punu’ a pucu’
kakiliman[mikawaway-kalumyiti | mikawaway tu kalumyiti sakatizeng bangu]
- punu’ a pucu’ a pucu’ “kamu nu Ing” anucaay pangangan tu punu’ lebawa a pucu’, singangan aca tu labu nu tangah a lebawa a pucu’, “intracranial tumor” u labuay nu tangah masazuma ku sakaput nu atilad, masazumaay a cilekay caay ka kuwan a balaki atu macunus siwawa,
腦瘤（英語：brain tumor）或稱腦腫瘤，又名顱內腫瘤（intracranial tumor），是顱內的異常組織團塊，其異常細胞不受控地生長和增殖。
punu’ a pucu’ a sakapu pasu punu’ nu uzip kasa cilekay “sen-cin-yen, cyaw-ce cilekay, alitid saput atu sapaizang”, singki nu punu’ “si-wang cilekay”, satabu tu punu’, ukak nu tangah, seday nu punu’ atu zumaay nu labuay nu uzip a kikay malimaday punu’a pucu’.
腦瘤發生的組織包括了腦本身各種細胞（神經元、膠質細胞、淋巴組織以及血管）、腦神經（許旺細胞）、腦膜、頭骨、腦下垂體以及由其它器官轉移的轉移性腦瘤。
punu’ a pucu’ angangan tusa a lamangan, la’cusay malebawaay a pucu’, “gang” kapahay malebawaay a pucu’ “cayay a gang malebawaay pucu’”. gang malebawaay pucu’ malatusa u cayay katinengan punu’ a pucu’ atu lalid punu’ a pucu’ “malimaday punu’a pucu’”, zikuz likutay nu punu’ lebawa punu’a pucu’ mulalad tayni, pangangan han tu malimaday punu’ a pucu’.
腦瘤主要有兩種類型：惡性腫瘤（癌症）、良性腫瘤（非癌症腫瘤）。癌症腫瘤可再分為原發性腦瘤與繼發性腦瘤（轉移性腦瘤），後者是由位於腦外的腫瘤擴散而來，又稱為腦轉移瘤。
hamin nu mahiniay punu’ a pucu’. kahapinangan tu ku mahiniay, zayhan punu’ a pucu’ haymaw sa tabaki a mapenec ku tizaay a sakalawlaw, malilid ku zuma, sisa piazih caay kalecad ku kakitizaan, pasu adada ku tangah, masukut, la’cus ku mata, mauta’ masumad ku pizateng. u adada nu tangah malala’ngi tu sananal, mauta’ amasusud ku adada nu tangah.
所有型態的腦瘤都會產生症狀，因為腦瘤漸漸增大必會壓住該處之神經，影響其功能，所以臨床表現因部位不同，包含頭痛、抽搐、視力問題、嘔吐、意識改變。典型的頭痛為早晨時惡化，並伴隨嘔吐而頭痛減緩。
zuma micidekay a imelang pasu muculil, atekak musakamu, atu masazuma ku pitapal. yu malahad ku imelang, hakay nayay ku pizateng. i sazikuzay tu a ka’lacus nu punu’ a pucu’, lebawa a pucu’ cilekay malimad tayza zumaan a atay nu uzip.
其他特殊的症狀包含行走、說話困難，以及感覺異常。當疾病進展時，可能會失去意識。在惡性腦瘤晚期，腫瘤細胞也會轉移至身體其他臟器。
u kaliyuhan amin ku punu’ asipucu’, mahiniay katalawaw hakay pasu zuma a ciing mahiniay u sakalawlaw pucu’ aimelang “sakawawa sakalilid pucu’ a imelang” atu tahkalay i hwa-sye-u-ce “mahiniay li-i-si, tademaw a imelang tu penu’ ledek a imelang tu saka sepat kasahini “Epstein-Barr virus” anucaay yu-li-bu-se. sakay picukaymas tu limaki mahiniay amapabaliw, imahini caay kahapinang ku katahekalan.
大部分腦瘤的發生原因不明，危險因子可能包括一些基因症候群如神經纖維瘤病(神經纖維瘤症後群)，以及暴露於化學物質（如氯乙烯）、人類疱疹病毒第四型（Epstein-Barr virus）或游離輻射。而對於手機使用產生的相關疑慮，目前缺乏明確證據。
i balakiay tu a imelang u maaziha tu punu’ a pucu’ nu labuay a punu’ a pucu’ atu masabunacay cilekay a pucu’ zuma mahiniay u kalawlaw cyaw-mu cilekay a pucu’ “glioblastoma” i imelang nu wawa u samaazihay sa u du’es ina a cilekay pucu’ “medulloblastoma”. u piazih tu punu’ a pucu’ pikinsa tu uzip patatungus tu tyen-naw-tu-wan-cen-saw-myaw “omputed tomography” anucaay ce-kong-cen-ing-syang “magnetic resonance imaging” u angangan , zikuz cikciken mikinsa a patatungus, mududuc tu imelang amalaheci pasazuma tu cayay kalecad anucaay u pihaceng.
在成人病患中最常見的原發性腦瘤是腦膜瘤和星狀細胞瘤，後者如神經膠母細胞瘤（glioblastoma）；而在兒童病患中最常見的則是髓母細胞瘤（medulloblastoma）。腦瘤的診斷以身體診察搭配電腦斷層掃描（computed tomography）或磁共振影像（magnetic resonance imaging）為主，之後會進行切片檢查確認，再根據病理結果區分為不同等級或嚴重度。
u pingaay tu imelang hakay pasu papulung tu micici’, padil a mingaay atu hwa-sye a pingaay pina a lamangan ku pingaay a kawaw. anu masukut hiyaen tu mabulikatay a sapaiyu. Dexamethasone atu Furosemide. zuma a pucu’ mahamaway tabaki, alaliden tu mikilul.
治療方式可能綜合包括手術、放射線療法和化學療法數種方式。若有抽搐情形可使用抗癲癇藥物。Dexamethasone 與Furosemide。部分腫瘤成長較緩慢，僅需要長期追蹤。
imelangay men-yi-si-tung mala u sipingaay, imahini mahiza tu I pigingkiwan. zikuz a sapucu’ a panutek. kalawlaw cyaw cilekay a pucu’ caay kakapah ku patalaayay, u satabu punu’ a pucu’ ku kapahay. i Amilika, punu’a pucu’ palalecad lima a mihcaan 33% pasyentu ku mauzipay.
以病患的免疫系統作為治療方式，目前仍然在研究中。預後則依腫瘤型態而定。神經膠細胞瘤通常預後較差，而腦膜瘤較好。在美國，腦瘤平均五年存活率為33%。
malimaday punu’a pucu’ hina maazih ku mahizaay punu’ a pucu’, hakay pangkiw ku malimaday punu’ a pucu’ makayniay i bala’ a gang. hamin nu katakit paymihecaan siimelangan tu punu’ a pucu’ pakala tu 250,000 ku tademaw, kaadidi’an tu 2% pasentu nu sigangay.
轉移性腦瘤比原發性腦瘤常見，約有一半的轉移性腦瘤來自肺癌。全球每年發生原發性腦瘤的人數約為250,000人，佔所有癌症少於2%。
saba tu 15 ku mihcaan nu binacadan a wawaan, punu’a pucu’ i gangan sakahini pasisil tu ngangan uyzadada’ kacaluhan alutid imelangay tu yadahay ku salengacay a izang. i Aw-cow palalecad cacay ku imelzangay tu punu’ a pucu’ u sapalawpes tu kalisiw 190 a bang, u hamin nu sigangay.
在15歲以下兒童族群中，腦瘤在癌症發生率排名中僅次於急性淋巴性白血病。在澳洲平均一個腦瘤個案所必須花費的金額為190萬，為所有癌症之最。