nipaluma-sumanahay kayabes, somanahay kayabes

makayzaay i Wikipitiya

sumanahay kayabes, somanahay kayabes[mikawaway-kalumyiti | mikawaway tu kalumyiti sakatizeng bangu]

Psidium guajava flower 26032014 01

紅心芭樂

(俗名:番石榴、番稔、那拔、拔仔、芭樂、番桃、雞屎果)

kagak kakuniza(科學分類)[mikawaway-kalumyiti | mikawaway tu kalumyiti sakatizeng bangu]

Goiaba vermelha

subal(域):真核域 Eukaryota

salaedan(界):植物界 Plantae

panan(門):真雙子葉植物 Eudicots

upiz(綱):

mata(目):桃金孃目 Myrtales

sapamat(科):桃金孃科 Myrtaceae

mikitinay(屬):番石榴屬 Psidium

hicahicaay(種):番石榴 P. guajava

u siwkay nu nipaluma[mikawaway-kalumyiti | mikawaway tu kalumyiti sakatizeng bangu]

kakuniza 植物分類 (v)tabakiay a kilang ()adidi'ay a kilang ()lutuk ()lutuk-balu ()masay ()zuma

()mahetik ku papah (v)dauc landaway ()zuma

()yadah a mihca ku uzip ()cacay a mihca ku uzip ()1-2 a mihca ku uzip (v)zuma

takalaw nu bayu' 生長海拔高度
mauzip subal 生長區域
nipaluma sasahicaan 栽種功能 yumah野生(v) mukan食用(v) sapayu'藥用(v) paazih觀賞() lidung遮蔭() zuma其他()
takalaw maka 株高 10-20m
papah tanaya' 葉長 8-18cm
papah ahebal 葉寬 5-8cm
papah mapela' 葉瓣 1.5-2cm
balu ahebal 花徑
balu kulit 花色
heci 果實 3-15cm
paenu 種子

u sanek nu nipaluma[mikawaway-kalumyiti | mikawaway tu kalumyiti sakatizeng bangu]

1 sanek v 7 dawmi
2 letek 8 siceka'
3 cedam 甘,甜 9 dieku
4 aledah 辣,辛 10 cuedet 寒,涼
5 atekak 11 acak
6 cupelak 12 zuma 其他 v

malaheci tu imelang[mikawaway-kalumyiti | mikawaway tu kalumyiti sakatizeng bangu]

1 pangangay (生)津 27 kaliwates  (消)小疔
2 akacay-akuti (減)燥熱 28 malebawa (消)跌打腫傷 v
3 cuedet (減)寒冷 29 akuti' (消)燙傷
4 patezep tu izang (消)出血 30 tunatun (消)瘀血
5 paisi' (利)排尿 31 tibeni (消)泡疹、痱子
6 taluktuk (減)發炎 32 kebing (消)麻疹
7 sulalis (退)發燒 33 sizaz (消)濕疹
8 cebu' taluktuk (消)尿道膀胱炎 34 butus (消)水腫
9 mapudasay (減)皮膚病 35 kalad nu bau (減)蛇咬
10 atay taluktuk (減)肝炎 36 bulad adada' (消)經痛
11 adada' (減)痛 37 cadi'ci (減)心痛
12 sicedam isi (減)糖尿病 v 38 pasicucu (增)乳汁
13 ngidngid (消)嘴破嘴角發炎 39 bali-malalemed (減)風濕 v
14 teluhu (消)濃痰 40 calenged (止)皮膚癢
15 takulaw adada' (減)喉嚨痛 41 sinawal (減)暈眩
16 tuzu malebawa (減)關節炎,風濕痛 42 manah (消)痔瘡
17 mabanic (消)腹瀉 v 43 pucu' (消)淋巴痛
18 muta' (調)嘔吐 44 buyu' (解)中暑
19 masikata' (調)便秘 45 suaw (止)渴
20 adada' tangah (減)頭痛 46 muni' ku banges (消)皮膚潰爛
21 malihen (怯)咳嗽 47 takalaw ku izang (減)高血壓
22 makamaw (減)感冒 48
23 milisawada' (調)腸胃病,胃痛 49
24 walak (解)中毒 50
25 maduka' (消)破皮傷 51
26 puces (消)膿包、大疔 52 zuma 其他(痢疾、瘡久不收口、驅蟲、制欲) v

pasubana i cacudadan a lacul[mikawaway-kalumyiti | mikawaway tu kalumyiti sakatizeng bangu]

u cudad a ngangan Psidium guajava L.
u sapamat a ngangan
u Amilika a ngangan Guava

u zuma a cidekay a kamu, saungay misapayu' a cidekay[mikawaway-kalumyiti | mikawaway tu kalumyiti sakatizeng bangu]

cidekay ngangan miungay
Sakizaya sumanahay kayabes, somanahay kayabes v
Pangcha kiy bs v
Tayan
Paywan vana v
Yuwatan madanghas tu lapat v
Sejek
Taluku
Puyuma kulriyaves v
Rukay navate v
Cou navatu masinang v
Kabalan
Tau/Yami
Saw
Kanakanabu
Laaluwa
Saysia

u sulit nu zuma a kamu-Hulam atu Amilika[mikawaway-kalumyiti | mikawaway tu kalumyiti sakatizeng bangu]

番石榴(學名:Psidium guajava),因臺語稱為林菝仔菝仔,因此在臺灣又俗寫為芭樂,為熱帶、亞熱帶水果,原產美洲,現中國華南地區及四川盆地均有栽培。

Psidium guajava, the common guavayellow guava, or lemon guava (known as goiaba in Portuguese and guayaba in Spanish) is an evergreen shrub or small tree native to the Caribbean, Central America and South America. It is easily pollinated by insects; in culture, mainly by the common honey bee, Apis mellifera.

namakayniay a nasulitan nasakamuan atu natinengan[mikawaway-kalumyiti | mikawaway tu kalumyiti sakatizeng bangu]

《中國高等植物資料庫全庫》. 中國科學院微生物研究所. [2009-02-24].

行政院原住民族委員會-原住民族藥用植物2009-p161

番石榴 Fanshiliu 藥用植物圖像資料庫 (香港浸會大學中醫藥學院) (中文)(英文)

黃豆黃苷 Glycitin 中草藥化學圖像資料庫 (香港浸會大學中醫藥學院) (中文)(英文)

Psidium guajava 全球入侵種資料庫(GISD)-番石榴

http://plant.tesri.gov.tw/plant100/WebPlantDetail.aspx?tno=456008020 番石榴

應紹舜 台灣高等植物彩色圖誌 第五卷 1.蕃石榴 p246 民840915初版

邱年永等著 原色臺灣藥用植物圖鑑(5) 122番石榴 p143 台北南天書局

鄭武燦 台灣植物圖鑑 上冊 1524番石榴 p762 國立編譯館主編

http://subject.forest.gov.tw/species/twtrees/book4/68.htm 番石榴

番石榴栽培管理 --文/圖 謝鴻業 黃和炎 鄭安秀

中國植物誌 第 53(1) 卷 123 頁 PDF 番石榴

臺灣藥用植物資源名錄 行政院衛生署中醫藥委員會 編 番石榴 92年10月338頁