pisamulmulian
pisamulmulian
i hekalay micuda, mikuliay a wawanamin, tu mihmihcaan u sapaengaw sakaydihan a taluma' maydih mukan tu akuti'ay a mulimuli, u aheciday u sicedamay kapah tu namin, micunus tu sakayicelang nu udip, kya idaw ku satulin mikuli ihekal.
在外地讀書、工作的游子們，每年冬至最期待的就是回家吃一碗熱呼呼的湯圓，鹹甜都好，補充體力讓自己能夠持續在異鄉奮鬥。
nika namidateng tu kisu haw kya mukan tu mulimuli i kasienawan?
不過你有沒有想過為什麼冬至要吃湯圓呢？
ayda adihan nita, u mahiniay u mananamay tu "kasienawan mukan tu mulimuli" namakacuwa ku mahiniay a kawaw saw.
現在就來看看我們習以為常的「冬至吃湯圓」從何而來。
kasienawan aty mulimuli
冬至與湯圓
kasienawan sa u sulit i kuyumi nu malukay, u cacay amihcaan tusa idaw ku sepat nu puu' u sabaeketay a puu' sa wini, tusa idaw ku sepat a puu' sa pakaynin i nisaliyut nu cikiw misaliyut, nu pulung a saliyut ku sapatucekbtu demiad, kyu kasienawan ayda a demiad sa tucek u cacay a mihcaan nu demiad atu labi, u demiad sa usaapuyu' a cacay nu demiad, kyu u "kasienawan han alisin".
冬至是農民曆中一年 24 節氣最重要的節氣之一，24 節氣是依照地球自轉、公轉的週期來劃定，而冬至這天正是一年裡白晝、日照最短的一天，又稱「冬節」。
nadikuda nu pisamulimulian u tuki malingatu tu haymaw sa macunus, widasa u "cilal nu bali" haymaw sa mutapabaw, mahida u "masaupu matunes" mahida u mulimuli kasamulmul milijeluh tu "bali nu cilal", kyu pakayni i nikan tu mulimuli milungic tu paudipay padaesui kami sa maydih misamulmul tu kaudip nu labunu luma'.
冬至之後白晝時間就會開始慢慢增加，因為「陽氣」會漸漸回升，便會以象徵「團圓、圓滿」的湯圓來迎接「陽氣」，藉著吃湯圓祈求凡事圓滿、闔家團圓。
kyu pisamilmulian ademiad , u kakawsan sa misamulimuli aca a patungus tu malataw atu kakawsan, yu mikikung, malinad ku aenegan micumu tu baluhay aluma' atu paeneng tu nababalaki, wini usapatungus tu paudipay a malataw u kakawsan sa kanca misamulimuli, winisa u pakakaph tu nikaudip nu luma' a sapatudung..
因此冬至這天，習俗上會搓湯圓來祭拜神明和祖先，而在婚禮、搬家入厝或安神位等重要的民間裡俗中，也都會吃湯圓來取圓滿之目的。
wini u kakawsa sa, pisamulimulian sa, u "pakaymulmul sa" , udaw ku sumanahay salengacay tu sa ku kulit, widasa inayay kunitabu tu cacanan ; widasa pisamulimulian ayda a demiad u labi tu demiad tanayu' kuni"katatiles" a demiad, u sumanahay a mulimuli mahida u "duut tu demiad masasu ala".
傳統上，冬至的湯圓俗稱「冬節圓」，有紅、白兩色，小巧而沒有包餡；因為冬至這天是晝夜長度「交接」的日子，紅白湯圓便也象徵了「陰陽交皆」。
dumasa sinilaculay tu sicedamay tabakiay a mulimuli u " wina nu mulimuli" han, ulabu anuyadah ku ce-ma atu nu wadayan. aydaay a pacakayay yadah tu ku hicahicaay a nitabu tu labu nu mulimuli, masumad tu, aydaay a wawa sa matineng tu mulimuli.
另外一種包了甜餡料的大湯圓則稱為「圓仔母」，內餡則多為芝麻餡和豆沙餡等，現在的廠商也多是推出包餡湯圓、並加以變化餡料，成為現代小孩比較熟悉的湯圓。
namukan tu mulimulisa macunus ku mihca sa, mahini aca ku kamu nu babalaki, namukan tu mulimuli sa macunus ku mihcaan sa anu cacay aca kunikan.
吃湯圓長一歲？
小時候每逢冬至，家中長輩總會說：吃湯一顆湯圓表示長一歲。
sisa u maydihay a balaki a wawa sa enuenuc mukan anu pina tu kunikan maydih kiyai a balaki hay wawa, malaluwit tu tusabataan ku mihcaan sa mangaleb ku tatayna, matalaw mukan kaisa mukan matalaw a balaki sa, idaw kamaydihay a balaki idaw ku makaiay a balaki, u balakiay tu nu masakapahay adih sa idaw yu kunikaydaan nu mihcaan masumad tu ku nabalucuan.
使得許多渴望長大的小小孩會急著吞下好幾顆，而年過 20 之後（尤其是女孩子），反而是不肯吃湯圓避免年齡又被往上加；急著長大的孩子與不想老去的青年男女，每年的那一碗湯圓見證了歲月的痕跡與我們心境的變化。
"mukan ti mulimulimacunus ku mihca" winisa caykawni paceba nu babalaki kuyda a mikinawl a pakatawa, yumukasi sa namakaysa i cu henay aziday katukuh i han nu sayaway sa, yu mahida henay u sapatungus tu mihca u pisamulimulian ku lingatu sa, kyu pisamulimulian ku sayaway ku sausi nu mihca sa, "u lingatu nu mihcaan", tuyni a demiad sa kanca pakatu nababalaki "micunus tu mihca";nudikuda matinengay misulit a tademaw ci lu-yubyanisulitan nuda sa idaku kamu "namukan tu hemay nu pisamulimulian sa macunus ku cacay nu mihcaan" sa kuimi,
「吃湯圓會添歲」其實不是長輩用來哄騙小孩的玩笑話，據說最早是源自於周代到漢初，當時的歲制是以冬至為歲首（一年的開始），在這一天都會祭天以「添歲」；後代的詩人陸游也在其作品中表達了「吃盡冬至飯便添一歲」之意，
katukuh ayda inakamu latlat sa katukuh ayda "pisamulimulian mahida u lisin" hida satu alawhan mukan tu mulimuli a balaki sa nahida tu ku kamu nu laylay yu!
便流傳成一句俗諺：「冬至大如年」，漸漸地，也形成吃湯圓會長一歲的傳統觀念囉！