Ye-han.low-ke
kakiliman[mikawaway-kalumyiti | mikawaway tu kalumyiti sakatizeng bangu]
Ye-han.low-ke “Ing a kamu John Locke, 1632 a mihca 8 a bulad 29 a demiad katukuh 1704 a mihca 10 a bulad 28 a demiad, FRS” singanganay Ing-kow ce-sye-cya, u pakaliliday u salingatuay ce-sye-cya, ahebal ku nipatinaku tu tekeday nizateng a wama. i tinengan, ci Low-ke atu ci Cyaw-ce.Peyke-ley,Ta-wi.Siw-mu tatulu a tademawan pala nu Ing-kow nitanengan a nizateng nu situngusay a tademaw, namahiza ci Low-ke i sakay a katatelekan mikawaw tu kahenulan a sapaayawan.
約翰·洛克（英語：John Locke，1632年8月29日—1704年10月28日，FRS），著名英國哲學家，最具影響力的啟蒙哲學家之一，並被廣泛形容為自由主義之父。在知識論上，洛克與喬治·貝克萊、大衛·休謨三人被列為英國經驗主義的代表人物，同時洛克也在社會契約理論上做出重要貢獻。
nilaculan[mikawaway-kalumyiti | mikawaway tu kalumyiti sakatizeng bangu]
palahad ciniza tu caca tuci Tang-ma-s.how-pu-s nu mahizaay a waway cayay kalecad ku nizateng, sakaku ku cen-hu uyza dada’ maala ku pihang a sakuwan, asaca midiput tu tademaw amin a izaw ku uzip, sakaku, atu zaysangan pakuniza a situngusa, kya tatenga’ay situngu.
他發展出了一套與湯瑪斯·霍布斯的自然狀態不同的理論，主張政府只有在取得被統治者的同意，並且保障人民擁有生命、自由、和財產的自然權利時，其統治才有正當性。
Low-ke patatenga’ uyza pakala tu pihang a sapikuwan hawsa, syakay a katatelek kya patizeng, anu cangu’ut tu mahiniay a pihang, mahiza u tademaw a situngus pabelin tu cen-hu. Ye-han.low-ke u keynli nu kanatal pala hulickinen, sin-cen keyn atu hekalay keyn, sakaku sa pababenis patizeng tu hulic keyn atu sin-cen keyn, palalecad tu sin-cen keyn atu hekalay keyn, hulic keyn u satalakaway a keyli nu kanatal.
洛克相信只有在取得被統治者的同意時，社會契約才會成立，如果缺乏了這種同意，那麼人民便有推翻政府的權利。約翰·洛克將國家權力分為立法權、行政權和對外權，並主張立法權與行政權的分立，行政權與對外權的統一；立法權是國家最高權力。
nikauzipan[mikawaway-kalumyiti | mikawaway tu kalumyiti sakatizeng bangu]
1632 a mihca 8 a bulad 29 a demiad, Low-ke-sen i Sa-mu-say-te-cyun a Wi-lin-tun a niyazu’, cacay u laed tu Pu-li-s-tow pakala tu 12 ing-li a kakitizaan. uyzaan demian masu-li. Low-ke a wama ci Ye-han.Low-ke ku ngnangan, Sa-mu-say-te-cyun mala tizaay ba-kown-su-ci a binkusi, na i Ing-kow kalalais mala u tatengilan a kapu nu mikuwanay tu hitay.
1632年8月29日，洛克生於薩默塞特郡的威靈頓村，一個距離布里斯托大約12英里的地方。他在同一天被受洗。洛克的父親也叫做約翰·洛克，是一名在薩默塞特郡擔任地方法官書記的律師，曾經在英國內戰時擔任議會派部隊的軍官。
Low-ke a wina ci Ay-ni-s.cin-en nu misanga’ay tu bukul a tataynaan a wawa, kukamu salungan sa,ux babalaki ni Low-ke hatu u cin-cyaw-tu. cay katenes lecuhan ci Low-ke, malimad kuheni tayza i Pu-li-s-tow sastimulan tu 7 ing-liay a Pung-s-bu-te-a niyazu’, itiza i malukay a niyazu’ balaki ci Low-ke.
洛克的母親艾妮絲·金恩是一名製革匠的女兒，據傳長的相當漂亮。洛克的雙親都是清教徒。洛克出生後不久，他家搬到了布里斯托以南7英里的彭斯福德鎮，洛克在那裏的一個農村長大。
1647 a mihcaan, i cabay nu wama, u tatengilan nu giing Ya-li-san-ta.Pow-pu-mu a pipadang tu kalisiw, ci Low-ke mapatayza i Lon-tun Si-mey micudad “Wi-s-mey-te” a cung-sye “Westminster School”. Makay Si-mey cung-sye pahezek, Low-ke kilul pasayza micudad i Niw-cin talakaway a cacudadan ciwlu sye-yen.
1647年，在父親的友人、也是議會議員的亞歷山大·波帕姆的資助下，洛克被送至倫敦就讀西敏（威斯敏斯特）中學（Westminster School）。在從西敏中學畢業後，洛克接著前往就讀牛津大學基督堂學院。
1656 a mihcaan, ci Low-ke pakala tu sye-s-sye-wiy, kilul i 1658 a mihcaan pakala tu su-s-sye-wiy. tiza i Niw-cin katuud ku minanamay migingkiway tu imelang. asaca nakatuud ku singanganay a keseycye mahizaay ci Low-pow-te.Powi-al,Low-pow-te.Bud-ke kapulung a kawaw, 1656 a mihcaan ci Low-ke pakala tu i-sye-sye-s a sye-uyw.
1656年，洛克獲得學士學位，接著在1658年獲得碩士學位。由於在牛津期間廣泛學習醫學、並且曾與許多知名的科學家如羅伯特·波義耳、羅伯特·胡克共事，1664年，洛克獲得了醫學學士的學位。
i 1666 a mihcaan, ci Low-ke amatineng tu ci Sa-bu-paw-pow-li-pow-cyean, ci Pow-cye itawya mangelu’ kalalid nu atay a imelang, milayap tu pisapinang mingaay tu imelang ci Low-ke amikukay, uyzasa misungaay ci Low-kean mala u midapay niza.
在1666年，洛克認識了沙夫堡伯里伯爵，伯爵當時正為肝臟感染疾病所苦，在接受洛克的悉心治療後相當感激，於是說服洛克成為他的助手。
makilim tu ni Low-ke ku baluhay a sakawawan i 1667 a mihcaan malimad tayza Sa-bu-paw Pow-li-Pow-cye i Lun-tun a enengan, mala tekeday a misaydan ciniza. i Lun-tun, ci Low-ke i singanganan a misaydan ci Tang-ma-s. Si-te-na-mu a pipasubana’ lalid sa migingkiw micuda tu i-cye, ci Si-te-lay-mu sakay ci Low-kean i pakuniza ce-syean a nizateng tabaki ku nikalilid, mahiniay a kalilid taneng i zikuz nisulitan ni Low-ke tu “amatineng tu tademawan a kamu” a cudad maazih.
找到新工作的洛克於是在1667年搬進了沙夫堡伯里伯爵於倫敦的住所，兼任他的個人醫師。在倫敦，洛克在知名醫師湯瑪斯·西德納姆的指導下繼續研讀醫學，西德萊姆對於洛克在自然哲學上的概念產生極大影響，這種影響可以在後來洛克所著的《人類理解論》一書裡發現。
kapahay a cabay ni Low-ke ci Ma-sa-mu a tatayna mitakus ci Low-kean tayza i Ay-say-ke-s inakaay kakitizaay mueneng niza. kanahatu itawya uzip ni Low-ke namahiwhiw atahkal caay ka dungdung ku adada, mahiza tu u mala huy-ke-tang iyung a tademaw ciniza. uyni a demiadan ci Low-ke hina aci Ay-sa-ke.Niw-tun a tademawan matatengil tu cacanan a kamuan.
洛克的密友瑪莎姆女士邀請洛克前往她在艾塞克斯郡的鄉下住所定居。雖然當時洛克的身體狀況已經因為哮喘病發作而飽受折磨，他仍成為了輝格黨的英雄人物。在這段期間洛克也經常與艾薩克·牛頓等人討論各種議題。
makay 2691 a mihcaan malingatu ci Low-ke itiza i luma’ ni Ma-sa a tataynaan. tuya a demiadan, u uzip ni Low-ke mangalengaleb pihaceng tu, zikuz i 1704 a mihca 10 a bulad 28 a demiad mumulay, tadem han i Ay-say-le-s-cyun sawalian nu Hay-bow-la-bow adidi’ay a niyazu’ cacay nu kitizaan nu kiwkayay a tadem. tahazikuz caay ka siacawa, inayi’ ku nisubelid tu canacana a wawaan.
從1691年開始洛克一直住在瑪莎姆女士的家中。在此期間，洛克的健康狀況不斷惡化，最終於1704年10月28日去世，並被埋在艾賽克斯郡東部的海弗拉弗小鎮的一個教堂墓區。洛克終身未婚，也沒有留下任何子女。
kanahatu nikauzipan ni Low-ke milihuza tu Wang-cen-bu-pi, Lon-tun tabakiay a libung yadah ku nu likisi a kawaw, mahiza caay kaletep niza ku nikauzipan a mihcaan maazih niza ku nizatengan amakawaw. Hungti pahulic leke atu tatengilan nu binawlan leke mapalahad i Low-kw a zidayan u saayaway amin a nangatuan.
雖然洛克一生中經歷了王政復辟、倫敦大火、倫敦大瘟疫等許多歷史事件，他仍沒來得及在有生之年看到他的理念被實踐。君主立憲制和議會民主制的發展在洛克的時代都還處於早期階段。