Aw- tali-ya lyen-pang
.svg)
Aw-tali-ya lyen-pang “Ing a kamu Commonwealth of Australia” ngangan Aw-ta-li-yalin, “Aw-cow Australia, nipasaadidi’ tu silit AU、AUS”, u tiniay i nutimulan pangkiw nu hekal nu saamisan, tu nuwalian pangkiw nu hekal tu nuwalian a tatengilan hungti ku pahecekay tu hulic, lyen-pang-ce a kanatal. hamin nu kanatal tungus nu Ta-yang-cow “cayay ku cacayay a cow”, uyni cow ku tabakiay a hekal, nuwalian pangkiw nu hekal sakatus nu ahebal atu hamin nu hekal tu sakaenem nu tabakiay a kanatal.
澳大利亞聯邦（英語：Commonwealth of Australia），通稱澳大利亞、澳洲（Australia，縮寫為AU、AUS），是一個位於南半球中北部、東半球東部的議會制君主立憲制、聯邦制國家。全國整體屬於大洋洲（並非自成一洲），是該洲面積最大、南半球面積第二大和全球面積第六大的國家。
Aw-co tiniay i Ta-lu i kasumamadan izaw ku tademaw mueneng mauzip, nika katukuh 17 a se-ci nu pabalungaay a ziday kya maazi makay likut mitules tu syakay a tademaw, 18 se-ci sazikuzay a mihcaan malingatu mala u midebungay nu Ing-kow atu pipaydangan a kitizaan nu malubuay, zikuz zayhan maazih ku siacaay a ba’tuan mala u mabulayay a tademaw, makakadum tu mahiniay a kawaw.
澳洲所處之大陸在遠古時期即有人類居住生活，但其直至17世紀的大航海時代才被發現從而與外部人類社會接軌，18世紀末期始成為英國殖民及囚犯流放的地點，後因發現珍貴礦藏而成為移民、投資興業的熱點。
keyzayan, miba’tu milungad tu sakasilacul, pahabay tu aadupen, pahabay tu micucu’ay aadipen, miliwkuay atu pasubana’ayay a kawaw uyni a kanatal ku hecek nu nilaculan, zuma “mikalic i kulul nu sizi” atu “muenge i kazizeng nu miba’tuay” u kamu nu kanatal.
經濟上，礦產資源開發、畜牧業、乳畜業、旅遊觀光以及中高等教育業等是該國獲得收入的支柱產業，素有「騎在羊背上」與「坐在礦車上」的國家之稱。
.jpg)
Aw-cow a Yincumi pasu tusa ku katuuday a binacadan, Aw-cu Ta-lu “atu pasu Ta-s-ma-ni-ya a subal ilabu ililis nu subal” a Yincumin atu Tuw-lye-s bayu a subal a Yincumin, u masazumaay a Me-la-ni-si-ya a tademaw kuheni, duduc tu piasip, Aw-cow-Taluay a tdemaw muenengay malingatu iayaw nu 5 emang katukuh 6.5 emang a mihcaan, itawya tademaw amin makay nu ayzaay a Tung-nan-ya miawas tu hekalay a sangaw atu pacena’ay i bayu a zaza malimad.
澳洲原住民包括兩個廣泛的群體：澳洲大陸（以及包括塔斯馬尼亞島在內的周邊島嶼）的原住民和托列斯海峽島民，他們是一個獨特的美拉尼西亞人。據估計，澳洲大陸的人類居住始於5萬至6.5萬年前，當時人們從現在的東南亞通過陸橋和短暫的海上通道遷移]。
imahini caay henay kapulita pinaay ku sabeleng nu malimaday nu tademaw hakay mala uyni nu ayzaay a ziday nu Aw-cow a tuas nu Yencumin. A-mu-tiay “Madjedbebe u pilimekan a ungcung nu Aw-co nu kasumamadanay a pihibangan nu tademaw. maazih ku nu sumamaday a ukuk nu tademaw, u mihcaan pakala tu ayaw nu 41000 a mihcaan.
目前還不確定有多少移民潮可能促成了這些現代澳洲原住民的祖先。阿納姆地的Madjedbebe岩石避難所被認為是澳洲最古老的人類棲息地。發現的最古老的人類遺骸，其年代約為41000年前。
Aw-cow tini i nutimulan pangkiw nu hekal, teban nu timul bayu atu In-tu a bayu, izaway ku nu Aw-cow talu atu Ta-s-ma-niya a kasasubal. Aw-cow u bayu amin ku taliyuk, sawali timul silaed tu Ta-s-man a bayu atu malabelaw tu Niw-si-lan, nuamisan silaed tu Ti-won bayu atu To-lye-s a bayu atu Tung-ti-won, masasupaewang ku In-tu-ni-si-ya atu Pa-pu-ya-sin-ci nye-ya.
澳洲位於南半球、東半球，介於南太平洋和印度洋之間，擁有澳洲大陸和塔斯馬尼亞等島嶼。澳洲四面環海，東南隔塔斯曼海與紐西蘭為鄰，北部隔帝汶海和托列斯海峽與東帝汶、印度尼西亞和巴布亞新幾內亞相望。
Aw-cow macalap ku Ta-yang-cow u tukus amin, pulung nu hekal 769.2 emang pin-bang kung-li. likelikenan atu pangkiw nu likelikenan u hekal katukuh 340 emang pin-bang kung-li, pulung nu hekal macalap ku 445% pesen. masaliyuk nu bay uku Ow-co, matelek ku tukus atu bayu, u tanayu’ katukuh 36,735 kung-li.
澳洲佔有大洋洲絕大部分陸地，總面積769.2萬平方公里。沙漠和半沙漠面積達340萬平方公里，約占總面積的44%。澳洲四面環海，海岸線較為平直，長達36,735公里。
demiad satipan nu talakaway a buyu’ atu tukusay a likeikenan tungusay u akuti’ay ku demkiad nu likelikenan, makedal caay kaudad, kaudad nu mihcaan 100-300 kung-li dada’, saamisan tungusay u akuti’ay a nalinahuwan, kaudad nu mihcaan 1,000-2,300 kung-li, u sayadahay a kakitizaan nu hamin nu kanatal, uzuma tungusay u akuti’ay,nuwalian a sin-ing-lan a byu’ u timul tungusay tatudungay a akuti’ u kilakilang, u kaudad nu mihcaan 500~1,200 kung-li. palalecad tu akuti’ nu paymicaan saamisan 27℃, nutimulan 14℃
氣候上西部高原和內陸沙漠屬熱帶沙漠氣候，乾旱少雨，年降水量僅100-300公釐；北部屬熱帶草原氣候，年降水量1,000-2,300公釐，為全國多雨區，少部分屬亞熱帶；東部新英格蘭山地為南屬溫帶闊葉林氣候，年降水量500~1,200公釐。年均溫北部為27℃，南部14℃。
mauzipay生態
[mikawaway-kalumyiti | mikawaway tu kalumyiti sakatizeng bangu]Aw-cow hatu mapangkiw ku makedalay anucaay u bukebukelalan, nika u hekal yadah ku mauzipay, pasu makay talakaway a apuyu’ay nu mulangaway katukuh caledesay a kilakilangan, hamin nu hekalay 17 ku micidekay nu mauzipay u sakayadahay a kanatal. Aw-cow itiza yadah ku mitekeday nu mauzipay, lalekalan nu kasumamadanay nu Aw-cu-ta-lu, hekalan mahiza muteneng tu, atu pihaceng ku kikasumad nu demiad.
澳洲大部分是半乾旱或荒漠地帶，但生態環境極為豐富，包括從高地的石南荒原到熱帶的雨林，為全球17個超級生物多樣性國家之一。澳洲許多生物是當地獨有，原因是澳洲大陸較古老、地理上長期孤立，和氣候極端多變。
Aw-co nu timul pangkiw hekal a kyezay u samacakatay a kanatal, nu kitakit sacakatay a keyzay nu kanatal, 2023 a m ihcaan, Aw-cow a nipalumaan nipahabayan pulung nu aca pakala tu 1.7 emang ok’k ku kalisiw, palalecad tu nu tademaw a nipaluman nipahabayan u aca apakala tu 6,5 emang ku kalisiw. u Aw-cow sa i kitakit nu cacay a bataan u tabakiay a nikalukan nisanga’an a tuud patayza i nu tawan a kanatal, atu enem ku tabakiay a nisanga’an a apuk a ba’tu patahal i zumaan a kanatal.
澳洲為南半球經濟最發達的國家，亦是世界經濟最發達的國家之一。2023年，澳洲國內生產總值約1.7萬億美元，人均國內生產總值約6.5萬美元。澳洲是世界十大農產品出口國和六大礦產資源出口國之一。
mapangangan tu “mikacaway i kulul nu sizi, mikacaw i miba’tuay a kazizengan, mikec ku lima tu habayay a kanatal”. Aw-co a gingku, bisiwbayay, atu miedapay kalamlam satu macakat. namahini, Aow-co nu miliwkuay a kawaw u saayaway i hamin nu kitakit
被譽為「騎在羊背上的、坐在礦車上的、手持麥穗的國家。」澳洲的金融業，商業和服務業也極為發達。此外，澳洲的旅遊業也在全球名列前茅。
u sakatulu nu nilaculan nu sakahenulan nunisakaputay, miliwkuay a kawaw i Aw-cow kalamkam sa macakat. zayhan salungan ku lalayan hekal atu sakasilacul tu kasatiman a aadupen atu mulangaway, cunus tu kacakat nu keyzay, Aw-cow mala u cayay kapawan a katayzan nu miliwkuay.
作為第三產業的重要組成部分，旅遊業在澳洲得到長足而迅速的發展。因為有著優美的自然風光和珍稀動植物資源，加之發達的經濟，澳洲成為讓人流連忘返的旅遊聖地。
angangan a piliwkuan izaw ku piazihan tu misaigiay mudadiway nu Sye-li. Sye-li a minatu tabakiay a sangaw, Sye-li a picekulan “timul pangkiw nu hekal nu sakatusa nu talakaway a nipatizeng” kim a dadipasan, Ta-paw-cyaw, saamisan Ay-al a taku, Mu-al-pen a piazihan tu nalimaan, u lalekalan nu Yencumin a lala’ Ka-ka-tu aiidangan nu kanatal atu lalangawan nu Yencumin Wi-lan-ci a tukuan.
主要旅遊景點有雪梨歌劇院、雪梨海港大橋、雪梨塔（南半球第二高建築）、黃金海岸、大堡礁、北艾爾湖、墨爾本藝術館、原住民發祥地卡卡杜國家公園及原住民文化區威蘭吉湖區等。
tademaw 人口
[mikawaway-kalumyiti | mikawaway tu kalumyiti sakatizeng bangu]Aw-cow nu salengacay a tademaw u tuas sa 19,20 se-ciay nu malimaday nu Ing-kow. katuud ku makay zumaay a kanatal, Aw-cow atu Ameylika malecad nu makay zumaay a kanatal nu malimaday a tademaw palalecad hatu pinaay a kanatal, u sakatuuday nu malimaday nu kitakit.
多數澳洲白色人種的祖先是19、20世紀的英國移民。來自其他國家者也很多，澳洲與美國一樣是外來移民人口比例佔絕多數的國家，其外來移民數量更居世界第一。
lalangawan 文化
[mikawaway-kalumyiti | mikawaway tu kalumyiti sakatizeng bangu]Aw-cow mililid nu zumaay a hekal, hina amadayum mapatelac mala likelikenan a lalangawan, saca u Aw-cow haymaw sa tu itizaay a kanatal u piliyas nu Ing-kow, imahini u Aw-cow micukelay tu lalangawan maka 1960 a mihcaan nu tahekal, mahicahicaay analimaan, nisultan dadiw atu kacudu lalangawan atu micukel tu lalangawan mitules tu kitakit, Aw-cow a lalangawan nu Yencumin atu micukelay nu Ow-cow a iluc nu salengacay a tademaw malecad tu ku lalangawan, i zuma a kitizaan masa “lalangawan nu Aw-cow”.
澳洲受其地理位置影響，很容易被誤解成文化沙漠，然而由於澳洲逐漸與殖民母國英國的疏離，澳洲目前的主流文化自1960年代崛起，其各類的藝術、文學、音樂及電影等文化與世界主流文化接軌，澳洲原住民文化亦與主流的歐洲裔白種人文化同化，在一些領域形成了「澳洲文化」。