Australia

Australia (澳大利亞)

u sulit nu Hulam: 澳大利亞

u siwkay nu kanatal

u Australia sa i labu nu Tayangco, itiza i 27 00 S, 133 00 E. u ahebal nu lala’ mapulung sa 7,741,220 km². u ahebal nu lala'ay sa 7,682,300 km², u ahebal nu nanumay sa 58,920 km². hamin nu tademaw sa 22,992,654. kakalukan umah sa 53.40%, kilakilangan umah sa 19.30%, zumaay henay umah sa 27.30%.

tapang tusu nu kanatal (首都)

u tapang tusu nu kanatal sa u Canberra (坎培拉).

kakininan nu kanatal demiad (國家紀念日)

kakining nu kanatal demiad sa 26 bulad 1 demiad.

tabakiay a tapang nu kanatal (元首)

u tabakiay a tapang nu kanatal (congtung) ayza sa ci Elizabeth II, micakat a demiad sa i 1952 a mihca 2 bulad 6 demiad.

u cunli nu Australia ayza sa ci Scott Morrison, micakat a demiad sa i 2018 a mihca 8 bulad 24 demiad.

u hata (國旗)

u kulit nu hata nu kanatal sa, situlu ku kulit. u sumilaway u sumanahay atu sangelacay.

澳洲聯邦，通稱澳洲，全國整體屬於大洋洲，是大洋洲面積最大、南半球面積第二大和全球面積第六大的國家。澳洲國土囊括了整塊澳洲大陸、塔斯馬尼亞島及聖誕島等數個海外島嶼，國土總面積和美國本土的面積相近。該國沒有陸上鄰國，所有近鄰國家均與其隔海相望。

Australia kapulungan a masakanatal, sipangangan han u Australia, i kanatal nu kakitidaan sa sanu Oceania han, itini sa u saahebalay nu kakitidaan a nikaidaw, sakay nu pangkiw nu natimulanay u sakatusa sikaahebal nu kakitidaan, i kitakit sa u saka a enem nu kasausi ku kakitidaan nu kanatal. u lala' nu Australia sa mamin masausi ku masaatilad, pasu nu ya Tasema-niya a subal atu ya Sentan hananay a subal, masausiay nu kaahebal nu kakitidaan nu Australia sa, malecad atu nu Amuhuwanay a kanatal kaahebal. ina Australia sa nayay ku belaw nu kanatal i tukutukusan, masasuayaw atu nu dumaay a kanatal kasilaadan tu bayu.

sakaidaw nu ulic (詞源)

「澳洲」一詞源於拉丁語，意思為「未知的南方大陸」。

u "Australial" sakaidaw nu ulic sa, nu makay i kamu nu Latingngay a nakamuan, nikasaan sa u "sikaliyuhan nu timulay a katabakian a kakitidaan" sa.　

sakay nu laylay (歷史)

澳洲在50,000年前已經有人類的蹤跡，如今澳洲原住民的祖先當時從東南亞移來[30]。英國業餘學者加文·孟席斯稱鄭和率領的中國船隊於1422年抵達了澳洲。但孟席斯的觀點沒有得到主流學術界認同。

u Australia sa i ayaw nu 50,000 nu bang a mihcaan sa, idaw tu ku tekiteki nu tademaw, i mahini sa u kakawsan nu yincumin sa namakay i walian kalatimulan namabulaw tayni. nu aydaay satusa u nu Australia a kakawsan u yin-cu-min hananay namakay i nu walian kalatimulan a kakitidaan mabulaw tayni. ya nu Igoay a kanatal mikingkiway tu sakay mahiniay a cudad, ci Gavin Menzies (Ciyawen-munsise 加文·孟席斯) hinisa ya u nu Hulamay mamikeliday tupabalungaay, a masakaputay ci Cenhe hananay, iti 1422 a mihcaan namakatukuh tu i Australia sa. nika u nakamuan atu nadatengan ni Munsise sa, nayay ku maylayapay nu sitatungusay sakay nu mitesekay i cacudadanay a paheci.

u mibuksingguay silubucay nu edu (拳擊袋鼠)

拳擊袋鼠的構思來自袋鼠這種動物的自衛本能——短小的前腿（「胳膊」）戴著拳擊手套，同時用粗壯的後腿踢、掃或掏對手。這一姿勢使人感覺袋鼠在戴著拳擊手套「拳擊」。

mibuksingguay sialubucay nu edu sa namakay pidateng i sialubucay a aadupan nu edu, u sapietel tu ningayaw nu udip a piading a wayway, iayaway tusaay nu kuku sa apuyu’, sakalecad nu "batac nu lima" sisasisetul tu, kutusi sa sanu dikuday tabakiay a cepi' ku sapitukut, hidaen nu piasik atu misetul tu sangayaw tu ada. nikahinian a wayway sa mahida u sisasetul ku lima a "mibuksinggu".

拳擊袋鼠是澳洲的國家化身，常見於流行文化，尤其在澳洲運動員參與板球、網球和澳式足球等體育競賽，近年來亦伴隨澳洲國家足球隊屢次出現在世界盃足球賽以及亞洲盃足球賽等大型體育賽事中。

mibuksingguay sialubuay a edu sa u kalaliyunan tu udip nu kanatal, sanisani a sikadih i lalangawan a nikalalacal, micidek i pilatlatan nu kanatal sakay nu sapaday a mimali, atu ya sisalilay a mimali, atu saka nu Australiaay tatukudanay a mimali, kalacapian a mihcaan u sasakilulan a pacabay nu Australia tahekal a misasedsed,sakay nu kitakiday atu nu i Yacoay a kadademecan tu mitukuday a mali.

二戰期間，拳擊袋鼠成為澳洲皇家空軍的國家象徵，1941年左右被噴在駐新加坡和英屬馬來西亞的第21中隊戰機上，以區別於英國戰機。這一做法迅速普及到其他部隊，乃至澳洲皇家海軍艦艇上也噴有這一圖案。

sakay sakatusa nu kitakitay a malalais sa, ina sialubucay a mibuksingguay a edu sa, masatatungusan nu Australiaay sakay nu tapukuan a hitay ya mamingayaw a hikuki, 1941 a mihcaan sa i Singapore (Sinciya-po 新加坡) atu ya Malaysia (Malay-siya 馬來西亞) sakay 21 a masakaputay udip nu hikuki i kakilian sipakuliten tu sialubuay nu edu, u sikatinengan tu nimanimaay a ngayaw hikuki. nikahinian sa kasenun sa malalit ku dumaay a masakaputay a kalahitayan, pasu ya Australiaay nu bayu’ balunga a hitay, malecad sipakulit tu nu sialubuay a edu ku udip nu balunga.

u nayiay ku kikul a tumay (無尾熊)

無尾熊，音譯考拉（英語：Koala），是澳洲的特有種有袋類動物，全世界僅分布在澳洲的東部昆士蘭省、新南威爾斯、南澳洲和維多利亞地區低海拔、不密集的尤加利樹林中。

nayiay ku kikul a tumay, nipangiha sa u Kaw-la "nu United Kingdom a kamu sa: u Koala" han, sakay nu Australia micidekay nikaidaw tu alubuan a tumay, i kitakit nikaidaw sa wida sa i walian ya Kunse-lan , baluhayay nutimu a ya Wie’lse, satimulanay a Australia atu ya Wituli-ya a kenis, makay bayu’ a kenis, nipakay sausian nu bayu’ sa caay amin katalakaw atu caay ka cebetcebetan a kilangkilangan nu yuciya-li hanany a kilamg.

關於「Koala」是源自澳洲原住民的方言(gula)，意指「不喝水」。中文音譯成「考拉」或「夸辣」。

sakay nu masakiketay nu "Koala" a kamu sa, namakay i nakamuan nu Australia i tidaay a yincumin u "gula", nipatudu a imin sa "caay pinanum" sananay. sakay nu Hulam a nipangiha sa, u "kawla" atu "kuw-la" sa.

無尾熊身體長約70至80厘米左右，成年體重8至15公斤，性情溫馴，體態憨厚，長相很像小熊，有一身又厚又軟的濃密灰褐色短毛，胸部、腹部、四肢內側和內耳皮毛呈白色，生有一對大耳朵，耳有茸毛，鼻子裸露且扁平，無尾熊有尾巴，但屬尾椎殘餘，只有約3.5公分長，這是因為它順的尾巴經過漫長的歲月已經退化成一個「座墊」，因而能長時間舒適地坐在樹上。

nayiay ku kikul a tumay sa, u udip nida sa, makaala tu 70 hakya tu 80 a hunan katanaya, kabalakian sa nikabae’ket sa makaala tu walu hakya tu sabaw lima kungcin ku daduy, kaladamsayan ku balucu’, u wayway adihen sa masautunasi, misasengi ku bihed atu tumay, kalaidaw nu udip tu kibetulay dawmi aca nu makabanuh, u kulit sa kalaabuabuan apuyu, baluwan, u bili, atu nu kuku kaylabuan atu maylabu nu tangilaay a banges sa masa salengacay, tusa nu tangila sa tabaki, mabanu ku labu nu tangila, mapesek ku cihek i hekal, sikikul tu kinatumay, masa nu liwanay nu kulul a ukak, hakay idaw ku 3.5 a hunan katanayu, nikahini sa namakay tenes nu tatukian nisululan mueneng kakayda satu maeluc, matenesmatenes sa masa nu "ae’nengan tu", kyu taneng kina tumay i kilakilangan misaasu misailay matenes mue’neng.

它四肢粗壯，利爪長而彎曲，它的爪尖利，每隻五趾分為兩排，一排為二一排為三，善於攀樹，且多數時間待在高高的樹上，就連睡覺也不下來。以尤加利樹葉和嫩枝為食，因為無尾熊從尤加利樹葉中得到了足夠的水分因此，一般很少飲水，所以當地人稱它「克瓦勒意思就是「不喝水」.

u lima atu kuku sa tanuhtuh, masinan tanayu ku kanus malikaku aca,nu limaan a taludu sa tusa ku mapasilac, cacay nipasilac sa tusa ku taludu, nu duma sa tulu kutaludu a nipasilac, mitesekay a mikalic tu kilang, katenesan mu kalic i talakaway a kilang, alahicaan sa i kilakilangan tu mabi caay ka tasasa. u papah nu Eucalyptus (yuciya-li 尤加利) a kilang atu mangaduay henay nu ciid ku kaenen, kusaan namakay i papah nu yuciya-li kalaidaw nu nanum, sisa caay pinanum, kyu itidaay a tademaw sipanganga hantu "Kewale" u imin sa "caay pinanum sananay".

這和它的生活環境有關，它的棲息地土所居住的澳大利亞森林大多是尤加利樹所組成的，使得無尾熊可取得的食物僅限於尤加利樹樹葉。

kahidaan sa masakiket tu nikaudip i kakitidaan, u nina i tida a maudip sa, u nikayadahan tu kilangkilangan nu yuciya-li, u sakaudip nu nayiay ku kikul a tumay sa, uyda sa u papah nu yuciya-li a kilang.

由於，尤加利樹樹葉十分的粗糙，纖維相當堅硬，營養極少，因此，無尾熊每天都必須不停食用並咀嚼上百萬次才能攝取到足夠的營養。成年無尾熊平均每天要吃400g樹葉，其體脂很低，需要不斷進食。

nikasaan, u papah nu yuciya-li sa calekah saan, maikes aca ku papah, ahebet atekak caay kau makemkem, adiding ku iyubung, kyu i paydemiadan sa caay pisatedep mukan, kaala tu lasubuan nu mang a maykemkem itawya taneng ku iyubung. balakiay nayiay kukikul a tumay sa, nitulakan i cacay a demiad mukan tu papah sa makaala tu 400g, nu simal sikala sa adiding, kyu a sademiad asa caay kasatedep mukan.

因為每天不停的咀嚼，無尾熊到了晚年會因為牙齒的磨損導致無法進食而餓死。為消化尤加利樹樹葉中的毒素，無尾熊的消化道達6.5英寸（170公釐），佔整個消化系統的20%，也因為尤加利樹樹葉有毒，使無尾熊沒有爭食上的對手，剛出生的無尾熊因為沒有牙齒無法咀嚼尤加利樹樹葉，因此會吞食母親糞便直到牙齒長出來為止。

kusaan i paydemiad caay kasatedep mukemkem, ina nayiay ku kikul a tumay katukuhan tu nikabalakian sa, a sipakay caay pisengal a mukemkem kaelucan tu ku ngipen, cayay tu pakakaen kakayda satu a mapatay nu ngalay. sipilawpes tu kaidaw nu ledek nu papah sa, sasalawpes nu udip 6.5 ingci katabaki "170 a hunan", kaidaw nu sasalawpesan mamin a sausian idaw ku 20% nu palasubu, sikaidaw nu ledek i papah nu yuciya-li sa, nayay ku sikacacebis tu kakaenenan, mahkanilecu han a nayiay ku kikul a tumay sa, nayay henay ku ngipen caay pakakaen tu papah nu yuciya-li, kyu mukan tu nitepilan nu ulang, katukuh i sinicelakan tu ngipen itawya a masatedep mukan tu tayi.

malalitin tu ihekalay atu zumaay a natinengan