Ya-mu-su-ke
kakiliman[mikawaway-kalumyiti | mikawaway tu kalumyiti sakatizeng bangu]
Ya-mu-su-ke “Ba a kamu, Yamoussoukro, Ba a pangiha, [jamusukʁo]” u angangan nu Syang-ya a dadipasan, tini i A-pi-sang saamkisan tu 240 kung-li a kitizaan, tademaw pakala tu 242744 ku tademaw. Ya-mu-su-ke a lala’ tini i saamisan 6 tu 50 a saculil, satipan tu 5 tu 15 saculilan “6.8333,-5.25”. sin-cen tungus nu Ya-mu-su-keay a tekeday a kitizaan.
雅穆索戈（法語：Yamoussoukro；法語發音：[jamusukʁo]）是象牙海岸的首都，位於阿必尚北方約240公里處，人口約242744人。雅穆索戈的地理位置是北緯6度50分，西經5度15分（6.8333, -5.25）。行政上屬於雅穆索戈自治區。
nilaculan[mikawaway-kalumyiti | mikawaway tu kalumyiti sakatizeng bangu]
likisi歷史[mikawaway-kalumyiti | mikawaway tu kalumyiti sakatizeng bangu]
Ka-sien-ke “Kouassi N'Go” a sinawawa tu tatayna ci Ya-mu-su “Yamousso” tumuk i Ba-kow pidebungan a ziday mikuwanay tawya pangangan han En-ke-ke-low “N'Gokro” a Ya-mu-su-ke. tawyauyni niyazu’ay iza ku 475 ku tademaw, u A-kuy “Akoué” a kitizaan 129 ku niyazu’
夸西恩戈（Kouassi N'Go）的姪甥輩女性雅穆蘇（Yamousso）酋長在法國殖民時代管理當時稱為恩戈克羅（N'Gokro）的雅穆索戈。當時這個村子有475位居民，是阿奎（Akoué）地區的129個村莊之一。
kanahatu nu hekalay a way-cyaw atu pasiwbanay kacacayat mapatizeng tu, 1909 a m ihcaan, i pitudawa nu tumuk ci Cya-mu-la-pow “Djamlabo”, Ya-ku-ye paculi tu Ba-kow a pikuwan a kawaw. tini i Pu-a-bu-lay “Bouaflé” a zazanan, laed tu Ya-mu-su-ke 7 kung-li tu Pang-ci “Bonzi” ma tuduh tu, tizaay tapang nu Ba-kow ci Si-mung.mi-li-s “Simon Maurice” zayhan Kwa-si-en-ke tahkal amisakapah kya caay saybang. uyni kasikazan ayaw nu mikeliday ci Kwa-si-en-ke masungaan tu ku Ya-ku-ye a tademaw miales tuyni sisatebucay a ngangayaw.
雖然對外的外交和貿易關係都已經建立，1909年，在賈姆拉博（Djamlabo）的酋長的命令之下，亞庫耶發生了反抗法國統治的事件。位在布阿夫萊（Bouaflé）公路上，距離雅穆索戈七公里的邦齊（Bonzi）被焚毀，當地的法國官員西蒙·莫里斯（Simon Maurice）因為夸西恩戈出面協調而逃過一劫。這位備受尊敬的前領袖夸西恩戈說服了亞庫耶人放棄了這條只會帶來災難的戰爭之路。
yu kapah tu ku kawaw atu panukas tatungus hawsa, ci Si-mung.mo-li saaca ci Pung-ce caay kataneng ku katalawan, paketun Ba-kow katukuhan nu hitay palimaden tayza i Ya-mu-su-ke, Ba-kow a sin-cen nu mikuwanay itiza tu patizeng tu pikiningan ci Kwa-si-en-ke a luma’, satu sakay ci Ya-mu-suan a kasikaz, pasumad han ku ngangan ni En-ke-ke-lye ci Ya-mu-su-ke han “Yamoussoukro”.
當情勢緩和恢復正常之後，西蒙·莫里斯認為彭茲不夠安全，決定把法國軍事站轉移到雅穆索戈，法國行政當局也在當地建立紀念夸西恩戈的建築物，並且為了表示對雅穆蘇的敬意，將恩戈克雷更名為雅穆索戈（Yamoussoukro）。
Syang-ya tukus saayawsay a cungtung ci Bye-li-ke-s.U-bey-ay-bu-wa-ni i 1939 a mihcaan mala sunciw. tawya, Ya-mu-su-ke uyzaanay u adidi’ay nu malukay a niyazu’, katukuh Syang-ya a tukusnamiteked malingatu tu misatabaki palahad. 1990 a mihcaan, Ya-mu-su-ke zikuz nu masasukapah hawsa m alepun tu patizeng tu pibaungan a luma’, mala hizaay u tukay.
象牙海岸第一任總統費利克斯·烏弗埃-博瓦尼於1939年成為該村村長。當時，雅穆索戈仍然只是一個農業小鎮，直到象牙海岸獨立後才開始較大的發展。1990年，雅穆索戈和平之后大殿落成竣工，成為城市的象徵。