ya pacakayay tu dadac a limecedan

ya pacakayay tu dadac hananay a limecedan sipangangan han nu Hulam u Sise sa, inamahiniyay pacakayay tu da’dac i Taywan micidekay nu aydaay nikapalekal, u nikahini sa duhepic ku dikuc nu limecedan, pasu i tapiingan nu dadan u tatayna amin maadih tuku cucu atu padahaw nu limecedan. ya Sise hananay a ngangan sa namakay i kasumamadan nu Hulamay a salunganay a tatayna, u kamu nu layak sa u salunganay a limecedan sa a pangangan.

u lalangawan nu dadac nu Taywan

u da’dac hananay ( u ngangan, Areca catechu, Linn, ) u langaw nu dadac sa, u sakalecad nu abinung nipisengian, u angangaan sa makaala tu tusaay a bataan ku nika talakaw. ina ( da’dac ) hananay sa namakay i dumaay a kanatalay ya Intulnisiya a kamu, inadadac sayaway sa u sasangaan nu tademaw tu sapaiyu’ kusa, kutukuh ayda sa u sakasamata nu angil nu katuuday nu tademaw a mukan tu da’dac.

mida’dacay nu Taywanay a tademaw yadahyadah, nu sidumahan a maysausi sa ( sumanahay ku bilbil ) ( hinamukanay tu da’dac a tademaw ) numihcaan nipipalawpes tu kalisiw tina ( Taywan kosiyan piyan ) makaala tu malebut nu yit sa mapulung.

hatini ku nika yadah sakaidaw nu tang nu sibay , numakay i malukay a kaysiya nipacudad sa, u palumaay tu kilang nu da’dac sa makaala tu pituway a mang nu lumaay,ina da’dac sa namakay 1990 a mihcaan , inada’dac hananay sa taneng mala sakapahay nukalisiwan nu malukay a nikaini.

nika tada malakuwit tu kuni paluma madademec tuku nisayadah, nadikudan sa malupisak tuku nipaluma i buyuan nu lunabay

katalawan saan. U nikaenan nu tademaw nu Taywanay sa, nipisanga idawaca ku sakalabades nu lawayay hananay a gang.

kanahatu u sakaimelang ku yadahay nipikaen tu da’dac sa, nayay ku nikaselepan nu mida’dacay, nau musakawaway sahenay ku mida’dacay sa macunus tu ku tademaw pasu misiwbayay atu musakakawaway i kapahay nu mitesekay milihida mukan,pasutatayna. Nikakapahan nu siwbay sa u pacakayay nu patiyamay, mahmin i tapiingan nu dadan atu kalikalimucuan nu lumalumaan, sadikuday sa tadamamacacabi tuku siwbay sa, kakayda satu makadateng ku sipunuay kau duhpicay a sidikuc

Ku limecedan sananay a muawda tu mamicakayay, uyni ku nikahida nu ( da’dacay a sise’ ) hananay nikaida a lalangawan.

Nikalingatan

1976 a mihcaan, ya tatuluway a limecedan pacakayay tu da’dac u tatanganhan nuheni sa ya Shie hananay a malkakay nutatayna,itini i Cungtan tabakiay ya Suwantung hananay a dadan i a patiyam, nuayaw sa nau ina ku pacakayay, kanahatu kakitidaan nipipatiyam katuud ku micaliwayay sa, nika taniay nu mamicakayay a labang sa masausi tu caay ka hacica sisa lacus ku siwbay, nudikudan sa alaw makadateng kuheni tiya tatuluay a limecedan a malkakaay namusakawaway henay i kuba

awawen a pacakay tu da’dac. unikahida sa miduducay tu nukawaw kuyu heni nu ina a sausi, nikalaheci sa micidek ku kapah nu siwbay, caay katenes sa itini i Suwantung hananay a dadan beleng sa ku mikilulay nu pacakayay, u pacakayay tu dadac nu limecedan sa anu caay kau nu udip sa miawda tu musakawaway ku sausi a pacakay, sisa ina Cawtuen Suwantung alaw mala u sise hananay a pangangan itini ku nikalingat. Nadikutan sa idaw i tilibi a pakatawa ay tu mamiadih mitudungay a pacakay tu

da’dac sa, tinaku ya subayu ci Cawlan atu ya Iyawtayuy hananay i Hase a tilibian ( Cungyi wanhuwatung ) nu makay mitudungay tiya malkakay a limecedan ku nikahida.

2002 a mihcaan, Taywanay a cenhu malingatu tu midakep tu duhepicay a nipisidikuc nu pacakayay nu limecedan, paulicen ku

kawaw nu pacakayay a mikuwan, caay pisulul sidikuc tu duhepicay maadihay ku cucu’ atu nu labuway nu padahaw a sise mikuwan. sayaway sa makayni i Taypak se kilul sa nu Tawying, katukuh ayda sa, itini tabakiyay a tuse sakalecad nu Taypi Taycung Taynan atu Kausiyung, malawpes tu ku sise hananay uyda sa itiday inaka atu sakadebu nu siwdadan cacacacay tu ku liwan nu pacakayay nu limecedan nika matalaw tu sidikuc tu duhpicay.

imahida sa ya sise hananay yadah ku micudaday henay tu kaucung a limecedan, u mamipahabay tu lalabu nu luma kunikahida. Katuud ku mahiniyay caay katalakaw ku nutineng atu nipicudad, malcacad ku mihcaan nuheni sisa caay pakakilim tu sikalihalayay atu i tintung musakawaw, caay sa itini pacakay tu da’dac ku sakaidaw ku yadahay nipitan ku kalisiw, sisa nupili sa auyhica saan dungdung sa sidikuc tu duhpicay sapaadih tu tayniyay nu labang musakawaw.

Nu tatanaay masakaputay milatlatay nipatinsu

u dumaay a masakaputay a tatayna miadih tu nikahini nu limecedan caayay katineng tu sikad mawacayay a nipacakay tu da’dac a nika hini maydih a maysumad tu saka kapah nu nika udip saan a patukil, caay pisulul ku nu siyakayay a masakaputay nu tatayna, yadah henay ku tatengilan maylubang, itini inu kitakitay ya mute’el hananay, ya subayu atu pacakayay tu tuud a paadihay a limecedan nikahida nuheni sidikuc tu apuyuay a sukun nidatengan sa caay tu kalacus ku nipiadih, u siyakayay atu hulicay a tademaw caay pipulu tu nikahida nu mute’el atu subayu hananay a nipisidikuc, uyda sa ya pacakayay tu da’dac a sise ku puluan midakep tu nikasidikuc, u mahiniyay a npikuwan sa idaw ku nipisawacu sa tu nikainayian a nikaudip sa ku pangihaay.