Sri Lanka
Sri Lanka（斯里蘭卡）
u Sri Lanka sa i labu nu Asia, itiza i 7 00 N, 81 00 E. u ahebal nu lala' mapulung sa izaw ku 65,610 km2. u ahebal nu lala'ay sa izaw ku 64,630 km2, u ahebal nu nanumay sa izaw ku 980 km2. hamin nu tademawan sa 22.235 million. kakalukan umah sa 43.50%, kilakilangan umah sa 29.40%, zumaay henay umah sa 27.10%.
tapang tusu nu kanatal (首都)
[mikawaway-kalumyiti | mikawaway tu kalumyiti sakatizeng bangu]u tapang tusu nu kanatal sa u Colombo (可倫坡).
kakinginan nu kanatal demiad (國家紀念日)
[mikawaway-kalumyiti | mikawaway tu kalumyiti sakatizeng bangu]kakinging nu kanatal demiad sa 4 bulad 2 demiad.
tabakiay a tapang nu kanatal (元首)
[mikawaway-kalumyiti | mikawaway tu kalumyiti sakatizeng bangu]u tabakiay a tapang nu kanatal (cong-tung) ayza sa ci Gotabaya Rajapaksa, micakat a demiad sa i 2019 a mihca 11 bulad 18 demiad.
cunli (總理)
[mikawaway-kalumyiti | mikawaway tu kalumyiti sakatizeng bangu]u cunli nu Sri Lanka (斯里蘭卡) ayza sa ci Mahinda Rajapaksa (馬欣達·拉賈帕克薩), micakat a demiad sa i 2019 a mihcaan 11 bulad 21 demiad.
kakitidaan atu demiad (地理與氣候)
[mikawaway-kalumyiti | mikawaway tu kalumyiti sakatizeng bangu]熱帶島國斯里蘭卡舊名錫蘭，如同印度半島的一滴眼淚，鑲嵌在廣闊的印度洋海面上。
kacaledesan nu subal a kanatal Sri Lanka (斯里蘭卡) malumanay a ngangan u Ceylon (錫蘭), mahida u India (印度) a subal nu kahetikan a lusa', mahida itida i ahebalay nu India bayu (印度洋).
斯里蘭卡在僧伽羅語中意為「樂土」或「光明富庶的土地」，有「寶石王國」、「印度洋上的明珠」美稱，被馬可波羅認為是最美麗的島嶼。
Sri Lanka (斯里蘭卡) itini i sencia-luo kamu (僧伽羅語) u "kanamuhan a lala'" atu " takelalay a nilaculan tu lala' ", idaw " budawan a wankuo (寶石王國)", " i Indiayun a (印度洋) a bunaw " a bangcalay a ngangan " hiyan nu Mke-poluo (馬克波羅) u sabangcalay nu subalan sa.
位於印度東南方，和印度最接近的地方只相距30公里，面積約7萬平方公里。
itida i India (印度) nu wali timulan, atu India (印度) micapiya a kitidaan micapi tu tulu a bataan a kunli, lala' han pitu a mang pinfan kun-li.
島的南部中央是高1,000公尺至2,500公尺的丘陵地，氣候涼爽乾燥；北半部及沿岸則為高溫多濕的盆地，以紅茶聞名於世的錫蘭屬熱帶性氣候，一年有2次的季風潮。
suba nu timulan u teban nu talakaw cacay a malebut (1000) a kunce katukuh tu tusa a malebut lima a lasubu (2500) a kunce nu buyubuyu'an, sapi’ kala acaacakan ku demiad, pangkiw nu amis atu lilislilisan akuti' ku caledes kala sengedsengedan a enal, uciya ku saka singangan u Si-lan (錫蘭) caledesan ku demiad, cacayay a mihcaan kina tusa kasibaliyan.
3~6月氣溫最高，5~ 6月和9~10月是西南季風期，這時西南部降雨量較多；東北季風吹拂時東北部並未受惠而只是下少量的雨。
tulu katukuh enem a bulad talakaw ku demiad, lima katukuh enem a bulad atu siwaw katukuh cacay a bataan a bulad u namaka nutipan timulan ku bali, imahini nutipan timulan kaudadan; wali amis mabalisa wali amis inai ku bali adidi kuni ka hetik nu udad.
西南盆地的可倫坡每年的平均氣溫是攝氏27度，丘陵地帶的康提是攝氏24度。
nutipan timulan a enal u Colombo (可倫坡) tu mihmihcaan hikin nu demiad tusa a bataan idaw ku pitu a du’, buyubuyuan a Kan-ti (康提) sa tusa a bataan idaw ku sepat a du.[1]
laylay (歷史)
[mikawaway-kalumyiti | mikawaway tu kalumyiti sakatizeng bangu]紀元前六世紀，從印度北部入侵的辛哈里族王子比嘉亞在此建國，他把國都定在農業極盛的安娜拉布拉。。
ci-yun nuayawan enem a seci, namaka India (印度) amisan nidebungan yu Sinha-li (辛哈里) binacadan a wance Picia-ya (比嘉亞) itini patideng tu kanatal, hiyan nida ku dukay itini i sakay liwmahan nu Anna-lapu-la (安娜拉布拉).
紀元前三世紀佛教傳入，紀元前二世紀以佛教為中心產生了高度文明
ci-yun nuayawan tu tulu a seci mipaypay tayni micumud midindu, ciyun nu ayawan ese' u mipaypaya ku tatelunga talakaw kuni ka kapah.
但在此時，印度南方的泰米爾族開始入侵，經過好幾次的激戰，終於抵抗不了泰米爾族的攻擊，不得不把國都南遷至西基里亞和波羅露瓦等地。
itawya satu, India (印度) nu timulan a Taymi-e binacadan (泰米爾族) malingatu midebung, kinapina malepacaw, caay pakademec tu Taymi-e binacadan (泰米爾族) nipiedis, ahican naca hidasatu limaden nuheni ku kanatal pasayda i nutipan a Sici-liya (西基里亞) atu Puoluo-luwaw (波羅露瓦) a kakitidaan.
到了十六世紀才把國都遷至肯迪，終於在此安定下來。
katukuh tu cacay a bataan idaw ku enem (16) a seci limad nuheni ku dukay patayda i kn-di (肯迪), itidasatu asu’kueneng.
後來變成印度洋貿易要衝，以出產香料和寶石聞名於各國。因為地理位置重要，所以成為各國垂涎之地。
nikudan mala India bayu (印度洋) a anganganan nu sasiwbayan, un sakasi laculan u bangsisay a cancanan atu sadimelan a ba’tu kasinganganan i paykanatal. kitidaan u anganganan, sisa saka namuhan nu paykanatal.
在1505年首先遭受葡萄牙的洗劫，以後又陸續受荷蘭和英國統治，1815年淪危英國的殖民地。在這期間只有肯迪王朝屹立不搖，沒有屈服在外國的統治之下。
itini i cacay a malebut lima a lasubu idaw ku lima a mihcaan (1505) alawan nu Portugal (葡萄牙), kilul sa u Netherlands (荷蘭) atu United Kingdom (英國) kumi kuwanay，cacay a malebut walu a lasubu cacay a bataan idaw ku lima (1815) a mihcaan mala United Kingdom (英國) a kakitidaan. [2]itini u kendi-wancaw (肯迪王朝) caay ka huyahuy, nai kumaka demecay nu putahay a kanatal amikuwan.
1948年錫蘭終於以和平的方式取得獨立，1972年把國名改為斯里蘭卡。
cacay a malebut siwa a lasubu sepat a bataan idaw ku walu a mihcaan SIlan (錫蘭) u sakangaay a kawawan sapisiteked, cacay a malebut siwa a lasubu pitu a bataan idaw ku tusa a mihcaan kanatal a ngangan sumada han u Sri-lanka (斯里蘭卡).
siakay (社會)
[mikawaway-kalumyiti | mikawaway tu kalumyiti sakatizeng bangu]總人口約 70% 是辛哈里族，其次大約 20% 是泰米爾族，他們都是印度的移民；此外尚有葡萄牙、荷蘭及當地的混血種和少量的摩爾人。
pulung nu tademaw pitu a bataan a kilac nu Sin-ha-li binacada (辛哈里族) dumasa kya tusa a bataan a kilac u Tay-mi-e binacadan (泰米爾族)，nuheni namakaydaay i India (印度) mabulaway, idaw heny ku Portugal (葡萄牙), Netherlands (荷蘭) tidaay numalalamelay atu atu adidi'ay nu Muo-e (摩爾) a tademaw.
此地信仰的宗教種類很多，辛哈里族是佛教徒，泰米爾族則信奉印度教，另有少數民族信仰回教和基督教。
sasizaan nuhini yadah, sin-ha-li binacadan umpaypaya (辛哈里族是佛教徒), tay-mi-e binacadan (泰米爾族) u India (印度) kusasizaan, duma anipisinzaan u huacia (回教) atu kilisatu (基督教)
斯里蘭卡對宗教很熱衷，因此宗教對他們的影響力很大，他們的國定假日都是以宗教故事之由來而定的，因此每到節日都會舉行宗教祭典。
Sri Lanka (斯里蘭卡) tesek nu sinza kunuheni, sisa sinza itunuhenian tabaki kuni kalalitan, nuhini sapihibang u singza u kakungkuan tu sapatucekan, sisa pihibangan satu kanca sakawaw tunu singza a kawawan.[3]
kanatalay a malepacaw (內戰)
[mikawaway-kalumyiti | mikawaway tu kalumyiti sakatizeng bangu]猛虎組織的海虎部隊駕駛纖維玻璃艇，襲擊行經穆萊蒂武北方海域的斯里蘭卡貨輪。
tula’ anikasakaputan nu bayu a tula pacuna tu galasu a balunga, midebng tuni kaydaan nu Mullaitivu (穆萊蒂武) amisan a bayu nu Sri Lanka (斯里蘭卡) a laculan tu tuuday nu balunga.
1983年，由坦米爾人組成的猛虎組織以獨立建國為訴求，在普拉巴卡蘭的領導下襲擊政府軍，斯里蘭卡內戰爆發，戰事與恐攻甚至一度波及到可倫坡。
cacay a malebut siwa a lasubu walu a bataan idaw ku tulu (1983) a mihcaan , u Tamil (坦米爾) a tademaw misakaputay tu tula’anikasakaput u misiteked patideng tu ayukiwan, itini i Prabhakaran (普拉巴卡蘭) numililiday debungan nuheni ku sifu nu hitay, malpacaw satu ku lalabu nu Sri Lanka (斯里蘭卡), malepacaw satu milala tayda i Colombo (可倫坡).
印度出兵協助斯里蘭卡政府清剿猛虎組織，並迫使其簽訂停火協議。
India (印度) a hitay mipadang tu Sri Lanka (斯里蘭卡) milebu’ tu tula’anisakaputan, pacicien masasulit tu sakacaay kalepacaw a sasulitan.
然而自1990年印軍撤離後，猛虎組織重新反攻，並迅速控制斯國北部廣大地區，在賈夫納半島建立起「坦米爾政權」，此後雙方衝突造成6萬餘人喪生。
sida namaka cacay a malebut siwaw a lasubu siwa a bataan (1990) a mihcaan miliyas ku India(印度) nuhitay, paculiyaca kina tula' milepacaw, kalamkam sa misilud tu Sri Lanka (斯里蘭卡) misa ahebal tu amisan a niyadu’, itida i Cia-fu-na (賈夫納半島) patideng tu Tamil cen-cun (坦米爾政權), hidasatu masasuada makaala tu enem a mang ku tademaw amapatay.
自2000年起，在挪威等國斡旋下，猛虎組織與斯里蘭卡政府開始和談，在2002年2月，雙方在斯德哥爾摩簽署了一份永久性的停火協議，兩方代表亦前往泰國的梭桃邑海軍基地進行和談。
tusa a malebut (2000) a mihcaan, itini i Norway (挪威) nu kanatalan kacinlawan, tula nisakaputan atu Sri Lanka (斯里蘭卡) cen-fu miteka amasasakamu, itnii tusa a malebut idaw ku tusa (2002) a mihcaan tusa a bulad, masasulit atu Stockholm (斯德哥爾摩) tu saka saluimeng a caay tu kalpacaw sananay a sasulitan, nina tatusaay a dayhuw tayda i Thailand (泰國) a Cun-taw-e (梭桃邑) kayngu'ngan a hitay nu masasakamu.
然而雙方在此後六年先後進行了8輪直接談判，仍未取得共識，最終該停火協議名存實亡。
sisa nina tusaay a kanatalan i enemay a mihcaan kina walu a masasuwal, caay ka kapah kuni kasasuwalan, sadikuday satu malepacaw tu.
2006年7月開始，斯里蘭卡政府軍開始向猛虎組織控制區發動大規模軍事進攻，在兩年多的時間裡收復了約1.5萬平方公里的猛虎組織控制區。
tusa a malebut idaw ku enem (2006) a mihcaan pitu a bulad malingatu, Sri Lanka (斯里蘭卡) cen-hu a hitay malingatu misuayaw tu tula’ani sakaputan mikuwan misatabaki amalepacaw, itini i tusa a mihcaan maalaw nuheni ku 1.5 mang a pinfun kunli a tula’ani sakaputan mikuwan.
2009年1月，猛虎組織的大本營基利諾奇被攻下。5月猛虎組織承認戰爭失敗，普拉巴卡蘭被擊斃，斯里蘭卡內戰結束。
tusa a malebut idaw ku siwaw (2009) a mihcaan cacay a bulad, tula’ani sakaputan nu tabakiya a kakitidaan nu Ci-li-nuo-ci (基利諾奇) mademec. lima a bulad tula’an masakaputay mihang mademec kamisa, Pu-la-pa-ka-lan kuwangen mipatayen. hedek satu kuni kalpacawan nu Sri Lanka (斯里蘭卡).[4]
aidangan (觀光)
[mikawaway-kalumyiti | mikawaway tu kalumyiti sakatizeng bangu]斯里蘭卡幾個景點，非常有名的「霍頓平原國家公園」；清晨看美麗的微霧籠罩大地，清新的空氣、晴朗的藍天空。
Sri Lanka (斯里蘭卡) pina aaidangan, sasinganganay u "Huo-tun enal nu kanatal aidangan" (霍頓平原國家公園). kanihalan miadih tu bangcal nu calucup nuni pitahap tu lala', sapi’ kuyu bali, langdaw sa kuyu tapukuwan.
鳥兒和小溪的歌聲圍繞四周，這是大自然的恩賜交響樂,看著斷壁絕崖，刺激的環境。
ayam atu musilsilay nu sauwac mahida mudadiway i liklik, uinihan u lahad nuni pabeli nu paudipay a dadiw. miadih tu nanganganay saka balihenawan sa amiadih.[5]
Si-lan ucya a palumaan (錫蘭紅茶產區)
[mikawaway-kalumyiti | mikawaway tu kalumyiti sakatizeng bangu]斯里蘭卡舊時是英國殖民地，英國人愛上喝茶，大肆開墾茶園。斯里蘭卡舊名「錫蘭」，地產的紅茶傳承至今仍名為「錫蘭紅茶」。
Sri Lanka (斯里蘭卡) malumanay u United Kingdom (英國) kumikuwanay, manamuh ku United Kingdom (英國) minanum tu ucya, ahebal kuni palumaan tu ucia. Sri Lanka (斯里蘭卡) malumanay a ngangan u "Si-lan (錫蘭) nipaluma a uciya katukuh ayda u Si-lan ucya (錫蘭紅茶).
和印度的大吉嶺茶、阿薩姆茶相較擁有自己的特性，尤其不同地區產的錫蘭紅茶，也有不同的風味，有些適合做成奶茶、有些適合做成冰茶。
atu India (印度) nu ta-ci-lin ucya (大吉嶺茶), A-sa-mu ucya (阿薩姆茶) masacacay tu ku azi, caayay kalecad anipalumaan a Si-lan ucya (錫蘭紅茶) idaw ku caaya kalecad ku azi, idaw ku matanengay a sangaan tu cucuay a ucya, idaw ku tanengay a sangaan tu kuli a ucya.