nipaluma-paybung, paybong

makayzaay i Wikipitiya

paybung, paybong[mikawaway-kalumyiti | mikawaway tu kalumyiti sakatizeng bangu]

白鳳草(俗名:台灣三七仔、長柄橙黃菊、白菜、白擔當、白廣菜)

paybung

mauzip i bayubayu'an datipasan, sacahamin nu Taywan. caay kayadah ku cilekay. uzumaay a sapayu' nu Taywan. u paluma a sakaluk sa, pacucuken i lala' ku paputunay a kaway, ipabaw sipapah.

kagak kakuniza(科學分類)[mikawaway-kalumyiti | mikawaway tu kalumyiti sakatizeng bangu]

salaedan(界):植物界 Plantae

panan(門):被子植物門 Magnoliophyta

upiz(綱):雙子葉植物綱 Magnoliopsida

mata(目):菊目 Asterales

sapamat(科):菊科 Asteraceae

mikitinay(屬):菊三七屬 Gynura

hicahicaay(種):白鳳菜 G. formosana

u siwkay nu nipaluma[mikawaway-kalumyiti | mikawaway tu kalumyiti sakatizeng bangu]

kakuniza 植物分類 ()tabakiay a kilang ()adidi'ay a kilang (v)lutuk ()lutuk-balu ()masay ()zuma

()mahetik ku papah ()dauc landaway (v)zuma

(v)yadah a mihca ku uzip ()cacay a mihca ku uzip ()1-2 a mihca ku uzip ()zuma

takalaw nu bayu' 生長海拔高度 i bayubayu'an datipasan
mauzip subal 生長區域 sacahamin nu Taywan mauziptu, paluma ku malukay
nipaluma sasahicaan 栽種功能 yumah野生(v) mukan食用(v) sapayu'藥用(v) paazih觀賞() lidung遮蔭() zuma其他()
takalaw maka 株高
papah tanaya' 葉長 6-8cm
papah ahebal 葉寬 1.5-3cm
papah mapela' 葉瓣
balu ahebal 花徑
balu kulit 花色 sibalu i 2-3 a bulad
heci 果實
paenu 種子

u sanek nu nipaluma[mikawaway-kalumyiti | mikawaway tu kalumyiti sakatizeng bangu]

1 sanek 7 dawmi
2 letek 8 siceka'
3 cedam 甘,甜 v 9 dieku
4 aledah 辣,辛 10 cuedet 寒,涼 v
5 atekak 11 acak
6 cupelak 12 zuma 其他

malaheci tu imelang[mikawaway-kalumyiti | mikawaway tu kalumyiti sakatizeng bangu]

1 pangangay (生)津 27 kaliwates  (消)小疔
2 akacay-akuti (減)燥熱 28 malebawa (消)跌打腫傷 v
3 cuedet (減)寒冷 29 akuti' (消)燙傷
4 patezep tu izang (消)出血 v 30 tunatun (消)瘀血
5 paisi' (利)排尿 v 31 tibeni (消)泡疹、痱子
6 taluktuk (減)發炎 32 kebing (消)麻疹
7 sulalis (退)發燒 v 33 sizaz (消)濕疹
8 cebu' taluktuk (消)尿道膀胱炎 34 butus (消)水腫
9 mapudasay (減)皮膚病 35 kalad nu bau (減)蛇咬
10 atay taluktuk (減)肝炎 36 bulad adada' (消)經痛
11 adada' (減)痛 37 cadi'ci (減)心痛
12 sicedam isi (減)糖尿病 38 pasicucu (增)乳汁
13 ngidngid (消)嘴破嘴角發炎 39 bali-malalemed (減)風濕
14 teluhu (消)濃痰 40 calenged (止)皮膚癢
15 takulaw adada' (減)喉嚨痛 41 sinawal (減)暈眩
16 tuzu malebawa (減)關節炎,風濕痛 42 manah (消)痔瘡
17 mabanic (消)腹瀉 43 pucu' (消)淋巴痛
18 muta' (調)嘔吐 44 buyu' (解)中暑 v
19 masikata' (調)便秘 45 suaw (止)渴
20 adada' tangah (減)頭痛 46 muni' ku banges (消)皮膚潰爛
21 malihen (怯)咳嗽 v 47 takalaw ku izang (減)高血壓
22 makamaw (減)感冒 48
23 milisawada' (調)腸胃病,胃痛 v 49
24 walak (解)中毒 50
25 maduka' (消)破皮傷 51
26 puces (消)膿包、大疔 52 zuma 其他:降火氣

pasubana i cacudadan a lacul[mikawaway-kalumyiti | mikawaway tu kalumyiti sakatizeng bangu]

u cudad a ngangan Gynura divaricata(Kitam.) F. G. Davies subsp. formosana
u sapamat a ngangan Compositae
u Amilika a ngangan

u zuma a cidekay a kamu, saungay misapayu' a cidekay[mikawaway-kalumyiti | mikawaway tu kalumyiti sakatizeng bangu]

cidekay ngangan miungay
Sakizaya paybung, paybong v
Pangcha
Tayan
Paywan
Yuwatan maduhlas tu sanglav ismud v
Sejek
Taluku
Puyuma
Rukay
Cou tavo tapunia v
Kabalan
Tau/Yami
Saw
Kanakanabu
Laaluwa
Saysia

u sulit nu zuma a kamu-Hulam atu Amilika[mikawaway-kalumyiti | mikawaway tu kalumyiti sakatizeng bangu]

白鳳菜(學名:Gynura divaricata subsp. formosana),又名白紅菜,是菊科菊三七屬的藥用植物,為臺灣特有種植物,分布在臺灣濱海地區,偶見於低海拔山區。在臺灣全年可生長,少有病蟲害,種植白鳳菜常用扦插法,將末端帶有數片嫩葉的莖,淺埋到土壤裡即可。清熱利尿,活血化瘀,涼血止血,舒筋活絡,解毒消腫。治感冒發熱,中暑腦炎,目赤腫痛,氣管炎,咳嗽,急性肝炎,慢性肝炎,肝硬化,肺癰,腎臟炎,腎盂炎,腸炎腹痛,高血壓,糖尿病,流鼻血,風濕骨痛。外用治創傷出血,跌打損傷,毒蟲螫傷。

namakayniay a nasulitan nasakamuan atu natinengan[mikawaway-kalumyiti | mikawaway tu kalumyiti sakatizeng bangu]

《中國高等植物資料庫全庫》. 中國科學院微生物研究所. [2009-02-24].

行政院原住民族委員會-原住民族藥用植物2009-p94

白鳳菜

昆明植物研究所. 白鳳菜. 《中國高等植物資料庫全庫》. 中國科學院微生物研究所. [2009-02-24].

白鳳菜. 台灣野生植物資料庫. 特有生物研究保育中心.

《台灣蔬果實用百科第一輯》,薛聰賢 著,薛聰賢出版社,2001年,ISDN:957-97452-1-8

李小軍、覃歡、劉歡. 〈菊三七屬植物的民族藥用和食用價值〉. 《中南民族大學學報(自然科學版)》. [2016-11-14].