nikaputunan a malcabay nu United States of America atu Taywan

nikaputunan a malcabay nu United States of America atu Taywan

美國與台灣斷交

nu ayaway nakamuwan

1978 a mihcaan u sikalawpesan tu a mihcaan mamisingkiw tu talakaway a malagiingay a kakawawan nu Taywan sa limulak saan ku i subalay nu Taywan a binawlan sa. ya tatapangan nu USA ci (卡特) hananay sa pangiha satu i sabaw tusa cacay a bataan idaw ku enemay a demiadan.a makay i 1979 a mihcaan 1 a bulad 1 a demiad nudemiadan a patideng sakalcabay atu ya（中華人民共和國). hananay nu ada nu Taywan namahida sa sikaputun tu kuni kalcabayan nu Taywan atu USA. ya nika malcabayay sakay pitenaay tu ada hananay a nasulitan a cudad sa amasatedep tu. sisa napinukasan i Paykanatalay (聯合國）hananay akitakitay malkaputay a nipatidengan sa kilul sananay u satabakiyay a nika labades nipikuwan nu（蔣政權）kuyni.

Taywan atu USA nikaputunan a malcabay a nikahini(斷交的源由）

nikadengan nikangayawan i （韓戰）nadikudan satu i limay a mihcaan sa . u USA hananay a kanatal suayaw tu malkaputay nu （共產世界）sa sipakaydaen nipilaup pabalucu amay langatan.sisa kanamuhan nu Taywanay ci （蔣介石）mikelitay a tatapangan paculi tu ada nida u sakaicelang kuni kahida atu nipaayawan .nudikudan sa i enemay a bataan a mihcaan mangaleb mangaleb kuni kalalaisay a ziday ya USA hananay a tatapangan ci （甘迺迪）atu mikilulay a mamikuwanay nu satalakaway （詹森）paayaway tu Taywan miedap sakaytena tu ada .nika udumaay a sakay ketunay a kunidatengan sa idaw tu ku sakay balucuan. apanutek cayay tu kunikahida nuayaway pasayni i Taywan . ya（中共）adihen sa ucayay tu kadadawa amalawpes. sisa ilabu pabalucu kunidatengan nu USA tu sakaini tu kawaw.si katinengan nuheni ku (中國) atu（蘇俄）cayay tu pasasuayaw nayi tu kuni masasudayit . nu makay i Taywanay a caay kalecad nu nidatengan sa. sawsawni idaw ku isais. u 中 蘇 美.tuluway a kanatalay a nidatengan sa. yadah tu kuni kasasetul. sisa pasu Taywan atu USA .ya hulam mahida tu idaw kuni kasumadan.

namakayzaay a nasulitan nasakamuan atu natinengan(參考來源)

1978 a mihcaan sabaw tusaay a bulad idaw ku sabaw enem a demiadan i teban nu labi tusaay ku tuki sa panengilan kya mabiay isimpian henay niya mala singbungay a papeluay ihekal a mikuwanay ci 宋楚瑜 hananay .patengilen nida ku mala （總統）tatapangan nu Taywan ci 蔣經國. amalcabay ku hulam （北京）atu USA ya （華盛頓） ianuayaway a mihcaan piusiwgac nu Dipun a demiad sa ku kawaw .kakayda satu ku USA atu Taywan sikaputun kuni kalcabay tu makay i hekalay nu kitakitay a mapaales saan . imahida sa pasu nika pulungan amay tenaay tu ada hananay a kawaw sa kakayda satu masatedep .nu ayawan tuluway a tuki sa itini muenengay i Taywan sakikawaway ya ihekalay sakakaay nu USA . ci 安克志 hananay tayda i satalakaway a kakitidaan （總統府）maysakamu pakatineng ci （蔣經國）an. sakatusa a demiadan sa pasakamu ku tatapangan i sakapulung nu Taywan a binawlan kunikahida nu amuhuwan ya USA hananay tu nikahida nuheni pasukayda satu ihekalay a kitakitay maysakamu tiya （匪偽政權）tuni pahci atu pihacengan a pacukah.

inakawaw sa kasenun saan mapalilit sikatinengan tu nu binawlan imahida satu sa u balucu nu cakenuhay sa .masaupu tu i kakitidaan putah nu （美軍俱樂部）hananay papelu ku papeluay maynah tu nika hidaan nu USA .yadah yadah ku taydaay mikilihida tansul sa makaala tu pinaay hakiya alasubu ku tademaw i nuayawan niya amuhuwan hananay a kakitidaan . u binawlan hananay sa anu macudas tusa mausaw haw ku tuudtuud miedis kasenun sa masatukuay a katideng pecian mamin . uduma sa midebung tu sakawawan nu amuhuwan a（大使館）tastasan ku sasingalan atu panan u sakasaan sa maseka ku balucu nu katuuday.milalad tu kunikatineng nu micudaday mihaka pacukad tu nipa nganganan malalacal painin tu kalisiw i nu cacudadan . pacununs tu sakaicelang nu kanatal nu Taywan paayaw tu cenhu maynah tu amuhuwan tada caay katatudung nikalcabayan .nuydaan a bulad 27 ademiadan sa pataynian nu （總統）kya u satalakaway nu cenhu （副國務卿）ci 克里斯多夫 hananay katukuh i Taypak tansul saan ngayawan nu micudaday waiten tu tikuk atu ba’tu tungusay tu sakacay kadengan nu Taywan hananay a nipabalucuan .imahida sa yadah ku inacaay henay pitebing tu makay nu hekalay i kitakitay nikasasibutan a mahicaay nu kakawaw sisa papicebisan nu hitayay a saydan . mingayaw tu hicahica sa hangen saan a hicanaca saw . imaida sa mademec nu idih ku sakamata nu nidatengan nu tademaw. maydih pasakapah tu kanatal nu Taywan kuni kahida .

nadikudan nikaputunan sa ya USA atu Taywan . patideng tu dumaay a sasikawaway a kakitidaan pangangan han sa ya （美國在台協會）nu USA kuyni . i Amuhuwanay sa idaw kya nipatideng tu (北美事務協調委員會）sakasiwantan a lalubangan a kakitidaan sakay aenengan nu musakakawaway nu tademaw nu Taywan.

ya Taywanay a sakasiwantanay a nipacunusan a hulic（台灣關係法）

nikalebutan nu Taywan atu USA kunikalcabayan nu kanatalay sa . u sikabiyalaw nu caay kataneng ku nisamawmawan nu Hulam (中國) a mingayaw sa idaw ku nipatidengan tu sakay ngaayay a hulic . “ya Taywanay a sakasiwantanay a nipacunusan a hulic” （台灣關係法）hananay u mamisimaw tu anu mahica kuni kalalacus nu Taywan atu Hulam sa maydih ku ada midebung micebis tayni milakuwit tu tebanay nu bayu’ mingayaw sa saka idaw nu mayedap nu USA a hitay mitenaay kuni a masakamuay a hulic . anu mademec ku sakay icelang nu hitay sa . anu caay pakatena tuni sakay pingayaw tu hitay nu Hulam sa taneng pacakay ku USA tu kaydihan sapacunus tu nuhitayan a tuudtuud a misimaw tu liwliw nu Taywan .

sisa i 1979 a mihcaan sepatay a bulad idaw ku cacay a bataan a demiad sa ya tatapangan nu USA ci (卡特) hananay sa idaw kuni pawacayan tu nasulitan nu Taywanay atu USA .mamapaina tiya （台灣關係法）hananay .nu labuway nasulitan sakatusaay a nisabalucuan . u sakaydihan a mamaiedap tu i nuetipanay nu bayu’bayu’an a sakangay nu muenengay nu binawlan . tungusay itaneng ku USA a tademaw atu Taywanay masasucabay mipaliw tu nananaman a tuudtuud pasu lalangawan misiwbayay .sisa idaw ku nibalutan tu limaay pabalucuan a pawacayan nasulitan a hulic .

1.sakacacay sa milisimet tu sakay tademawan nu Taywan .USA . atu Hulam . i nuetipanay a kakitidan nipisiwbayan atu nu lalangawan nudumay a sakangaay .

2. pahci tu nikalcabay atu nu Hulamay (中華人民共和國）nisalahcian u sikaidaw pahdekan tu ya sakangaayay tatusaay a kanatalay sakadem masuada.

3. pakibalucu tu anu u dumaay a nipingayaw tu Taywan maydih midebung misalahci a nipitekelan tu bayu’ay mitena tu nicaliwayan nu balungasa a caay pisulul ku USA .tumahiniay a kawaw sa.

4.pawsa tu sakay paculian sakay icelang nu hitay a sangayawan a satikec

5. mupupu’ tu sakayidaw nu tansul sananay a nipingayaw nu dumay a kanatalay i Taywan . misimaw tu sakangaay nu binawlan pasu siyakay nu Taywan atu pakalisiway a tuudtuud nikangaay sa.