nipuluma-bidakelung, bidakelong

bidakelung, bidakelong

bidakelung atu balu

台灣百合

bidakelung mauzip i bayubayu'an katukuh 3000m a buyu. maazih tu i Taywan subal. sisa ku ngangan nu "Taywan bidakelung". taneng misapayu' pahadeng ku walak atu malihen. maydih miazih ku tademaw, kapah paazihan. izaw tu pacakayay i tisiaba. izaw ki sepat a naayaway a bidakelung a kakunaza i Taywan. anu izaw ku pulungay mauzipay a bidakelung , kya balu amatenes katukuh cacay a bulad.

u siwkay nu nipaluma

kakuniza	植物分類	()tabakiay a kilang ()adidi'ay a kilang (v)lutuk ()lutuk-balu ()masay ()zuma (v)mahetik ku papah ()dauc landaway ()zuma (v)yadah a mihca ku uzip ()cacay a mihca ku uzip ()1-2 a mihca ku uzip ()zuma
takalaw nu bayu'	生長海拔高度	0-3000m
mauzip subal	生長區域	bayubayu'an katukuh buyu, sacahamin nu Taywan atu subal(Lanyu atu Luitaw)
nipaluma sasahicaan	栽種功能	yumah野生(v) mukan食用() sapayu'藥用(v) paazih觀賞(v) lidung遮蔭() zuma其他()
takalaw maka	株高	10-120cm
papah tanaya'	葉長
papah ahebal	葉寬
papah mapela'	葉瓣
balu ahebal	花徑
balu kulit	花色	4-9 bulad sibalu, sangelacay a balu, maka 10 demiad ku balu mauzip
heci	果實
paenu	種子

u sanek nu nipaluma

1	sanek	味	v	7	dawmi	軟
2	letek	毒	v	8	siceka'	刺
3	cedam	甘,甜		9	dieku	溫
4	aledah	辣,辛		10	cuedet	寒,涼	v
5	atekak	苦	v	11	acak	乾
6	cupelak	澀		12	zuma	其他

malaheci tu imelang

1	pangangay	(生)津		27	kaliwates	(消)小疔
2	akacay-akuti	(減)燥熱		28	malebawa	(消)跌打腫傷
3	cuedet	(減)寒冷		29	akuti'	(消)燙傷
4	patezep tu izang	(消)出血		30	tunatun	(消)瘀血
5	paisi'	(利)排尿		31	tibeni	(消)泡疹、痱子
6	taluktuk	(減)發炎		32	kebing	(消)麻疹
7	sulalis	(退)發燒		33	sizaz	(消)濕疹
8	cebu' taluktuk	(消)尿道膀胱炎		34	butus	(消)水腫
9	mapudasay	(減)皮膚病		35	kalad nu bau	(減)蛇咬
10	atay taluktuk	(減)肝炎		36	bulad adada'	(消)經痛
11	adada'	(減)痛		37	cadi'ci	(減)心痛
12	sicedam isi	(減)糖尿病		38	pasicucu	(增)乳汁
13	ngidngid	(消)嘴破嘴角發炎		39	bali-malalemed	(減)風濕
14	teluhu	(消)濃痰		40	calenged	(止)皮膚癢
15	takulaw adada'	(減)喉嚨痛		41	sinawal	(減)暈眩
16	tuzu malebawa	(減)關節炎,風濕痛		42	manah	(消)痔瘡
17	mabanic	(消)腹瀉		43	pucu'	(消)淋巴痛
18	muta'	(調)嘔吐		44	buyu'	(解)中暑
19	masikata'	(調)便秘		45	suaw	(止)渴
20	adada' tangah	(減)頭痛		46	muni' ku banges	(消)皮膚潰爛
21	malihen	(怯)咳嗽	v	47	takalaw ku izang	(減)高血壓
22	makamaw	(減)感冒		48
23	milisawada'	(調)腸胃病，胃痛		49
24	walak	(解)中毒	v	50
25	maduka'	(消)破皮傷		51
26	puces	(消)膿包、大疔		52	zuma	其他	v

pasubana i cacudadan a lacul

u cudad a ngangan	lilium formosanum wallace
u sapamat a ngangan	liliaceae
u Amilika a ngangan	taiwan lily

u zuma a cidekay a kamu, saungay misapayu' a cidekay

cidekay	ngangan	miungay
Sakizaya	bidakelung, bidakelong	v
Pangcha
Tayan	botuki	v
Paywan	u an & gava' ruan	v
Yuwatan	paihuhua	v
Sejek
Taluku
Puyuma	ulimuhana	v
Rukay	bariangalai	v
Cou	capangana	v
Kabalan
Tau/Yami	vonitan	v
Saw
Kanakanabu
Laaluwa
Saysia	hotuhe	v

u sulit nu zuma a kamu-Hulam atu Amilika

台灣百合（學名：Lilium formosanum）為百合屬多年生的被子植物，為台灣特有的百合品種，因而以「福爾摩沙」作為種名，屬於四種台灣原生百合之一；另外有小葉台灣百合（Lilium formosanum var. microphyllum），為其小葉種的變種。台灣百合的花冠呈現六角形喇叭狀，葉子呈線狀披針形排列，莖細長直挺且少有分枝，鱗莖深植於土壤中，單株通常只開2朵或數朵的花朵，有的會開數十朵，少數也有多達百朵，生長高度從10公分到120公分都有。野生開花時間平均為4月到9月，而且隨著生長地不同花期也不一樣，大至上單朵花瓣可開放7到10天，當一大群百合花花群聚生長可長達1個月。因為適應性強，可生長在差異大的生態環境之特性，故在台灣分布極廣，南從屏東，北至東北角風景區沿海及各小島，如蘭嶼、綠島，地點從海岸邊到海拔3000多公尺的高山上都可發現到它們的蹤跡，為了適應其各地生長環境，具有多種不同差異的族群生長形態。

Lilium formosanum, also known as the Formosa lily or Taiwanese lily (simplified Chinese: 台湾百合; traditional Chinese: 台灣百合; pinyin: Táiwān bǎihé), is a plant species in the lily family, endemic to Taiwan. It is closely related to the Easter lily found in the Ryukyu Islands of Japan, eastern and northern Taiwan. Both species are cultivated for their showy, trumpet-shaped flowers. Lilium formosanum has become naturalized in scattered locations in Africa, Australia, and the Americas.

namakayniay a nasulitan nasakamuan atu natinengan

《中國高等植物資料庫全庫》. 中國科學院微生物研究所. [2009-02-24].

行政院原住民族委員會-原住民族藥用植物2009-p77

台灣特有植物藥用發展之評估研究，天然藥物研究所