midemecay ci Wi-lyen
kakiliman[mikawaway-kalumyiti | mikawaway tu kalumyiti sakatizeng bangu]
13世紀英格蘭王室的官方文書中的征服者威廉 ci Wi-lyen[mikawaway-kalumyiti | mikawaway tu kalumyiti sakatizeng bangu]
Wi-lyen-1-se “kamu nu ku Now-man, Williame i kamu nu Ba, Guillaume In kamu nu ing, William I, 1028 a mihcaan-1087 a mihca 9 a bulad 9 a demiad”, pangangan han tu midemecay Wi-lyenan “William the Conqueror”, i ayaway nipangangan u bucud a wawa ci Wi-lyen “William the Bastard” u saayaway nu Now-man Ing-ke-lan hungti, ciniza makay 1066 a mihcaan malingatu mikuwan tu Ing-ke-lan, katukuh 1087 a mihcaan kapatayan pahezek.
征服者威廉
威廉一世（古諾曼語：Williame I；法語：Guillaume I；英語：William I；1028年—1087年9月9日），通常被稱為征服者威廉（William the Conqueror），在之前通常被稱為私生子威廉（William the Bastard），是第一位諾曼英格蘭國王，他從1066年開始統治英格蘭，直到1087年去世為止。
sa ni Wi-cin nu mialaway a iluc ni Low-low, makay 1035 a mihcaan malingatu mala Ba-kow Now-man-ti-kow-cye Ci-syaw-mu 2 se “Guillaume II”. Wi-lyen u tahazikuz cayay ka siacawaay Now-man-ti-kow-cye Low-pey-1-se atu sasumidang ci Ay-al-lye-wa a wawa. Wi-lyen macaliway matenes ku pisaicalang patizeng tu nu uzipay a kasitungus, katukuh tu 1060 a mihcaan, tanektek tu ciniza i Now-man-ti amikuwan,1066 a mihcaan, Wi-lyen milunguc mala uhungti nu Ing-ke-lan.
他是維京掠奪者羅洛的後裔，從1035年起成為法國諾曼第公爵紀堯姆二世（Guillaume II）。威廉是終身未婚的諾曼第公爵羅貝爾一世和情婦埃爾蕾瓦之子。威廉經過長期的努力而確立自己的權力，到了1060年，他穩固在諾曼第的統治，1066年，威廉要求成為英格蘭國王。
ciniza tu caca nu sakaput a hitay Now-man tademaw, Pu-lye-ta-ni tademaw, Bow-lan-mang tademaw nu binawlan a nisakaputan nu Ba-lan-si masakaputay a hitay midebung tu Ing-ke-lan, i Hey-s-tun-s a pilalaisan makademec ci Ha-low-te-2-se nu Ing-kow a hitay, kilul misawacu’ tu Ing-kow a milais, uyni sa nu Now-man a tademaw midemec tu Ing-ke-lan, singangan ciniza tu “midemecay ci Wi-lyenan”. Wi-lyen sazikuzay a nikauzip tanekten ku pikwan i Ing-kow, atu mahulak ku sakakaay a wawa ni Low-pey-al-2-se a sikalibitan cinizaan.
他率領一支由諾曼人、布列塔尼人、佛蘭芒人等民族組成的法蘭西聯軍入侵英格蘭，在黑斯廷斯戰役中戰勝哈洛德二世的英國軍隊，隨後鎮壓英國人的反抗，這就是諾曼人征服英格蘭，他也得名「征服者威廉」。威廉的餘生則是鞏固在英格蘭的統治，以及解決其長子羅貝爾二世給他帶來的麻煩。
lalangawan nu Now-Man-Ba-la-si patayzaen niza i Ing-ke-lan, sakay zikuzayay nu Ing-ke-lan se-ci a mihcaan mapaliliday. maliliday pasu mikuwanay masumad, sakay masumad ku kamu nu Ing, syakay atu kiwkayay nu sakakaay a nikasumad, asaca miyung tu zuma nu Talu takiwkay masumad ku nizateng. maliliday a mahapinang atu pinaaytu a mihcaan masakamu nu migingkiway.
他將諾曼－法蘭西文化帶到英格蘭，對後來的英格蘭中世紀時期產生影響。影響包括統治者的改變，對英語的改變，社會和教會的上層等級的變化，並且採用一些大陸上教會改革的觀點。影響的詳細情況和程度多年來被學者爭論。
nikauzipan背景[mikawaway-kalumyiti | mikawaway tu kalumyiti sakatizeng bangu]
哈洛德王被殺 tu walu se-ci nu sazikuzay, S-kan-ti-na-wi-ya a tademaw malingatu tu milais zikuz pangangan tu Now-ma-ti a kitizaan. 911 a mihcaan, cacay mikeliday nu kukung ci Low-low malecad tu ba-wang Ca-li-3-se matatelekay, Ba-wang nilekakawaan ni Now-ma-ti-pow-kow pabeli ci Low-low, S-kan-ti-na-ya a tademaw namakayni ci Now-man-ti tiza tu mana’nel.
早在八世紀末，斯堪地那維亞人就開始攻擊後來被稱為諾曼第的地方。911年，一個海盜首領羅洛同法王查理三世達成協議，法王將諾曼第伯國規劃給羅洛，斯堪地那維亞人從此在諾曼第永久定居。
Lu-ang liwliway a lala’ zikuz mala angangan nu Now-ma-ti-kong-kow. cacay lasubu a mihcaan tu Ing-ke-lan sazikuz, S-kan-ti-na-wi-ya a tademaw hakay ci Now-ma-ti usapilais tu aenenga nu Ing-kow, mahiza la’cus tu ku kacacayat nu Ing-ke-lan atu Now-ma-ti. amisakapah tu kacacayat, Ing-ke-lan a hungti pisabalucu’ tu Ay-say-al-lye-te i 1002 a mihcaan siacawa tu ci Now-man-ti-kung-cye-Li-ca-2 se a sabana Ay-ma mala u sakatusa a acawaw.
魯昂周圍的土地成為後來的諾曼第公國的核心。十世紀末，斯堪地那維亞人可能將諾曼第用做襲擊英格蘭的基地，致使英格蘭和諾曼第的關係惡化。為了改善關係，英格蘭國王決策無方者埃塞爾雷德在1002年娶了諾曼第公爵理察二世的妹妹愛瑪為第二任妻子。
Tan-may lalid a mibahal sa milais tu Ing-ke-lan, 1013 a mihcaan, Tan-may a hungti ci S-win-1-se mibahbah ci Ay-say-al-liye-te atu luma’ay nuhini papiliyas tu Ing-ke-lan, Ay-say-al-liye-te pasaayza ci Li-sya-alan milunguc a papiedap, tayza milimek ni Now-ma-ti. Ci-S-wen sakatusa a mihcaan mapatay, Ay-say-al-liye-te mapasulul taluma’, nika S-wenay a wawa ci Ke-nu-te sakay taluma’ ni Ay-say-al-liye-te patahkal tu zumaay a sasakamuan.
丹麥人持續突襲英格蘭，1013年，丹麥國王斯文一世迫使埃塞爾雷德和他的家人離開英格蘭，埃塞爾雷德便向里夏爾尋求幫助，到諾曼第避難。斯文在翌年去世，埃塞爾雷德被允許回國，但斯文的兒子克努特對埃塞爾雷德的回國提出異議。
Ay-say-al-liye-te i 1016 a mihcaan bahal mapatay zikuz, ci Ke-nu-te mala hungti tu nu Ing-ke-lan. ci Ay-ma mala sakatusa tu ni Ke-nu-te tu a acawa, ciniza atu ci Ay-say-al-lye-te a tatusaay a wawa ci ma mala ci Ay-te-hwa atu A-bow-lye milakalak i Now-man-ti.
埃塞爾雷德於1016年驟逝後，克努特成為英格蘭國王。愛瑪成為克努特第二任妻子，她和埃塞爾雷德的兩個兒子愛德華和阿佛烈流亡諾曼第。
Ke-nu-te i 1035 a mihcaan mapatay, ciniza atu saayaway a acawa a nilecuhan a wawa ci Ye-tu-tuy-ha-low-te ku micaluk tu Ing-ke-lan a hungti, ciniza aci Ay-ma a nilecahan a wawa ci Ha-te-ke-nu-te ku micalukay tu Tan-may a hungti, mala Tan-may a hungti ci Ke-nu-te 3 se. u Ing-ke-lan caay ka tanektek.
克努特在1035年去世，他和第一任妻子所生兒子野兔腿哈洛德繼承英格蘭王位，他和愛瑪所生兒子哈德克努特則繼承丹麥王位，成為丹麥國王克努特三世。英格蘭仍不穩定。
1036 a mkihcaan, A-bow-lye panukas taluma’ i Ing-kow mizizaw tu ina, hakay pazayza Ha-low-te hungti a situngus patahkal amilais. uyni a kungku paheci ci A-bow-lyean zikuz mapatay ci Wi-say-ke-s-pow-cye Ke-te-wen tuway, nika zuma a kungku uyni a kawaw pakayzaay ci Ha-low-tean.
1036年，阿佛烈返回英格蘭探望母親，可能向哈洛德的王權提出挑戰。一則故事表明阿佛烈日後之死系威塞克斯伯爵戈德溫所為，但其他故事將此事歸咎於哈洛德。
namahiza ci Ay-ma milakalak i Ba-lan-te-s, katukuh Ha-te-ke-nu-te i Ha-low-te tu 1040 a mihcaan mapatay zikuz mala hungti tu nu Ing-ke-lan, Ha-te-ke-nu-te u lecad a wina padek a wama a kakama ci Ay-te-hwa mikilul tu padek a sabama tayza tu i Ing-ke-lan. Ay-te-hwa i sabama ci Ha-te-ke-nu-te i 1042 a mihca 6 a bulad mapatay zikuz musakamu malahungti.
此後愛瑪流亡法蘭德斯，直到哈德克努特在哈洛德1040年死後繼任英格蘭國王，哈德克努特同母異父的哥哥愛德華也跟隨異母弟弟去了英格蘭。愛德華在弟弟哈德克努特於1042年6月死後宣布成為國王。
kasakapahan a mihcaan 早年[mikawaway-kalumyiti | mikawaway tu kalumyiti sakatizeng bangu]
Wi-lyen i 1027 a mihcaan anucaay 1028 a mihcaan lecuh i Now-ma-ti-ba-lay-s, u pilecuhan a demiad niza hakay macapi tu 1028 a mihcaan tu zikuz nu mihcaan, ciniza tataytayay a wawa ni Now-man-tikung-cye Low-pay-al-1-se, u baki aca ni Now-man-ti-kung-cye-li-sya-2-se. u ina niza ci Ay-al-lye-wa u nu Ba-lay-say Bu-al-pey a tatayna a wawaan, Bu-al-pey hakay u singanganay tu misannga’ay bukul a kuli anucaay mipasapayuay tu cayay ka muni’ a kudih.
威廉在1027年或1028年出生於諾曼第法萊斯，他的出生日期最可能接近1028年年末。他是諾曼第公爵羅貝爾一世的獨子，也是諾曼第公爵里夏爾二世的孫子。他的母親埃爾蕾瓦是法萊斯的富爾貝的女兒；富爾貝可能是名製革工人或屍體防腐者。