South sudan
South sudan（南蘇丹）
u South sudan sa i labu nu Africa, itiza i 8 00 N, 30 00 E.
u ahebal nu lala' mapulung sa izaw ku 644,329 km2.
hamin nu tademawan sa 12,530,717.
tapang tusu nu kanatal (首都)
[mikawaway-kalumyiti | mikawaway tu kalumyiti sakatizeng bangu]u tapang tusu nu kanatal sa u Juba.(朱巴)
由於現時首都朱巴基礎建設不足，以及城市增長過於急速，使政府管理困難。故此，政府於2011年2月採取決議，計劃在其他地方建設有完善規劃的新城市，作為新首都。
nuyu aydaay a suodu Juba (朱巴) caay henay kakapah ku nipatideng, atu tukay tadaamelik tu mucelak, utiih ku cenhu mikuwan, sisa, sifu itini i tusa a malebut cacay a bataan idaw ku cacay (2011) a mihcaan tusa a bulad midateng tu kawaw, mikiyaku tu duma a niyadu' patideng tu nikiyakuan tu baluhay a dukay, mala baluhay a sudu.
都市計畫會類似奈及利亞的阿布賈、緬甸的內比都，以及巴西的巴西利亞。政府發言人在2011年7月表示，政府正評估以蘭西爾作為新首都的可行性。
tukay nikiyakuan amahida u Nigeria (奈及利亞) nu Apu-cia (阿布賈)、Burma (緬甸) a Napu-du (內比都)，atu Brazil (巴西) nu Brasilia (Pa-si-li-ya 巴西利亞)。 sifu musakamuay sakamu sa itini i tusa a malebut cacay a bataan idaw ku cacay (2011) a mihcaan pitu a bulad sakamusa, sifu midaduy henay tu Lansi-e (蘭西爾) mala baluhay a suodu sa.
蘭西爾位於湖泊省，靠近中赤道省、東赤道省及瓊萊省的邊界，在地理位置上接近國家的中心。據宣稱，約翰·加朗去世前亦曾經表示打算將首都遷至蘭西爾。
Lansi-e (蘭西爾) itida i Hupuo banaw (湖泊省) a katidaan, micapi tu cun ce'daw (中赤道) kitidaan, wali a ce'daw (東赤道) kitidaan atu Cun-la kitidaan (瓊萊省) a sababenisan, itada i kitidaan sa micapi tu kanatal nu teban. sakamusa, Aehan.cia-lan (約翰·加朗) namapatay sakamusa mangalay milimad tu sudu patayda i Lansi-e (蘭西爾).[1]
kakinginan nu kanatal demiad (國家紀念日)
[mikawaway-kalumyiti | mikawaway tu kalumyiti sakatizeng bangu]kakinging nu kanatal demiad sa 9 bulad 7 demiad.
tabakiay a tapang nu kanatal (元首)
[mikawaway-kalumyiti | mikawaway tu kalumyiti sakatizeng bangu]u tabakiay a tapang nu kanatal (congtung) ayza sa ci Salva Kiir Mayardit, micakat a demiad sa i 2011 a mihca 7 bulad 9 demiad.
kanatalay a bulawan (內戰)
[mikawaway-kalumyiti | mikawaway tu kalumyiti sakatizeng bangu]世界上許多地區都在追求獨立，2017年鬧得沸沸揚揚的西班牙加泰隆尼亞的科索沃，都在國際上尋求更多人的支持與認同，不僅是成為獨立國家，更希望有朝一日能進入聯合國。
kitakit yadah a kanatal nu niyaduan mangalay miduduc misiteked, tusa a malebut cacay a bataan idaw ku pitu (2017) a mahcaan cinlaw ku Spain ciataylunni-ya (西班牙加泰隆尼亞) a Kosovo (科索沃), itida i kanatalan mangalay mikilim tu katuuday patideng atu palutatengaay, mangalay patidenga tu pisiteked a kanatal, manglay idaw ku cacaya a demiad taneng micumud tu likec nu kanatal (聯合國).
在非洲，就有一個透過公投和平獨立的國家：南蘇丹。南蘇丹在2011年7月9日獨立，並在5天後成為聯合國會員。
itini i Africa (非洲), idaw ku cacayay milihida tupi singkiw atu misalihalay misiteked a kanatal: South Sudan (南蘇丹). South Sudan (南蘇丹) itini i tusa a malebut cacay a bataan idaw ku cacay (2011) a mihcaan pitu a bulat siwa a demiad misiteked. i lima a demiad mala lanhekuo a tademaw.
南蘇丹的命運，沒有像獨立如此的平順，反倒是陷入了無止盡的內戰之中。
South Sudan (南蘇丹) a wunmin, caayay kahida unipisitekedan a kakapah, macunuaca tunika caay kahedek nuni kalepacaw.
南蘇丹總統馬亞爾迪特（Salva Kiir Mayardit）在9月12日與叛軍簽署協議，希望能早日解決2013年持續至今的內戰。
South Sudan (南蘇丹) cung-tun ci (Salva Kiir Mayardit, 馬亞爾迪特) itin i siwaw a bulat cacay a bataan idaw ku tusa a demiad atu mihantaya nu hitay masasulit tu kiyaku, mangalay mihedek tu kawaw i tusa a malebut cacay a bataan idaw ku tulu (2013) a mahcaan katukuh tu aydaay ani kalepacawan.
這場南蘇丹內戰，已造成5萬人死亡，該國第二大城馬拉卡爾（Malakal）曾是商業中心，但內戰後幾乎成為鬼城，逃跑的人們依舊不敢回家。
nina South Sudan (南蘇丹) nikalepacawan, makaala tu lima a mang kumapataya nu tademaw, nina kanatal sakatusa a tabkiya nu (Malakal 馬拉卡爾) naw tatelungan nu macimacian, ni kalepacawan satu mahidatu u di’di’tuwan ku kakitidaan, numi laliway a tademaw matalaw a taluma’.
阿迪米斯（Josephine Adiemis）一家八口住在馬拉卡爾近郊的聯合國營地，因為回到市中心的房子，不知道何時會有陌生人跑進來。
Josephine Adiemis (阿迪米斯) cacaya a lalumaan walu a tademawan itini i Malakal (馬拉卡爾) i tepaltu nu lanhekuo a kitidaan, anu taluma' i nalumaan, ayaan hakiya cumudan nu caayay katinenga numita a tademaw.
「現在沒有和平可言。如果局勢安定前回家，有可能會被那些仍占據我家的人殺死。」阿迪米斯說如是說。
" ayda hantu inai ku lihalay hananay a sasakamuen. anu caaytu ka cinlaw ku katalumaan, alaw ahiyan numidebungay tuluma' niyam mipatay." ci Josephine Adiemis (阿迪米斯) mahini sa.
馬拉卡爾的戰爭爆發於2015年，是2013年內戰的一部分。內戰是總統馬亞爾迪特與前副總統馬查爾（Riek Machar）之間的政治衝突，後來演變成武裝抗爭
Malakal (馬拉卡爾) a kalpacawan itini i tusa a malebut cacay a bataan idaw ku lima (2015) a mihcaan, u tusa a malebut cacay a bataan idaw ku tulu a (2013) mihcaan ni kalepacawan i labu. nikalepacawan tu i labu u Cungtun ci Salva Kiir Mayardit (馬亞爾迪特) atu nu ayawan nu fu Cungtun ci Riek Machar (馬查爾) nuni kacaayan kasasungaay, sisa malepacaw satu.
整體而言，大約有半數的南蘇丹人流離失所，讓極度依賴石油經濟的南蘇丹深受打擊。
hatiniay tu a nakamuan, kya pankiw nu South Sudan (南蘇丹) a tademaw malaliyas namin, numiidaay tu simal nu sakaudip a South Sudan (南蘇丹) adada satu kunabalucuan.
在馬拉卡爾所在地的上尼羅州執行聯合國維安計畫的威特（Hazel de Wet）說，馬拉卡爾的營地本來只是臨時設立，且對於當地恢復和平深具信心。
itini i Malakal (馬拉卡爾) kitidaan Niluo-cuo (尼羅州) mi kawaw tu lanhekuo sakakapah a kiyaku ci Hazel de Wet (威特) sakamusa, u Malakal (馬拉卡爾) kaw linzi sananay a patidengan, kumisuayaw tunika lihalay tuna balucuan.
但是，現在人們要離開營地返回家園，卻依然要面對嚴峻的挑戰。「人們來此尋求保護，所以也會希望回家時，能夠確保得到安全。」威特說
nika, aydaay a tademaw mangaly miliyas tu dabek manglay tuluma’, amisuayaw tu utiih.「tademaw tayni itini mangalay miyukiw tunipisebeng, sisa mangalay taluma, idaw kumidiputay idadan taneng maka tukuh i luma sa」ci Wi-te’( 威特).
上尼羅州的官員阿蒙（Peter Aban Amon）表示，他們歡迎民眾回到馬拉卡爾的家中：「馬拉卡爾地方政府管理得很不錯，市政機制都在穩定運作。」阿蒙還說，過去兩年已看見人口有所成長。
pabaway a Niluo-cuo (上尼羅州) a talakaway a tapan ci Peter Aban Amon (阿蒙) sakamusa, manamuh kunuheni katalumaan i Mala-kal (馬拉卡爾) a luma’; " Malakal (馬拉卡爾) kitidaan a sifu kapah tu kunipikuwan, kapah kuni pikawawan ayda sa." sakamu sa ci A-mun (阿蒙), naayaw nu tusaay a mihcaan mucelak tu ku tademaw saan.
相較於地方政府的聲明，大多數人們還是比較相信聯合國的營區能提供足夠的安全保障。營區的市場非常熱鬧，市中心的市集卻很蕭條；從河中捕獲的鮮魚也是直接送到營區，而不是城市裡。
sakamusa ku niyadu'ay a cenhu, hatidaay a tadengan palutatengan tu lenhekuo a likec nu kanatal. cinlawsa kui dabekaya a tademaw, tatelungan nu iciba inai ku taydaay, nika alaan i sawac tu buting patayda han i kasidabekan, caay kaw sipatayda i tukay.
馬拉卡爾一直是政府軍與叛軍的交戰地，而且在數次衝突中已幾乎完全被毀。
Malakal (馬拉卡爾) a sifuwan nu hetay atu mibebeliahay a hitay nikalepacawan a kakitidaan, nukina pinaan anikasasuadaan mamin tu malekep maluyuh malawpes ku kitidaan.
居民帕庫安（Simon Pakuang），2017年5月去尋找自己的房子時，很開心看到它沒有被毀，但裡面卻住著其他人那些鳩佔鵲巢的人問帕庫安，是不是打算搬回來住嗎？沒想到帕庫安拒絕，反而要求那些人好好打理房子，直到他認為時局夠安全以恢復昔日常生活，他才會搬回家。
nuyaduay a tademaw Simon Pakuang (帕庫安), tusa a malebut cacay a bataan idaw ku pitu (2017) a mihcaan mikilim tu luma' nu udipsa, manamuh makaadih caay ka hicahica, nika ilabu hantu idawtu ku muenengay tiya lumaan u mialaway a tademaw palita hanuheni ku Simon Pakuang (帕庫安), mangalay a taluma’ haw han, caay kanglay talumaan nu Simon Pakuang (帕庫安) a tademaw, miyukiw aca kunuheni sakapah han ku luma' misilud hannida, katukuh tuni ka kapah nu nikaudipan han kya manglay kami a malimad taluma sa.[2]