)皮膚潰爛
21 malihen (怯)咳嗽 47 takalaw ku izang (減)高血壓
22 makamaw (減)感冒 48
23 milisawada' (調)腸胃病,胃痛 49
24 walak (解)中毒 50
25 maduka' (消)破皮傷 51
26 puces (消)膿包、大疔 52 zuma 其他

pasubana i cacudadan a lacul[mikawaway-kalumyiti | mikawaway tu kalumyiti sakatizeng bangu]

u cudad a ngangan Ruellia tuberosa L.
u sapamat a ngangan Acanthaceae(爵床科)
u Amilika a ngangan Britton's wild petunia, Britton Ruellia

u zuma a cidekay a kamu, saungay misapayu' a cidekay[mikawaway-kalumyiti | mikawaway tu kalumyiti sakatizeng bangu]

cidekay ngangan miungay
Sakizaya ngaluh, ngaloh v
Pangcha
Tayan
Paywan
Yuwatan Pisuka madihu tu ismud v
Sejek
Taluku
Puyuma
Rukay
Cou cuun para 'akia mecu 'u v
Kabalan
Tau/Yami kazaskas v
Saw
Kanakanabu
Laaluwa
Saysia

u sulit nu zuma a kamu-Hulam atu Amilika[mikawaway-kalumyiti | mikawaway tu kalumyiti sakatizeng bangu]

塊根蘆莉草(學名:Ruellia tuberosa),又名塊莖蘆莉草球根蘆莉消渴草,為爵床科盧利草屬下的一個種。原產於熱帶美洲。「消渴」一詞源於素問奇病論,病證名。引入初期取其屬名音譯「蘆莉」,而有藍蘆莉,塊根蘆莉等名稱。

Ruellia tuberosa, also known as minnierootfever rootsnapdragon root and sheep potato (Thai: ต้อยติ่ง), is a species of flowering plant in the Acanthaceae family. Its native range is in Central America but presently it has become naturalized in many countries of tropical South and Southeast Asia.

Some butterfly species, like the lemon pansy (Junonia lemonias) and the mangrove buckeye (Junonia genoveva), feed on the leaves of Ruellia tuberosa.

namakayniay a nasulitan nasakamuan atu natinengan[mikawaway-kalumyiti | mikawaway tu kalumyiti sakatizeng bangu]

《中國高等植物資料庫全庫》. 中國科學院微生物研究所. [2009-02-24].

行政院原住民族委員會-原住民族藥用植物2009-p185

http://plant.tesri.gov.tw/plant100/WebPlantDetail.aspx?tno=527036620 塊莖蘆利草

邱年永等著 原色臺灣藥用植物圖鑑(5) p212 消渴草 台北南天書局

臺灣藥用植物資源名錄 行政院衛生署中醫藥委員會 編 消渴草 92年10月420頁