Ow-ma-al.Pin.Ha-ta-pu
Ow-ma-al.Pin.Ha-ta-pu
[mikawaway-kalumyiti | mikawaway tu kalumyiti sakatizeng bangu]
Ow-ma-al.Pin.Ha-ta-pu “/ˈoʊmɑːr/; A-la-pow：عمر بن الخطاب ʻUmar ibn al-Khaṭṭāb [ˈʕomɑr-, ˈʕʊmɑr ɪbn alxɑtˤˈtˤɑːb]；584 a mihcaan katukuh 644 a mihca 11 a bulad 3 a demiad” pabelinen aca Ow-may-al, Ow-ma-al,Wo-ma-ya, u Iy-s-lan-cya i likisiay sepat tabakiay a Ha-li-baay nu sakatusa a iluc “634 a mihcaan malingatu”. ayaw matineng mu-han-mu-te u singanganay nu midiputay atu cabay malalais, uyza i likisiay u situngusay, u sakalilidan sa ci Ha-li-ba.
歐瑪爾·賓·哈塔卜（/ˈoʊmɑːr/; 阿拉伯語：عمر بن الخطاب ʻUmar ibn al-Khaṭṭāb [ˈʕomɑr-, ˈʕʊmɑr ɪbn alxɑtˤˈtˤɑːb]；584年—644年11月3日），又譯歐麥爾、歐瑪爾、倭馬亞，是伊斯蘭教歷史上四大哈里發中的第二代（634年起）。先知穆罕默德最著名的擁護者和戰友之一，也是歷史上最有權力，也最有影響力的哈里發之一。
i 634 a mihca 8 a bulad 23 a demiad ci-Mu-han-mu-te a wama ciA-pu.Pa-ke-al “632 katukuh 634 a mihcaan tu zikuz, mala tatengaay tu Ha-li-baay a sakatusa a Ha-li-ba. u satinengay nu Mu-s-lin a ba-sye-cya ciniza, atu u mucelay cayay pisakinihay kasingangan, namahiza izaw ci Al-Farooq “Ow-ba-lu-ke, u matinengay pasasizuma tu lacusay u kapahay a tademaw” a ngangan. yi-s-lan migingkiway tu likisi hinapangangan han Ow-ma-al i-se, zayhan zikuz ci Ow-ma-ya hungti a zidayay ci Ha-li-na-Ow-may-al al-se atu izaw ku malecaday a ngangan niza.
他在634年8月23日繼穆罕默德的岳父阿布·巴克爾（632–634）之後，成為正統哈里發的第二位哈里發。他是傑出的穆斯林法學家，以及無私及公正的天性聞名，因此有Al-Farooq（歐法盧克，分辨是非者）的稱號。伊斯蘭歷史家常稱他為歐瑪爾一世，因為後來倭馬亞王朝的哈里發歐麥爾二世和他有相同的名字。
i pikuwan ni Ow-may-al, ci Ha-li-ba-kow sadadawa sa malahad, mikuwan tu Sa-san a hungtian a zidayan tulu a hun tu tusaay a Pay-can-tin-ti-Kow. ciniza sakay Sa-san a hungtian a pilaiisn caay ka katukuh tu tusaay a mihcaan pahezek tu mademec tu ku I-s-lan, “642 a mihcaan katukuh tu 644 a mihcaan. kilul tu lalay nu Yu-tay, hulaken ni Ow-may-al ku kilisetu tu sakay Yu-tay a tademaw tu pisatezep tu kawaw, misulul tuhenian taluma’ i Ye-lu-sa-len, misulul mibaung tuhenian. ci Ow-may-al sazikuzay i cahelan tu 644 a mihcaan mapatay nu Pow-s a tademaw ci A-pu.Lu-e-lu-a.Bey-lu-ce.
在歐麥爾的統治下，哈里發國快速的擴張，統治了薩珊王朝及三分之二的拜占庭帝國。他對薩珊王朝的攻擊即為歷時不到二年結束的伊斯蘭對波斯的征服，（642–644）。依照猶太的傳統，歐麥爾解除了基督教對猶太人的禁令，允許他們回到耶路撒冷，也允許他們敬拜。歐麥爾最後是在公元644年被波斯人阿布·盧厄盧阿·費魯茲所殺。
nikauzipan生平
[mikawaway-kalumyiti | mikawaway tu kalumyiti sakatizeng bangu]masakapah a nikauzip早年生活
[mikawaway-kalumyiti | mikawaway tu kalumyiti sakatizeng bangu]Ci Ow-ma-al lecuh i May-cya, masakapah henay u pasiziay atu misiwbayay a tademaw, u cayay ka kakitaan a luma’ balaki. u wama niza ci Ha-ta-PU.i-Pen.Nu-ba-i nilecuh u tatungusay a labu nu luma’ yadah ku singku. i cayay henay kacakat a ziday, u kapahay ku nipasubana cinizaan u kuntaw nalimaan, saaca kizemu ku uzip. kanahatu ci Ow-ma-al u kasikazan nu katuuday namakaniay kakitaanay a luma’. nika ciniza tu zumaay a Ku-lay-sen a tademaw u malecaday tu. i I-s-lan ayaw nu pisabaluhay nu kiwkay ci Ow-ma-al ci Ku-lay-sen uyza u cayay ku mahicaay a tademaw nu niyazu’.
歐瑪爾出生於麥加，早年當過牧羊人和商販，在低微的環境下長大。他的父親哈塔卜·伊本·努法伊出身於一個中產階級多神論家庭。在那個尚未開化的時代，他受過良好教育、尚武，並且體格強壯。儘管歐瑪爾廣受尊重且來自一個具有貴族血統的家庭，但他與其餘的古萊什人並沒有太大的不同。在伊斯蘭創教前歐瑪爾只是古萊什部落的普通一分子。
yu ci Mu-han-mu-te malingatu malindusi hawsa, ci Ow-ma-al saicelang sa miading ci A-la-pow a laylay nu yadahay a sinzya. saicelang sa ciniza mabidang ci Mu-han-mu-tean, a kalamkam sa misawacu ci Mu-a-linan. i kasumamadan a nakamuan, ci Ow-ma-al tuwaca mahiza tu mipacuk ci Mu-han-mu-taan. cacay micaliwayay a Mu-s-lin musakamu cinizaan sakapahay ayaw misakapah tu nu uzipay a labuay a kawaw nu luma, zayhan itawya ci Ow-ma-al a sabana atu ali hatu mikelid tu I-s-lan-cyaw. yu katukuh puenengan nu sabana niza hawsa, maazih niza ciniza atu acawa niza miasip tu Mu-han-te a dadiw “ayzaay a ku-lan-cin a nisulitan a sadadiw”.
當穆罕默德開始傳教時，歐瑪爾致力於保護阿拉伯傳統的多神信仰。他堅決反對穆罕默德，並積極迫害穆斯林。在早期傳說中，歐瑪爾甚至斷然行刺穆罕默德。一個路過的穆斯林告訴他最好先處理好自己的家務事，因為當時歐瑪爾的妹妹和妹夫都已皈依伊斯蘭教。當抵達他妹妹的住所時，他發現她和她丈夫正在誦讀穆罕默德的詩歌（現為《古蘭經》的詩篇）。
malinges tu ciniza, ciniza atu ali niza malalebu tu. sabana niza amiading tu acawa maduka ni Ow-ma-al, yu maazih niza maizang hawsa, pasazikuc ku balucu’ ni Ow-ma-al. sakay a misungaan ku balucu’, ci Ow-ma-al muasip tu nangatuan nu sabana niza tu nasawniay a niasipan a dadiw. sakukamu zayhan masumad nunian a dadiw ku balucu’, ci Ow-ma-al uya a dimiad mikilul tuway tu I-s-lan-cyaw.
這激怒了他，使他與妹夫發生鬥毆。他妹妹為了保護丈夫而被歐瑪爾誤傷，當看見她流血時，歐瑪爾深感悔悟。為了表示和解之意，歐瑪爾也誦讀了一段他妹妹剛剛念誦的詩歌。據說因為被這段詩歌感化，歐瑪爾當天就皈依了伊斯蘭教。
yu ci Ow-ma-al pasaza ci Ku-la-sen binacaan a tumuk Abu Jahl pasakamu cinizaan pasumad tu sinzya a kawaw zikuz, u kamu malinges ku tumuk cinizaan, “tima’en nu Di’tu kisu!”ci Ow-ma-al namakayza pabinawlan i Ke-al-pay miinuli tu I-s-lan-cyaw, niyazu’ay a tumuk ci Su-bu-yang atu Abu Jahl namakayni malinges uyzasa u eneng miazih. Ow-ma-al a wayway ci mu-a-lin tu pabinawlan pitinak macunus ku kasibalucu’, zayhan nayay ku mitena’ay a tademaw tu piinuli ni Ow-ma-al.
當歐瑪爾向古萊什族酋長Abu Jahl報告他改宗的事之後，據傳酋長怒斥他：「神詛咒你！」歐瑪爾從此公開在克爾白為伊斯蘭教禱告，部落酋長蘇富揚和Abu Jahl對此大為憤怒然而只能坐視。歐瑪爾的行為使得穆斯林對公開傳教信心大增，因為沒有人敢阻撓歐瑪爾的禱告。
A-pu.Pa-ke-al apuyu’ ku kalasakakaay, u kasitungus niza tu kawaw hatu macalap nu miliyasay a sinzya nu kalalais, uyni a kalalaisan zuma a niyazu’ sibalucu’ a milaliw tu masakaputay a Mu-s-lin. Ow-ma-al itawya u angangan a kumung ci Pa-ke-al. A-pu.Pa-ke-al i 634 a mihcaan mapatay zikuz, patucek han mala micalukay ci Ow-ma-al.
阿布·巴克爾在位時間很短，他行使職權的大部分時間都被叛教戰爭所占用，在這次戰爭中一些部落企圖脫離穆斯林聯盟。歐瑪爾當時是巴克爾的主要顧問。在阿布·巴克爾於634年去世後，歐瑪爾被指定為繼承人。