Lu-i.Ta-kay-al
kakiliman[mikawaway-kalumyiti | mikawaway tu kalumyiti sakatizeng bangu]
Lu-i.ya-ke.mang-tay.Ta-kay-al “kamu nu Ba, Louis-Jacques-Mandé Daguerre, 1787 a mihca 11 a bulad 18 a demiad-1851 a mihca 7 a bulad 10 a demiad” lecuh i Ba-kow-wa-le-te-wa-ce-sen-pa-li-si a kitizaan a Ke-al-mey-ye “Ba a kamu, Cormeilles-en-Parisis” mapatay i capi nu Pa-li, u mutesakay nu nisanga’an mutesekay nu kucungay atu mutesakay nu hwa-sye. na u mutesekay nu mikulitay tu hekal nu paazihan, zikuz nisanga’an tu Ta-kay-al a ing-pan-ba, singangan aca tu Ta-kay-al a pisasing. 1839 a mihca 8 a bulad 19 a demiad Hwa-kow ke-sye atu kucungay sye-yen micakay tu teked a sapisasing, patahkal musakamu tu hekalay, pakatineng izaw tu ku sapisasing.
路易·雅克·芒代·達蓋爾（法語：Louis-Jacques-Mandé Daguerre，1787年11月18日—1851年7月10日），出生於法國瓦勒德瓦茲省帕里西地區科爾梅耶（法語：Cormeilles-en-Parisis），逝世於巴黎附近，是一名法國發明家、藝術家和化學家。原為舞台背景畫家，後發明達蓋爾銀版法，又稱達蓋爾攝影法。1839年8月19日法國科學與藝術學院購買了其攝影法專利，並公布與世，宣告攝影的誕生。
nilaculan[mikawaway-kalumyiti | mikawaway tu kalumyiti sakatizeng bangu]
nikauzipan[mikawaway-kalumyiti | mikawaway tu kalumyiti sakatizeng bangu]
Ta-kay-al naminanam patizeng, miseyki tu paigian atu nikulitan hamin ku hekal, i paazihan a singangan ku nikulutan. misanga’ tu malikatay pangisulay maazih ku kasahiza i 1822 a mihca 7 a bulad i Pa-li malingatu paazih. 1827 a micaan ci Ni-ay-pu-s misanga’ tu nu kitakitay saayaway u tahazikau nu matenesay a sasing “u likat nu cilal ku palahedaway tu sasing”. tusa a mihcaan zikuz makakadum ci Ta-kay-al aci Ni-ay-pu-s, malingatu tatusa tu sakay sepat a mihcaan a kakadum. 1833 a mihcaan bahal mapatay ci Ni-ay-pu-s.
達蓋爾學過建築，戲劇設計和全景繪畫。以舞台畫聞名。發明立體透視模型並在1822年7月於巴黎開始展示。1827年尼埃普斯製作了世界上第一張永久性的照片（即「日光蝕刻法」）。兩年後達蓋爾與尼埃普斯合作，開始了兩人為時四年的合作。1833年尼埃普斯突然逝世。
ci Ni-ay-pu-s aci Ta-al-kay a kakadum angangan a lalekalan a miliyung cinizaan tu nisanga’an pangasu maazih ku nikulitan a pakala tu kapahay a ngangan. ci Ni-ay-pu-s u miin-swaay a sayhu, nalimaan niza u kalamkamay a izaw ku in-swa-pan. ci Ta-kay-al pitapal makaawas tu nalimaan ni Ni-ay-pu-s taneng misakalamkam ciniza tu kaizaw nu pikulit tu pangasutay maazih.
尼埃普斯與達蓋爾合作的主要原因是為了利用他發明透視畫獲得的名譽。尼埃普斯本人是一個印刷師，他的技術基於快速生產印刷板。達蓋爾則覺得通過尼埃普斯的技術他可以加快透視畫的生產過程。
1839 a nihcaan Ta-kay-al musakamu ci Ta-kay-al tu pisasing pakal tu maedem ku kalaheci. lecad a mihca1 a bulad 9 a demiad Ba-kow ke-sye-yen i zyasian malecaday a musakamu. Ba-kow cen-hu pasay Ta-kay-al tekeday a sapicakay, lecad a mihca 8 a bulad 19 a demiad Ba-kow cen-hu musakamu uyni a nisanga’ u sakay “cayay paacaen pabeli tu kitakit” a sinubu.
1839年達蓋爾宣布達蓋爾攝影法獲得圓滿成功。同年1月9日法國科學院在其雜誌中做出同樣的宣布。法國政府向達蓋爾徵購其專利，同年8月19日法國政府宣布這個發明是一個對「免費送給世界」的禮物。
ci Ta-kay-al makay cen-hu pakala tu balakiay a sapahabay a kalisiw, nika ci Ni-ay-pu-s a iluc caay pakaala. sazikuzay Ni-ay-pu-s tatamaan a wawa mikusu tu cen-bu pakala aca tu cacay balakiay tu a sapahabay a kalisiw a tayni pakatineng tu kasingangan nu ama niza. Ta-kay-al kabatad tu Pa-li 12 kung-liay a Ma-en a sa’wac i lilis nu sa’wac a Pu-li “kamu nu Ba, Bry-sur-Marne” mapatay, tademan izaw ku cacay pikiningan a paya. Namahi uyza Ay-bey-al-tye-taay a nitu’tu’an tu 72 a kasilac.
達蓋爾從政府獲得了一份養老金，但是尼埃普斯的後代卻沒有獲得。最後尼埃普斯的兒子告政府也獲得了一份養老金來認可他父親的成就。達蓋爾在離巴黎12公里的馬恩河畔布里（法語：Bry-sur-Marne）逝世，墓地上有一座紀念碑。也是艾菲爾鐵塔上所刻的72人列表之一。
Wi-lyen.Bu-ke-s.Ta-al-po-te a kadademec[mikawaway-kalumyiti | mikawaway tu kalumyiti sakatizeng bangu]
.jpg)
i Ta-kay-al pigingkiwan tu sapisasing namahiza ci Wi-lyen.Bu-ke-s.Ta-al-po-te i Ing-kow tatungus migingkiw tu ka-low-ba. tatusa siwantan tu ku pikawaw nuheni tu sakay nalimaan a kitakit similaangay. tawya dengadengay a “Ow-co-Ta-lu a liwku” zyasiay sipaina tu nikulitan a pal, gizice misasing caay ku taneng patakalaw a kakapah ku sasing, asaca salihalay tu kakapah nu pihibangan zazatengen mala ayzaay a sasing.
在達蓋爾研究攝影過程的同時威廉·福克斯·塔爾博特在英國也正在研究卡羅法。兩人都清楚他們從事的工作對於藝術世界有革命性的作用。當時流行的《歐洲大陸游》雜誌上印著風景畫，而照相術不但可以提高圖片質量，而且輕輕鬆鬆就能把假期的美好回憶變成現實的相片。
sakay midiput tu nisanga’an niza, ci Ta-kay-al i 1839 a mihca 8 a bulad 12 a demiad misinsi tu nu Ing-kow tekeday a situngus “uyza i Ba-kow musakamu tuynian a nalimaad, “cayay paacaen pabeli tu kitakit tu ayaw cacay a lipay. uyni a kawaw mahaymaw tu ku pisasing a nilimaan i Ing-koway nipalahad. Ing-kow u cacayay i kitikat midiputay kuyni tekeday a tungus. i Ing-kow taneng tatungus tu hulic amicukaymas tu Ta-kay-al a misasing a gizice caay kakatuud ku tademaw, u zuma ci An-to-wan.Ke-law-te-te.
為了保護他的發明，達蓋爾於1839年8月12日申請了英國的專利（也就是在法國宣布該技術「免費送給世界」前一周）。此舉大大減慢了攝影技術在英國的發展。英國是世界上唯一保護這個專利的地方。在英國能合法使用達蓋爾照相術人寥寥無幾，安托萬·克勞德特是其中之一。
mahizaay ni Ta-kay-al nipisasing a tademaw. mihiniay tademaway a sasing a pinaay tatukian kya malepun a masasing, masasingay a tademaw kanca la’cus misaungay. macekuk ci Sa-myaw-al.Mu-al-s makazih ku Pa-liay zazanay a pasasing Ta-kay-al i pisasingan inayi’ ku cacacay a tademaw, katukuh amatineng kuyni zayhan tanaya’ tatu ku nipalikat, namahiza caay kaazih nu mikawaway a tademaw. zikuz micukaymas tu kadadawaay tangah nu dadingu tadeng aapuyu’ ku tatukia ku nipalikat.
一般達蓋爾攝影是肖像。這樣的肖像需要幾分鐘才能拍成，被拍照的人必須一動不動。薩繆爾·摩爾斯很吃驚地看到巴黎街頭拍的達蓋爾攝影上一個人也沒有，直到認識到這是因為曝光的時間太長了，因此活動的人看不到。後來使用比較快速的鏡頭使得曝光時間可以縮短。
kanahatu Ta-kay-al a pisasing caay ku tudungan “uyza u sapisasing sakay uyaanay a sapad muliyaw aca misasing”, micukaymas amin ku tademaw tu ni Ta-kay-al a sapisasing masasing tu ku cacay lasubu a sassing. 1851 a mihcaan, kapatayan ni Ta-kay-al a mihcaan, 1851 a mihcaan nikaawas tu malahemeday a sapad Ke-low-tin a kawaw Ta-al-pow-teay a pisasing tabaki ku nikasumad, galasu a bu-pan taneng palalecad a misanga’ tu yadahay mahapinangay a sasing. uyni palahad ci Ta-kay-al tu sapisasing kalamkam malakui’t malawpes tu.
雖然達蓋爾攝影有無法複製的缺點（除非用照相機對原版再進行拍攝），人們還是用達蓋爾攝影拍攝了上百萬照片。1851年，達蓋爾逝世的那一年，通過濕版柯羅酊法塔爾波特的攝影法獲得了更大的改善，其玻璃負板可以複製無限多清晰的照片。這個發展使得達蓋爾攝影法很快就過時消失了。