Ba-lan-si-s-ke.Piy-sa-low
kakilimad[mikawaway-kalumyiti | mikawaway tu kalumyiti sakatizeng bangu]
.png)
Ba-lan-si-s-ke.Piy-sa-low “kamu nu Si-pan-ya, Francisco Pizarro, pabelin aca tu ngangan, 1471 a mihcaan anucaay 1476 a mihcaan-1541 a mihca 6 a bulad 26 a demiad” u saayaway nu midebungan nu Si-pan-ya, mibuhat tu Si-pan-ya midemec tu Nan-mey-cow “micidekay sa nu Mi-lu” a ziday, nu ayzaay Mi-lu kahenulan a kitizaan Li-ma nu patizengay. i Si-pan-ya a nazipaan, ci Pi-sa-low pidemecan a kawaw atu mu-si-keay nu midemecay ci Ay-al-te-s malecad ku singangan.
法蘭西斯科·皮薩羅（西班牙語：Francisco Pizarro，姓又譯比札羅；1471年或1476年—1541年6月26日）是西班牙早期殖民者，開啟了西班牙征服南美洲（特別是秘魯）的時代，也是現代秘魯首都利馬的建立者。在西班牙歷史上，皮薩羅以征服活動與墨西哥的征服者埃爾南·科爾特斯齊名。
nilaculan[mikawaway-kalumyiti | mikawaway tu kalumyiti sakatizeng bangu]
masakapahay a nikauzip[mikawaway-kalumyiti | mikawaway tu kalumyiti sakatizeng bangu]
Pi-sa-low lecuh i ayzaay a Si-pan-ya Ay-s-te-lye-ma-tu-la a kuwan nu adidi’ay a niyazu’ Te-lu-si-lye “Trujillo”, itawya Si-pan-ya ayaw nu nipapulung, u wama ci Kung-sa-Pi-sa-low.Low—te-li-ke-s.te.A-kuw-la “Gonzalo Pizarro Rodríguez de Aguilar” u sakakaay nu muculilay a hitay, namikilul ci Bey-al-nan-te-s.te-ke-to-hwa atu milihiza tu nu I-ta-lai a kalalais, na i Na-wa-la a malalais, a sikawlah tu nikalalaisan.
早年生平[mikawaway-kalumyiti | mikawaway tu kalumyiti sakatizeng bangu]
皮薩羅出生於今西班牙埃斯特雷馬杜拉省的小鎮特魯希略（Trujillo），當時西班牙正處於統一的前夕。其父貢薩洛·皮薩羅·羅德里格斯·德·阿圭拉（Gonzalo Pizarro Rodríguez de Aguilar）是一位步兵上校，曾跟隨費爾南德斯·德哥多華及參與義大利戰爭，亦曾於納瓦拉作戰，得到一定戰功。
u bucud a wawa ci Pi-al-low, nisulitan cinizaan tu wawanay a mihcaan caay kayadah, katinengan wawana nikauzip niza mangelu’ pakuyuc’, asaca caay ka picudad, maliyuh misulit. i 1500 a ziday tu saayaway, ci Pi-sa-low naitiza i Say-wi-yw, zikuz mikaput tu Si-pan-ya nu mitahaway i bayu nu sakaput a balunga, kinapinaay tu mikawaw tu mitahaway, nabatad pabalunga’ tayza i Si-ing-tu kasadipas a subal nu I-s-pa-ni-aw-la a subal, 1510 a mihcaan hawsa, sakukamu ciniza aci A-long-su.Te.Aw-he-ta namakay S-s-pan-niw-la a subal natayza i Urab.
皮薩羅是個私生子，他的童年資料存留下來的不多，僅知他童年過的相當貧苦，而且沒有受過什麼教育，亦不會寫字。在1500年代初期，皮薩羅本來在塞維亞，後來加入了西班牙航海探險的船隊，被委派過幾次探險任務，曾遠航到西印度群島的伊斯帕尼奧拉島，1510年時，據說他曾和阿隆索·德·奧赫達從希斯盤紐拉島到過Urab。
Pi-sa-low mikilul ci Pa-s-ke.ni-nye-c.Te-Pa-al-pow mapulung mitahaw tu satipbayu a liwliw nu subal, i Pa-na-ma mana’nel, mala malukay nu pahabanay tu katalalan. 1522 a mihcaan, cuniza atu kiwkay a siw-s ci Ay-al-nan-to.te.Lu-ke atu hitay ci Ti-ya-ke.te.A-ma-ke-low makakadum, makay Pa-na-ma tatimul mikilim tu yadahay a lala’ nu midebungay, tatulu ku heni palalecad tu lala’, sakapah sa micalap matatelek zikuz, malingatu sibalucu’ makay bayu micumud tawyaay a liwliw nu In-Cya ti-kow.
皮薩羅跟隨著巴斯克·努涅茲·德·巴爾柏一同探索大西洋周邊的島嶼，並在巴拿馬定居，成為了養牛的農夫。1522年，他和教會的修士埃爾南多·德·盧克以及士兵迪亞哥·德·阿馬格羅合夥，從巴拿馬南下尋找更多可殖民的土地，他們三人達成平分土地，和平占領的協議之後，開始有計劃的從海路進入當時的印加帝國範圍。
.jpg)
i teban nu zazan miala misaupu tu sabaw tulu nu miladayay, pinaay ku nipalawpes tu bulad demiad, micakay tu subayu, kakaen atu kuwang, masaupu i ayzaay a Ke-lun-pi-ya satip a dadipasan nayay ku tademaw a subal, nayi’ ku patiyamay, nayi’ ku balunga, palatatenga’ ci Pi-sa-low cinizaan namiduduc tu dadipasan a zazan pabalunga, micaliway tu In-Cya ti-kow a lala’.
在途中他們徵集了十三個追隨者，花了幾個月的時間，買了一些馬、糧食和兵器，聚集在今哥倫比亞西海岸的無人海島上，沒有商店，也沒有船；皮薩羅相信他曾沿著海岸線航行，經過印加帝國的領地。
yu taluma’ i Pa-na-ma ciniza hawsa, Pa-na-ma a Cow-cang pasaicelang cinizaan a palalid mitahaw, pabeli cinizaan tu sayadahay a hitay atu subayu miazih tu zazan, 1528 a mihcaan tu kalalud, ci Pa-sa-low makay Pa-na-ma mumul, kalaludan taluma’ i Say-wi-ya. itawya i Si-pang-ya-to-le-to a sen-sen-Low-ma-ti-kow hungti ci Ca-al sakalima lasubu a hungti sakay ci P-sa-lowan tu nitayzaan manamuhay, i 1529 a mihca 7 a bulad 26 a demiad macacudad a sitatungus a mademec ku Ing-Cya ti-kow.
於是當他回到巴拿馬時，巴拿馬州長鼓勵他繼續探險，並撥給他更多的士兵和馬匹去探路，1528年春天，皮薩羅從巴拿馬起航，初夏回到塞維亞。當時正在西班牙托勒多的神聖羅馬帝國皇帝查理五世對皮薩羅的經歷很感興趣，並在1529年7月26日簽署文件授權其征服印加帝國。
midemec tu In-Cya[mikawaway-kalumyiti | mikawaway tu kalumyiti sakatizeng bangu]
1532 a mihcaan ci Pi-sa-low atu ciniza tu cayay ka katukuh tu tusa a lasubu nu adidi’ay sakaput a hitay tatimul, i zazanan paanin tu adidi’ay a tuud misulup a palatatenga’ ku In-ti-an. 11 a bulad 16 a demiad tayni tu i Mi-lu nu saamisanay a Ka-ha-ka, tini i In-Cya a biyu miazih tu nipakaala nu cekakaan tu nipademecan nu In-cya a hungti ci A-ta-uw-al-pa, culculen niza ci A-al-nan-tu.te.Su-to, siw-s-wwon-sen-te-te-Ba-al-bu-te atu tizaay nu pabelinay ci Bey-li-pi-low tayza miazih tu hungti, anucaay sa a kasenun miliyas kuheni, In-cya a hungti caay ku mikilulay tu cimacimaan a tademaw.
征服印加[mikawaway-kalumyiti | mikawaway tu kalumyiti sakatizeng bangu]
1532年，皮薩羅和他不到兩百人的小軍團南下，沿途以饋贈小物品的方式博得印第安人的信任。11月16日來到了秘魯北部的卡哈馬卡，他在這一印加行宮求見剛得到兄弟內戰勝利的印加國王阿塔瓦爾帕，他派了埃爾南多·德·索托，修士文森特-德-法爾佛得和本地翻譯菲力皮羅去見國王，後者說他們應當馬上離開，印加王不會當任何人的附庸。
In-cya a hungti mataneng ku balucu’ lalekalan i kalalaisan tu walu malebut a hitay nu In-cya, ni Pi-ce-low a hitay muculilay 106 dada’ atu 62 nu cisubayuay a hitay, zikuz milais ci Pi-ce-low, Ka-ha-ma-ka milalais mademec tusa a malebut ku nisubelidan a kudih nu In-cya, mazakepay Ing-cya a hungti, atu hita 12 ku miadingay nu tademaw patayen tu.
印加王的自信來源於在場有八千印加士兵，皮澤洛只有106名步兵和62名騎兵，之後皮澤洛發動突擊，卡哈馬卡戰役以極輕微的代價留下了兩千具印加兵屍體，並將印加王俘虜，其手下的12名護衛也被處決。
1538 a mihcaan, u nikakilac tu nialawan a munday, nikelidan a hitay ni Pi-sa-low malawlaw ku lalabuay, azihan atu sakadum niza kacacayat a hitay ci Ti-ya-ke.te-A-ma-ke-low malingatu milalais cinizaan, itawya i Ute a tukay, mademec niza ci A-ma-ke-low, nika 1541 a mihca 6 a bulad 26 a demiad, i Li-ma a niyazu’an ciniza mapacuk nu mikilulay ni A-ma-ke-low.
1538年，由於分贓問題，皮薩羅率領的軍隊發生內亂，原來和他是合夥關係的士兵迪亞哥·德·阿馬格羅開始與他對戰，當時在Ute城，他擊敗了阿馬格羅，但1541年6月26日，他在利馬城中被阿馬格羅的追隨者刺殺。