San-ya-ke’.Lu-suo

makayzaay i Wikipitiya

San-ya-ke’.Lu-suo尚-雅克·盧梭[mikawaway-kalumyiti | mikawaway tu kalumyiti sakatizeng bangu]

San-ya-ke’.Lu-suo

wawa童年[mikawaway-kalumyiti | mikawaway tu kalumyiti sakatizeng bangu]

pilecuhan a luma’盧梭出生的房子[mikawaway-kalumyiti | mikawaway tu kalumyiti sakatizeng bangu]

nilecuhn ni Lu-suo i Z-na-wa, tawya u baluhay nu kiwkay a tuse. namaka caylim lunem mihcaan malingtu, Z-nei-wa nu Ciai-e-wen cuyi a siw-cin-nuo-pay. u limaay a daydayan a tuas ci Didie u pacakayay tu cudad, yadah ku nipiinsacuan tu cudadan, milaliw tu tinsukiw anipisawacu, itini i caylim sipsiw mihcaan tayni i Z-nei-wa, mala pacakayay tu pah.  

盧梭出生在日內瓦,當時是一個信奉新教的城市邦。自1536年起,日內瓦屬於加爾文主義的休京諾派。盧梭以前五代的祖先Didier是書商,因印製了新教的書籍,逃避天主教的迫害,在1549年來到日內瓦,並且成為酒商。

Lu-suo a luma’ i Z-nei-wa idaw ku papatupian tu cuocen ceici, ci Lu-suo maseneng tu luma’ nida, tunikaudipan, u sasapanganganan tu “San.ya-ke. Lu-suo, binacadan nu Z-na-wa”.

盧梭的家庭是日內瓦有投票權的中產階級,盧梭以他的家庭為傲,他一生當中,通常以以下的方式簽名「尚·雅各·盧梭,日內瓦公民」。

Lu-suo a luma’ u misangaay tu tuki ku tadakawaw nu heni, ci ama nida ci Ay-sa-ke’. Lu-suo atu baki nida, calekakaan u misangaay namin tu tukiyan, nika i teban pateban pasubana’ tu lukiyaw. 

盧梭的家族後來以製錶業為主,父親艾薩克·盧梭和他的祖父、兄弟都投身於製錶業,不過中間一度以教授舞蹈為生。

cina ni Lu-suo Su-san-na.pei-e-na. Lu-suo, u baki ci San-mi. pei-e-na ku mibalakiay, San-mi. pei-e-na u muksi nu baluhay a kiwkayan, itini i caynem siwlim mihcaan mapatay ci ama ni Su-san-na, ci San-mi tu ku mibalakiay ci Pei-e-na-an. ci Su-san-na tulu a bataan idaw ku cacay siacawa tu ci Yi-sa-lu-suoan, u sabana ni Yi-sa i nuayawan a waluay nu mihcaan nasiacawaw tu kaka ni Su-san-na, nika siacawaan tu ci Sa a kakaan sibilitu idawya, sisa kakacilian nu kiwkay. yu wawa henay ci Lu-suo pasubanaen tu ci nida tu nu babalaki a kakungkuan, masawawaay anikasasungaay caay kaw ka namuhan nu babalai kanca babelihan nu babalaki, nikudan satu mangaay tu i tu nuhenian, sadikuday kapah tu ku nikasasungaay, nipikikungan nuheni u nutasaay a lalumaan. alaw caay namin ka tineng ci Lu-suo tu wayway nuheni.  

盧梭的母親蘇珊娜·貝爾納·盧梭出身於上流社會,由叔叔山繆·貝爾納撫養長大,山繆·貝爾納是新教的牧師,在蘇珊娜的父親在1695年過世後,山繆照顧貝爾納長大。蘇珊娜在31歲嫁以撒·盧梭,而以撒的姊妹在八年前和蘇珊娜的兄弟結婚,在婚前以撒的姊妹就已懷孕,因此受到教廷的批評。盧梭在幼年時就被灌輸有關他家中成年人情形的童話故事,年輕戀人的愛受到族長的反對,而後來顯出了他們的忠貞,最後愛情克服了一刻,他們的婚姻結合了二個家庭。盧梭從來不知道真相。

pilecuhan ni Lu-suo itida i caypic caytu mihcaan a enemay a bulat tuwal a demiad, sulit sa i nadikuda sakamusa “pilecuhan nu maka ku adidi mapatay, inai’ ku sananay tu amaudip kaku sa”. ci Lu-suo itida i caypic caytu mihcaan pitu a bulat sepat a demiad itida i tinsukiw a singlian, cinanida lecusa tu siwaay a demiad tada caledes tu mapatay, nakamuan ni Lu-suo “ u sakacacay nu caay kalemed”. 

盧梭出生於1712年的6月28日,後來他寫道:「我出生時幾近死亡,很少人認為有希望把我救活。」。盧梭在1712年7月4日在天主教堂中受洗,他的母親在他出生後九天就因為產褥熱而過世,盧梭描述為:「我的第一個不幸。」

Pa-li atu payke pitiya a cudadan nu tademaw anikalecabay巴黎與百科全書派人士交往

wawa henay ci Lu-suo tayda i Fa-kuo mikuli, mala sakasiidaay a inakaan nu tademaw i Wuo-lun luma’an malakalung. mala sinawawa nida malamamidang aca, matuneng tu sakay ligian, mala tinsukiw , itida i siwdawyun maudip. 

年輕的盧梭去法國謀求發展,成為一位自命高雅的鄉下貴婦人沃倫夫人府中的僕人。他成為這位夫人的乾兒子兼情人,學會了上流社會的禮儀,並改信天主教,在修道院生活了一段時間。

caypic siptu mihcaan, ci Lu-suo malimad tayda i Pa-li. itini i kalihalayan nu Pa-lian, pakunida sananay a macian, ci Lu-suo matineng tu ci Di-luo atu ci Kun-ya-ke hatidaay tu nu Se-sing-cia, sye-ce, u nuheni miadih ci Lu-suoan tada a mapalalid sa. 

1742年,盧梭搬到巴黎。在巴黎這個開放、崇尚自由的大都市裡,盧梭結識了狄德羅及孔狄亞克等許多著名思想家、學者,他們對盧梭產生很大的影響。

itida i Ing-kuo在英國時[mikawaway-kalumyiti | mikawaway tu kalumyiti sakatizeng bangu]

ci Lu-suo itida i Muo-ti-ay a luma’ i caypic nemlim mihcaan siwa a bulat enem a dimiad waitan tu ba’tu, sisa ci Lu-suo atu ci Siw-muo taydan i Ing-kuo mihinang, ci Siw-muo itida i Se-dan-fu-cun a Wootton, cabayan a inakaan a luma’ mueneng. ci Lu-suo atu tataynaan nida a cabau ci Tay-lay-se. Lei-wa-tu caay ka tineng tu ingu, inai ku cabay. ci Lu-suo caay ka kapah ku balucu’, seday sa mahetik ku nabalucu’an, malingatu tu paceba satu misimsim, saan ci Siw-muo atu dumaan a cabayan mibelih ci nidaan sa, patingami han ni Siw-muo sakamusa “ maapa tu ci nida sa”.

盧梭在莫蒂埃的住處在1765年9月6日被丟擲石頭,因此盧梭和休謨到英國避難,休謨在史丹佛郡的Wootton,朋友的鄉間別墅居住。盧梭和女友戴萊斯·雷瓦索都不懂英文,也沒有結交朋友。盧梭的情緒不太穩定,心理健康大幅的下降,開始出現偏執的幻想,認為休謨和其他人反對他,休謨在給朋友的信中提及「他顯然是瘋了。」

balaki a nikaudip晚年[mikawaway-kalumyiti | mikawaway tu kalumyiti sakatizeng bangu]

amica ci Lu-suo u nikasinganganan, nika udip nida caay tu kaw sasasingsingan a kakasenengan ku ngangan nida. idaw ku cacayay a dimiad tu sananalan itida i Pa-li wali amisan a Ay-e-mang-wun-wi-e a lumaan muculil, macunhu mapatay, nemnem ku mihcaan nida i tawya.

雖然盧梭是名人,但他的心理健康已讓他無法享受他的名望。一天早晨在巴黎東北邊的埃爾芒翁維爾,的別墅散步時,因中風而死,享年66歲。

Ciwyi cesye教育哲學[mikawaway-kalumyiti | mikawaway tu kalumyiti sakatizeng bangu]

Lu-suo a “ay-mi-e” u ciwyi cesye u satabakiay nu cudadan, Amilika ci Ay-lun.pu-lu-mu saan atu Puo-la-tu a “li-sing-kuo” pilecadan a sapikiwyiku a cudadan, nika ci Lu-suo pisulitan misabaluhay tu, nisatadasan nida tu cudadan a waywayan mamipalekal tu sapikiwyiku a nidatengan.

盧梭的《愛彌兒》是教育哲學上劃時代的偉大作品,美國學者艾倫·布魯姆將其視作為堪與柏拉圖的《理想國》媲美的教育作品,而且盧梭在寫作形式上進行了創新,首創教育小說的形式闡發教育思想。

https://zh.wikipedia.org/zh-tw/%E8%AE%A9-%E9%9B%85%E5%85%8B%C2%B7%E5%8D%A2%E6%A2%AD